Ziarnojadek brązowobrzuchy
| Sporophila castaneiventris[1] | |
| Cabanis, 1849 | |
 Samiec | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
ziarnojadek brązowobrzuchy |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
| |
Ziarnojadek brązowobrzuchy[3][4] (Sporophila castaneiventris) – gatunek małego ptaka z rodziny tanagrowatych (Thraupidae). Jeden z najpospolitszych i najszerzej rozpowszechnionych gatunków ziarnojadków występujących w Amazonii w Ameryce Południowej. Nie jest zagrożony[2].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten jako pierwszy opisał niemiecki ornitolog Jean Cabanis w 1849 roku. Holotyp pochodził z miejscowości Cumaka na wybrzeżu Gujany[5][6]. Nie wyróżnia się podgatunków[5][7].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Mały ptak o przysadzistym, zaokrąglonym dziobie – u samca w kolorze czarnym, u samicy oliwkowo-brązowym. Samce mają szarą głowę, policzki, grzbiet, skrzydła i ogon. Gardło, pierś, brzuch i podbrzusze w większości kasztanowe, tylko okolice pod skrzydłami szare. Oczy czarne z szarymi powiekami, szare nogi. Czasami samce mają niewielką białą plamkę u nasady dzioba. Samica jest piaskowo-brązowa, z nieco jaśniejszym brzuchem i czarniawymi skrzydłami, z brązowymi obrzeżami lotek. Samica jest trudno rozróżnialna od innych gatunków ziarnojadków, jeżeli nie towarzyszy jej samiec[8][5]. Ziarnojadek brązowobrzuchy może być mylony z ziarnojadkiem rdzaworzytnym lub moczarowym[9]. Długość ciała 10 cm, masa ciała średnio 7,8 g[10].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Ziarnojadek brązowobrzuchy występuje na wysokości do 950 m n.p.m.[11][2] (część źródeł podaje inne wartości – do 500 m n.p.m.[10] lub do 1400 m n.p.m. w Peru[9]). Zamieszkuje zachodnią i centralną część Amazonii aż do wschodnich stoków Andów – południowa, centralna i wschodnia Kolumbia, południowa Wenezuela (skrajnie zachodnia część stanu Amazonas), wschodni Ekwador, Peru, północno-zachodnia Boliwia (departamenty Pando, La Paz, Beni i Cochabamba) i prawie cała zachodnia Brazylia (na południe po północno-zachodnią część stanu Mato Grosso), dalej wzdłuż rzeki Amazonki aż do jej ujścia. Ponadto wybrzeża Oceanu Atlantyckiego na północ od ujścia Amazonki (Gujana, Surinam, Gujana Francuska), aż po granicę z Wenezuelą i północno-wschodnią część brazylijskiego stanu Roraima. Jest ptakiem częściowo migrującym[5][9][10].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Jego głównym habitatem są trawiaste i krzewiaste polany, zarastające obszary po wykarczowanym lesie, otwarte i opuszczone tereny we wsiach i miastach, a także obszary wilgotne, bagna, torfowiska, a nawet otwarte akweny o powierzchni większej niż 8 ha, na których zasiedla pływające kępy roślin. Ziarnojadek brązowobrzuchy spotykany jest w niewielkich grupach lub małych stadach. Żywi się głównie ziarnami traw, ale także owocami drzew z rodzaju cekropka[5][10].
Status
[edytuj | edytuj kod]W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN ziarnojadek brązowobrzuchy od 1988 roku klasyfikowany jest jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako pospolity. Zasięg jego występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje około 5,44 mln km²[12]. Ze względu na brak istotnych zagrożeń czy dowodów na spadki liczebności BirdLife International uznaje trend liczebności populacji za stabilny[2][12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sporophila castaneiventris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Sporophila castaneiventris, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 374, 1999.
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Sporophilinae Ridgway, 1901 (1853) - ziarnojadki - Seedeaters (wersja: 2021-07-13). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-08-15].
- ↑ a b c d e Josep del Hoyo, Andrew Elliott, David Christie (red.): Handbook of the Birds of the World. T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 660. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
- ↑ Denis Lepage: Chestnut-bellied Seedeater Sporophila castaneiventris (Cabanis, 1849) – synonyms. Avibase. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Tanagers and allies. IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ Chestnut-bellied Seedeater Sporophila castaneiventris . [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b c Alfredo Begazo: Chestnut-bellied Seedeater (Sporophila castaneiventris). Peru Aves. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b c d Jaramillo, A.: Chestnut-bellied Seedeater Sporophila castaneiventris, version 1.0. [w:] Birds of the World (J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D. A. Christie, and E. de Juana, Editors) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ Data table and detailed info: Chestnut-bellied Seedeater Sporophila castaneiventris. BirdLife International. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Chestnut-bellied Seedeater Sporophila castaneiventris. BirdLife International, 2021. [dostęp 2021-08-15]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).
- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] Oiseaux.net [on-line]. (ang.).