Wilczomlecz lancetowaty

Wilczomlecz lancetowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	malpigiowce
Rodzina	wilczomleczowate
Rodzaj	wilczomlecz
Gatunek	wilczomlecz lancetowaty
	Nazwa systematyczna
	Euphorbia esula L.; Sp. pl. 1:461. 1753
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilczomlecz lancetowaty (Euphorbia esula L.) – gatunek należący do rodziny wilczomleczowatych. Występuje w stanie dzikim w Europie, Azji Mniejszej, Azji zachodniej. Zawleczony do Ameryki Północnej. W Polsce pospolity na niżu i w niższych piętrach górskich.

Uznany został za jeden ze 100 najbardziej inwazyjnych gatunków na świecie^[3].

Morfologia

Pokrój: Roślina wieloletnia, o wysokości do 60 cm, purpurowo nabiegła.
Łodyga: U nasady pokryta liśćmi łuskowatymi, wyżej gęsto ulistniona.
Liście: Długości do 6, rzadziej 8 cm, wąskolancetowate, wiotkie, siedzące. Blaszka powyżej połowy najszersza, tępo zakończona lub słabo zaostrzona^[4], blisko wierzchołka słabo ząbkowana, spodem sinawa.
Kwiaty: Kwiatostan żółtozielony, później czerwony. Miodniki półksiężycowate.

Liście
Kwiaty
Owoce

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: łąki i murawy, przydroża, siedliska ruderalne i pola uprawne^[4].

Roślina trująca, zawiera trujący sok mleczny. Bydło ją omija na pastwiskach – zwierzęta po zgryzieniu niewielkiej jej ilości uczą się jej unikać^[5]. Za jego trujące właściwości odpowiada ingenol^[5].

Pomimo swych właściwości trujących jest rośliną żywicielską m.in. dla gąsienic motyla zmrocznika wilczomleczka^[6]^[7].

Liczba chromosomów 2n = 60, 64^[4].

Zmienność

Występuje w trzech podgatunkach^[8]:

Euphorbia esula subsp. esula – podgatunek nominatywny
Euphorbia esula subsp. tommasiniana (Bertol.) Kuzmanov (synonimy: E. tommasiniana Bertol., E. virgata Waldst. & Kit.)
Euphorbia esula nothosubsp. pseudovirgata – mieszaniec ww. podgatunków (synonimy: E. ×pseudovirgata (Schur) Soó, E. virgata var. pseudovirgata Schur)

Często tworzy też mieszańce z innymi gatunkami^[4].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).
↑ LoweL. S. LoweL. i inni, 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species A selection from the Global Invasive Species Database., The Invasive Species Specialist Group (ISSG) a specialist group of the Species Survival Commission (SSC) of the World Conservation Union (IUCN), 2004 [dostęp 2024-11-18] .
↑ ^a ^b ^c ^d LucjanL. Rutkowski LucjanL., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 291, ISBN 83-01-14342-8 .
↑ ^a ^b Fathi T.F.T. Halaweish Fathi T.F.T. i inni, Toxic and Aversive Diterpenes of Euphorbia esula, „Journal of Chemical Ecology”, 28 (8), 2002, s. 1599–1611, DOI: 10.1023/A:1019976413040, ISSN 1573-1561 [dostęp 2023-06-26] (ang.).
↑ Zmrocznik wilczomleczek na stronie ""Media.Nauka" [1]
↑ Zmrocznik wilczomleczek na stronie "Insektarium" [2]
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN) [online] [dostęp 2010-01-10] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-11-10] (ang.).

[100IUCN-3] LoweL. S. LoweL. i inni, 100 of the World’s Worst Invasive Alien Species A selection from the Global Invasive Species Database., The Invasive Species Specialist Group (ISSG) a specialist group of the Species Survival Commission (SSC) of the World Conservation Union (IUCN), 2004 [dostęp 2024-11-18] .

[Klucz-4] LucjanL. Rutkowski LucjanL., Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej, Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006, s. 291, ISBN 83-01-14342-8 .

[:0-5] Fathi T.F.T. Halaweish Fathi T.F.T. i inni, Toxic and Aversive Diterpenes of Euphorbia esula, „Journal of Chemical Ecology”, 28 (8), 2002, s. 1599–1611, DOI: 10.1023/A:1019976413040, ISSN 1573-1561 [dostęp 2023-06-26] (ang.).

[6] Zmrocznik wilczomleczek na stronie ""Media.Nauka" [1]

[7] Zmrocznik wilczomleczek na stronie "Insektarium" [2]

[8] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [online] [dostęp 2010-01-10] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]