Wiwerka malajska

Wiwerka malajska
	Viverricula indica
	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Podrząd	kotokształtne
Rodzina	wiwerowate
Podrodzina	wiwery
Rodzaj	Viverricula; Hodgson, 1838
Gatunek	wiwerka malajska
Synonimy
	Rodzaju: Viverrula: Hodgson, 1842; Gatunku: Civetta indica É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803; Viverra rasse Horsfield, 1821; Viverra bengalensis J.E. Gray & Hardwicke, 1830; Viverra pallida J.E. Gray, 1831; Viverra schlegelii Pollen, 1866; Viverricula malaccensis deserti Bonhote, 1898; Viverricula hanensis Matschie, 1907; Viverricula pallida taivana Schwarz, 1911; Viverricula malaccensis thai Kloss, 1919; Viverricula malaccensis atchinensis Sody, 1931; Viverricula malaccensis baliensis Sody, 1931; Viverricula malaccensis muriavensis Sody, 1931; Viverricula indica mayori Pocock, 1933; Viverricula indica wellsi Pocock, 1933; Viverricula indica baptistae Pocock, 1933; Viverricula indica klossi Pocock, 1933;
Podgatunki
	V. i. indica (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803); V. i. baliensis Sody, 1931; V. i. pallida (J.E. Gray, 1831); V. i. rasse (Horsfield, 1821);
	V. i. indica (É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1803); V. i. baliensis Sody, 1931; V. i. pallida (J.E. Gray, 1831); V. i. rasse (Horsfield, 1821);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wiwerka malajska^[20] (Viverricula indica) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny wiwer (Viverrinae) w obrębie rodziny wiwerowatych (Viverridae), zamieszkujący południową i południowo-wschodnią Azję. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Taksonomia

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1803 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Civetta indica^[4]. Holotyp pochodził z Indii^[21]. Jedyny przedstawiciel rodzaju wiwerka^[20] (Viverricula) który opisał w 1838 roku brytyjski przyrodnik Brian Houghton Hodgson^[2]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
V. i. baliensis	Viverricula malaccensis baliensis	Sody, 1931	Bali, strona południowo-zachodnia, Jembrana, na wysokości około 50 m, Indonezja^[22].
V. i. pallida	Viverra pallida	J.E. Gray, 1831	prawdopodobnie w pobliżu Kantonu, Guandong, południowa Chińska Republika Ludowa^[23].
V. i. rasse	Viverra rasse	Horsfield, 1821	Jawa^[24].

Często używana jest nazwa V. malaccensis, ale obecnie jest nieprawidłowa^[25]. Niektóre ujęcia systematyczne rozpoznają do jedenastu podgatunków^[21]^[26], ale ostatnie analizy oparte na danych molekularnych sugerują, że należy rozpoznać tylko cztery podgatunki, które ostatecznie mogą reprezentować więcej niż jeden gatunek^[25]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają cztery podgatunków^[25].

Etymologia

Viverricula: rodzaj Viverra Linnaeus, 1758 (wiwera); łac. przyrostek zdrabniający -ula^[27].
indica: łac. Indicus „indyjski”, od India „Indie”^[28].
baliensis: Bali, Indonezja^[29].
pallida: łac. pallidus „blady, ziemisty”, od pallere „być bladym”^[30].
rasse: jawajaska nazwa rasse dla wiwerki, od sanskrytckiego rasa (dewanagari: रस) „smak, aromat”^[5].

Zasięg występowania

Wiwerka malajska występuje w południowej i południowo-wschodniej Azji zamieszkując w zależności od podgatunku^[25]:

V. indica indica – subkontynent indyjski (wschodni Pakistan, Nepal, Bhutan, Bangladesz, Indie i Sri Lanka) oraz północne Indochiny (Mjanma, Tajlandia, Laos i Wietnam); być może w części południowo-środkowej Chińskiej Republiki Ludowej.
V. indica baliensis – Bali.
V. indica pallida – południowo-wschodnia Chińska Republika Ludowa i Tajwan; być może zasięg rozciąga się na środkową Chińską Republikę Ludową i Hajnan, ale przynależność podgatunkowa w tych regionach jest nieznana.
V. indica rasse – południowe Indochiny od południowego Wietnamu, Laosu, Tajlandii i Kambodży do półwyspowej części Malezji i Tajlandii, północnej Sumatry i Jawy.

Introdukowany na Madagaskar, wyspę Zanzibar (archipelag Zanzibar), Komory i wyspę Socotra do produkcji cywetu lub do łapania szczurów; obecność na niektórych wyspach indonezyjskich (Bawean, Kangean, Lombok i Sumbawa) też mogła być introdukcją^[25].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 48,5–60 cm, długość ogona 30–43 cm, długość ucha 3,9–5 cm, długość tylnej stopy 8,5–10 cm; masa ciała 2–4 kg^[26]. Sierść wiwerek malajskich ma w większości barwę brązową, żółtą lub płowopomarańczową. Dostrzec można białe i czarne obroże na szyi. Ciało pokryte jest ciemniejszymi plamkami, które na grzbiecie tworzą 6–8 pasów. Ogon paskowany, czarno-biały. Pierś jest jaśniejsza od reszty ciała, do tego bardziej szara lub brązowawa. Łapy są ciemnobrązowe lub czarne^[31].

Ekologia i zachowanie

Wiwerki malajskie przystosowane są do życia w wielu środowiskach, również w pobliżu siedlisk ludzkich. Preferują obszary otwarte, jak nadrzeczne lasy, lasy z drzewami zrzucającymi liście czy obszary trawiaste; rzadziej obserwowane są w gęstych lasach deszczowych. Są to ssaki żyjące samotnie, prowadzące nocny tryb życia. Sypiają w norach lub pustych pniach drzew. Są mięsożerne; zjadają głównie niewielkie kręgowce, takie jak gryzonie. Zjadają również owoce, padlinę i odpadki^[31].

U samic żyjących w niewoli zaobserwowano dwa okresy rui: od lutego do kwietnia i od sierpnia do września. W niewoli mioty liczyły po 2–5 młodych; przestawały pić mleko matki w wieku 4–4,5 miesięcy. Nie jest wiadome, jak długo żyją wiwerki malajskie na wolności; w niewoli mogą żyć 20 lat i więcej^[31].

Status

IUCN uznaje wiwerkę malajską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern)^[19].

Uwagi

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Viverricula Hodgson, 1838.

Przypisy

↑ Viverricula indica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b B.H. Hodgson. A classified catalogue of Nepalese Mammalia. „Annals of natural history”. 1 (2), s. 152, 1838. (ang.).
↑ B.H. Hodgson. On the Civet of the continent of India, Viverra Orientalis. Hodie melanurus. „Calcutta journal of natural history, and miscellany of the arts and sciences in India”. 2 (5), s. 53–54, 1842. (ang.).
↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 113. (fr.).
↑ ^a ^b T. Horsfield: Zoological researches in Java, and the neighbouring islands. London: Printed for Kingsbury, Parbury, & Allen, 1824, s. ryc. i nienumerowany tekst. (ang.).
↑ J.E. Gray: Illustrations of Indian Zoology, chiefly selected from the collection of Major-General Hardwicke. Cz. 1. London: Treuttel, Wurtz, Treuttel, Jun. and Richter, 1830–1834, s. ryc. 4. (ang.).
↑ J.E. Gray. Description of two species of Mammalia, one forming a genus intermediate between Viverra and Ictides. „The zoological miscellany”. 1, s. 17, 1831. (ang.).
↑ F.P.L. Pollen, D.-C. van Dam & H. Schlegel. CONTRIBUTIONS á la faune de Madagascar et des îles avoisinantes. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 3, s. 78, 1866. (fr.).
↑ J.L.J. Bonhote. On the species of the genus Viverricula. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 1, s. 120, 1898. (ang.).
↑ P. Matschie: Carnivora. W: Wissenschaftliche Ergebnisse der Expedition Filchner nach China und Tibet, 1903–1905. Zoologische Sammlungen. T. 10. Cz. 1. Berlin: E.S. Mittler & Sohn, 1908, s. 196. (niem.).
↑ E. Schwarz. Seven new Asiatic mammals, with note on the "Viverra fasciata" of Gmelin. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 7, s. 637, 1911. (ang.).
↑ C.B. Kloss. On mammals collected in Siam. „Journal of the Natural History Society of Siam”. 3 (4), s. 352, 1919. (ang.).
↑ Sody 1931 ↓, s. 351.
↑ ^a ^b Sody 1931 ↓, s. 353.
↑ Pocock 1933 ↓, s. 632.
↑ Pocock 1933 ↓, s. 640.
↑ Pocock 1933 ↓, s. 643.
↑ Pocock 1933 ↓, s. 654.
↑ ^a ^b A.A. Choudhury A.A. i inni, Viverricula indica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Viverricula indica. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-16].
↑ J.S. Zijlstra: Viverricula malaccensis baliensis Sody, 1931. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Viverra pallida Gray, 1831. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ J.S. Zijlstra: Viverra rasse Horsfield, 1821. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 209–210. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.).
↑ indica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).
↑ baliensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).
↑ pallida, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Ethan Shirley: Viverricula indica, small Indian civet. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. Michigan State University, 2009. [dostęp 2017-02-23].

Bibliografia

H.J.V. Sody. Six new mammals from Sumatra, Java, Bali and Borneo. „Natuurkundig Tijdschrift voor Nederlandsch-Indië”. 91, s. 349–360, 1931. (ang.).
R.I. Pocock. The civet cats of Asia. Part II. „The journal of the Bombay Natural History Society”. 36 (3), s. 629–656, 1933. (ang.).

[3] Niepoprawna późniejsza pisownia Viverricula Hodgson, 1838.

[itis-1] Viverricula indica, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Hodgson1838-2] B.H. Hodgson. A classified catalogue of Nepalese Mammalia. „Annals of natural history”. 1 (2), s. 152, 1838. (ang.).

[Hodgson1842-4] B.H. Hodgson. On the Civet of the continent of India, Viverra Orientalis. Hodie melanurus. „Calcutta journal of natural history, and miscellany of the arts and sciences in India”. 2 (5), s. 53–54, 1842. (ang.).

[Geoffroy-5] É. Geoffroy Saint-Hilaire: Catalogue des Mammifères du Muséum national d’Histoire naturelle. Paris: 1803, s. 113. (fr.).

[Horsfield-6] T. Horsfield: Zoological researches in Java, and the neighbouring islands. London: Printed for Kingsbury, Parbury, & Allen, 1824, s. ryc. i nienumerowany tekst. (ang.).

[Gray&Hardwicke-7] J.E. Gray: Illustrations of Indian Zoology, chiefly selected from the collection of Major-General Hardwicke. Cz. 1. London: Treuttel, Wurtz, Treuttel, Jun. and Richter, 1830–1834, s. ryc. 4. (ang.).

[Gray-8] J.E. Gray. Description of two species of Mammalia, one forming a genus intermediate between Viverra and Ictides. „The zoological miscellany”. 1, s. 17, 1831. (ang.).

[Pollen-9] F.P.L. Pollen, D.-C. van Dam & H. Schlegel. CONTRIBUTIONS á la faune de Madagascar et des îles avoisinantes. „Nederlandsch Tijdschrift voor de Dierkunde”. 3, s. 78, 1866. (fr.).

[Bonhote-10] J.L.J. Bonhote. On the species of the genus Viverricula. „The Annals and Magazine of Natural History”. Seventh series. 1, s. 120, 1898. (ang.).

[Matschie-11] P. Matschie: Carnivora. W: Wissenschaftliche Ergebnisse der Expedition Filchner nach China und Tibet, 1903–1905. Zoologische Sammlungen. T. 10. Cz. 1. Berlin: E.S. Mittler & Sohn, 1908, s. 196. (niem.).

[Schwarz-12] E. Schwarz. Seven new Asiatic mammals, with note on the "Viverra fasciata" of Gmelin. „The Annals and Magazine of Natural History”. Eight series. 7, s. 637, 1911. (ang.).

[Kloss-13] C.B. Kloss. On mammals collected in Siam. „Journal of the Natural History Society of Siam”. 3 (4), s. 352, 1919. (ang.).

[CITEREFSody1931351-14] Sody 1931 ↓, s. 351.

[CITEREFSody1931353-15] Sody 1931 ↓, s. 353.

[CITEREFPocock1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/48291475_632]-16] Pocock 1933 ↓, s. 632.

[CITEREFPocock1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/48291483_640]-17] Pocock 1933 ↓, s. 640.

[CITEREFPocock1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/48291486_643]-18] Pocock 1933 ↓, s. 643.

[CITEREFPocock1933[https://www.biodiversitylibrary.org/page/48291497_654]-19] Pocock 1933 ↓, s. 654.

[iucn-20] A.A. Choudhury A.A. i inni, Viverricula indica, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).

[Cichocki&inni-21] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 142. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Wilson&Reeder-22] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Viverricula indica. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-16].

[Zijlstra1-23] J.S. Zijlstra: Viverricula malaccensis baliensis Sody, 1931. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Zijlstra2-24] J.S. Zijlstra: Viverra pallida Gray, 1831. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Zijlstra3-25] J.S. Zijlstra: Viverra rasse Horsfield, 1821. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-17]. (ang.).

[Burgin&inni-26] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 410. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[Jennings&Veron-27] A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 209–210. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[Palmer-28] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 707, 1904. (ang.).

[29] indica, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-16] (ang.).

[30] baliensis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).

[31] pallida, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-04-17] (ang.).

[adw-32] Ethan Shirley: Viverricula indica, small Indian civet. [w:] Animal Diversity Web [on-line]. Michigan State University, 2009. [dostęp 2017-02-23].

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]