Wikipedysta:Anna Kawiorska/Koncepcja demokratycznego państwa prawnego

Koncepcja demokratycznego państwa prawnego – zasada ustrojowa, będąca podstawą, na której opiera się ustawodawstwo, wykładnia i stosowanie prawa, wprowadzona do konstytucji wielu państw, w tym Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

Koncepcja demokratycznego państwa prawnego w Konstytucji RP

W Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej koncepcja demokratycznego państwa prawnego posiada rangę fundamentalnej zasady ustrojowej. Jest wyrażona w art. 2:

Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej."

{{Cytat}} Brakujące pola: treść. Przestarzałe pola: 1. Państwo prawne jest to kraj, w którym prawo jest przestrzegane zarówno przez obywateli, jak i organy państwowe. Organy państwowe powinny działać tylko na podstawie i w granicach prawa.

Zasada stanowi także, że państwo ma urzeczywistniać zasady sprawiedliwości społecznej. Oznacza to, że państwo dba o obywateli, którzy nie są zdani sami na siebie.

Elementy zasady demokratycznego państwa prawnego

Elementami zasady demokratycznego państwa prawnego są: demokracja, praworządność i sprawiedliwość społeczna. Demokracja jest formą sprawowania władzy przez większość obywateli państwa. Powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna. Gwarantem istnienia demokracji parlamentarnej jest konstytucja.

Obecnie wyróżniamy wiele rodzai demokracji. Według kryterium formy, w jakiej obywatele wykonują swoją wolę, rozróżnia się demokrację bezpośrednią oraz demokrację pośrednią. W demokracji bezpośredniej obywatele bezpośrednio i aktywnie uczestniczą w podejmowaniu decyzji politycznych. W demokracji pośredniej władza polityczna sprawowana jest pośrednio poprzez wybieranych przedstawicieli

Praworządność to przestrzeganie norm prawnych przez państwo lub społeczeństwo. Zasada praworządności to zasada działania instytucji publicznych, zgodnie z którą instytucje te mogą działać wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych im przez normy prawne (praworządność formalna). Wyróżnia się po za tym praworządność materialną, zgodnie z którą oprócz ram prawnych, organ powinien działać również zgodnie z szerszym systemem aksjologicznym i celami danego społeczeństwa (szczególnie spełniać wymogi sprawiedliwości). Zasada praworządności jest jedną z naczelnych zasad konstytucyjnych. Została uregulowana w art.7 Konstytucji RP, który mówi, że organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.

Zasada praworządności została też uregulowana w innych aktach prawnych, m.i.n. w Kodeksie postępowania administracyjnego. Art. 6 Kodeksu postępowania administracyjnego wskazuje, że "organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa". Zgodnie z art. 7 k.p.a. "organy administracji publicznej stoją na straży praworządności i podejmują wszelkie kroki niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli".

Sprawiedliwość społeczna to przyznanie każdej jednostce należnych jej praw wynikających z zasad demokracji. Sprawiedliwość społeczna oznacza organizację systemu ekonomicznego danego państwa, w którym jest zachowany równy dostęp do podstawowych dóbr materialnych dla wszystkich jego mieszkańców, który umożliwia godne życie, oraz brak grup społecznych zepchniętych na margines nędzy i pozbawionych realnych szans na poprawę swojej sytuacji

Zobacz też

• Państwo prawa
• Demokracja

Bibliografia

• Roman Tokarczyk, Komparatystyka prawnicza, Zakamycze 2005, ISBN 83-7444-082-1

Linki zewnętrzne

• http://prawodlakazdego.pl/content/zasada-demokratycznego-pa%C5%84stwa-prawnego

Zapoznaj się z zastrzeżeniami dotyczącymi pojęć prawnych w Wikipedii.