Wikipedysta:Mardil~plwiki/brudnopis
| Postać z mitologii Śródziemia | |
| Dane biograficzne | |
| Pochodzenie |
Valinor (Lórien), w Śródziemiu brak stałej siedziby |
|---|---|
| Przynależność | |
Gandalf to postać literacka ze stworzonej przez J. R. R. Tolkiena mitologii Śródziemia, jeden z głównych bohaterów powieści Hobbit i Władca Pierścieni.
Gandalf, zwany także Mithrandirem, czyli Szarym Pielgrzymem, był jednym z Majarów (pomniejszych Ainurów, którzy pomagali Valarom w kształtowaniu oblicza Ardy) o imieniu Olórin. Uchodził za najmądrzejszego wśród innych Majarów mieszkających w Valinorze, przebywał często w domu Lorien (nazwa ogrodu i siedziba Valara (Irma), nazywanego też często Lorienem), wiele wędrował i nierzadko odwiedzał dom Nienny (jednej z Valier, pani współczucia, smutku i żałoby) - od niej to nauczył się on cierpliwości, spokoju oraz umiłowania dla wszystkich istot zamieszkujących Ardę. Olórin kochał elfy, nawiedzał ich w postaci widzialnej lub w postaci jednego z nich i czynił to w taki sposób, że Pierworodni nie wiedzieli skąd pochodzą ich piękne wizje oraz pomysły, które Olórin wlewał im w serca. Z czasem Olórin został przyjacielem wszystkich Dzieci Iluvatara, a ci, którzy słuchali jego rad, dźwigali się z rozpaczy i odpychali od siebie wizje ciemności.
Przybył do Śródziemia w Trzeciej Erze około roku 1100 z woli, jak powiadają, samego Eru, jako czarodziej (jeden z pięciu Istari) razem z czterema innymi: Curumo (Saruman), Aiwendil (Radagast) oraz Alatar i Pallando (Błękitni Czarodzieje), aby służyć radą i pomocą tym, którzy sprzeciwiali się woli Saurona. Gandalf był posiadaczem ognistej Naryi (jednego z trzech Pierścieni Władzy, których Sauronowi nie udało się nigdy zdobyć). Ów pierścień czarodziej otrzymał w momencie swego przybycia do Śródziemia od Círdana Szkutnika, pana Szarej Przystani.
To właśnie pierścień ognia pomógł Gandalfowi w walce z Balrogiem, ponieważ jego różdżka pękła, gdy Gandalf przeciął nią most Khazad-dûm.Gandalf używał w walce miecza Glamdringa.
Według Niedokończonych opowieści niektóre dzieci Iluvatara podejrzewały, że Gandalf jest wręcz Valarem, wcieleniem Manwego, jednak sam autor poddaje tę hipotezę w wątpliwość. Imię Gandalf nadali mu Ludzie Północy (według notatek opublikowanych we wspomnianym wyżej źródle znaczy ono "Elf Różdżki"). Tharkûnem zwali go krasnoludowie, imię to znaczy to samo co imię Gandalf. Mithrandirem (sind. Szary Pielgrzym) zwały go elfy, jak również ludzie związani z kulturą elfów (Dúnedainowie, mieszkańcy Gondoru i Arnoru). W westronie, czyli Wspólnej Mowie, powszechnie używane imię Gandalf znaczyło Szary Płaszcz (Greymantle), była to jednak forma archaiczna, używana wszakże przez Eomera w Rohanie jako Greyhame. Pochodzenie imienia Inkánus nie jest do końca znane; notatka w księdze Thaina powiada, że słowo to pochodzi z mowy Haradrimów, potem zaadoptowane do quenejskiego i znaczyło po prostu Szpieg Północy (Inká + nús). Całkiem inne wyjaśnienie słów Gandlafa:"zwą mnie na południu Inkánusem" znajdujemy w notatce sporządzonej w roku 1967. Wg. niej Południe oznacza w tym przypadku Gondor(w najszerszym rozumieniu, wraz z ziemiami podległymi królestwu wówczas, gdy było u szczytu swej potęgi) i miano Incánus jest imieniem quenejskim, stosowanym w Gondorze w dawnych czasach, kiedy język ten był powszechnie używany oraz wykorzystywano go w kronikach, tak jak kiedyś czyniono to w Númenorze. Jeśli uznać, że Gandlaf po pojawieniu się w Śródziemiu odwiedził w pierwszej kolejności Gondor i przebywał tam na tyle długo, by zyskać imię - przypuśćmy, że to działo się za panowania Atanatara Alcarina, około 1800 lat przed Wojną o Pierścień - to można uznać imię Inkánus za jego tamtejsze quenejskie miano, zapomniane później przez wszystkich, z wyjątkiem ludzi uczonych.
Cytat z Valaquenty:
Najmądrzejszy z Majarów był Olórin. On także mieszkał w Lórien, lecz wiele wędrował i często odwiedzał dom Nienny; od niej się nauczył miłosierdzia i cierpliwości. Z "Quenta Silmarillion" można się dużo dowiedzieć o Melianie, lecz o Olórinie opowieść ta nie wspomina. Olórin bowiem, chociaż kochał elfy, nawiedzał je w postaci niewidzialnej lub w postaci jednego z nich, tak że nie wiedzieli, skąd pochodzą piękne wizje i mądre pomysły, które Olórin zaszczepiał w ich sercach. W późniejszych czasach stał się przyjacielem wszystkich Dzieci Iluvatara i litował się nad ich niedolami, a ci, którzy jego rad słuchali, dźwigali się z rozpaczy i odpychali od siebie wizje ciemności.
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Postać Gandalfa była wzorowana na głównym bohaterze fińskiego eposu narodowego Kalewala, czarodzieju imieniem Väinämöinen.
Imię Gandalf podchodzi z Katalogu karłów, jednej z części skandynawskiego poematu Voluspa, który jest częścią Eddy starszej. Było to w poemacie imię jednego z krasnoludów. To imię nosił później jeden z norweskich królów.
[Kategoria:Valarowie i Majarowie]]