Wikipedysta:Borysk5/Królestwo Ndongo
Królestwo Ndongo lub królestwo Angoli - historyczne królestwo w środkowej Afryce.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Królestwo Ndongo powstało po 1500 roku[1]. Panował w nim wczesnofeudalny ustrój z silnymi przeżytkami układu niewolniczego i rodowo-plemiennego[2]. Po raz pierwszy królestwo spotkało się z europejskimi odkrywcami w 1518 roku[3]. Od 1520 roku Portugalia zaczyna zawierać stosunki z Ndongo, początkowo pod przewodnictwem Kongo[4]. W 1556 roku Portugalia zaatakowała Ndongo, które było wyczerpane przegraną wojną z Kongiem[5]. W 1560 roku Portugalczycy odnowili kontakty z państwem, a po najeździe ludów Dżaga (Jaga) zaoferowali im swoją armię do obrony[4]. W 1571 roku król Portugalii Sebastian I postanowił podbić Ndongo[6]. W 1600 roku koczownicze ludy zwane później Imbangala zaatakowały Ndongo. Portugalczycy szybko sprzymierzyli się z Imbangala i razem z nimi pokonali Ndongo. Nie dało im to jednak tam bezpiecznej pozycji i nadal spotykany był tam opór[5].
W latach 1623–48 Portugalczycy stoczyli wojnę z królową państwa, Anną Nzingą[2]. Początkowo królowa była zmuszona do porzucenia kraju, ale zawiązała sojusz z Holendrami, dzięki którym pokonali Portugalczyków[5]. W 1660 roku Portugalia wypowiedziała wojnę Angoli[7]. W 1661 roku władcą Konga został Antonio I[8]. W 1665 roku przegrał z armią portugalską[9]. Jednak w 1671 roku Portugalczycy przegrali[10], a Ndongo udało się chwilowo uzyskać niepodległość. Po wojnie państwo zaczęło się rozpadać, a ostatecznie w 1671 roku podbili je Portugalczycy[2], z powodu buntu następcy Felipe przeciwko portugalskiej zwierzchności[11].
Władcy[12]
[edytuj | edytuj kod]Władcy królestwa Ndongo nosili tytuł "N'gola", od którego pochodzi nazwa Angola[13]
- 1619 - 1624: Ngola Nzinga Mbandi
- 1624 - 1663: Jinga (Anna de Souza Nzina)
- 1663 - 1683: Kamini
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Encyclopaedia of Africa, ISBN 0-19-533770-0
- ↑ a b c Encyklopedia PWN
- ↑ The Atlantic world and Virginia, 1550-1624, ISBN 0-8078-3159-X
- ↑ a b John Thorton: Warfare in Atlantic Africa: 1500 - 1800
- ↑ a b c C Macbaily Fyle: Introduction to the History of African Civilization: Precolonial Africa (ang.) Błąd w przypisach: Nieprawidłowy znacznik
<ref>; nazwę „Angola” zdefiniowano więcej niż raz z różną zawartością - ↑ Heywood Linda M. & Thornton, John K: Central Africans, Atlantic Creoles, and the foundation of the Americas, 1585-1660, s. 82, 2007
- ↑ Encyclopedia of World History, str. 394.
- ↑ Falola, Toyin; Amanda Warnock (2007): Encyclopedia of the Middle Passage. s. 195–196.
- ↑ Landers, Jane; Barry Robinson (2006): Slaves, Subjects, and Subversives. s. 90.
- ↑ Gondola, Didier (2002): The History of Congo.
- ↑ Ndongo, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-01-30] (ang.).
- ↑ Ben Cahoon: Angola Traditional states. WorldStatesmen.org. [dostęp 23 marca 2013]. (ang.).
- ↑ Bogdan Ziółkowski: Konflikty zbrojne we współczesnej Afryce: stan obecny na tle historycznym: zarys