Wikipedysta:Agondek/brudnopis/Atonizm

    Normal   0                           21         false   false   false      PL   X-NONE   X-NONE

Faraon Amenhotep II w swym królewskim protokole zamieścił tytuł „boga-regenta Heliopolis”, co podkreślało jego zainteresowanie tym prastarym ośrodkiem egipskiej cywilizacji. Podejmuje on liczne prace budowlane w Memfis i Heliopolis, chcąc zapewne zrównoważyć tym niebezpieczny wzrost znaczenia kapłanów i wyznawców Amona. W mniemaniu Amenhotepa II Panem Bogów nie jest Amon, lecz boska trójca- Amon-Re-Atum, tj. jeden bóg w trzech osobach.

W epoce Thotmesa I Aton uchodził za moc sprawczą, bynajmniej nie ograniczoną wyłącznie do zewnętrznej formy Słońca. Jeden z tekstów literackich dotyczących Amenemhata I mówi: „I wzniósł się do nieba, i połączył się z tarczą słoneczną – ciałem Boga, jednocząc się z Tym-który-Go-stworzył”. Z czasem Aton postrzegany zostaje jest coraz wyraźniej jako ciało boga Re i utożsamiany z osobą faraona. Za panowania Thotmesa IV (dziadek Echnatona) oddawano kult „osobie” Atona. Za Amenhotepa III pojawia się tytuł Intendenta Domu Atona. Boga tego otaczano wówczas kultem w świętym okręgu Teb, zaś w Heliopolis i Memfis istniał „kler” Atona.

Thotmes IV pozbawił Wielkiego Kapłana Amona władzy zwierzchniej nad wszystkimi kolegiami kapłanów i tytułu wezyra. Jednkaże w oficjalnych tekstach nadal przyznaje, że ‘’Amon jest tym, który daje zwycięstwa i przysparza chwały Krajowi’’. Thotmes IV przybrał imię ‘’Tego-który-dokonuje-puryfikacji-Hieliopolis-i-cieszy-Re’’.

Tak więc dziadek Echnatona, Thotmes IV, jak i ojciec – Amenhotep III, pozostawali w znacznie bliższych relacjach z boskim Słońcem niż wcześniejsi faraonowie. Thotmes IV na swym kommemoratywnym skarabeuszu określa dysk słoneczny jako ‘’Tego-który-zapewnia zwycięstwo’’, zaś poezja dworska Amenhotepa III określa króla mianem ‘’On-jest-dyskiem-olśniewającym’’, królewski pałac jest określany jako ‘’domostwo/siedziba dysku’’.

Pałac Amenhotepa III położony na lewym brzegu w Tebach nosił nazwę Dom Faraona Jest Wspaniałością Atona . Echnaton tak samo nazwał później swoją rezydencję w Achetaton. W pobliżu tego pałacu Amenhotep III nakazał wykopanie sztucznego jeziora dla Wielkiej Króelwskiej Małżonki Teje, którego inauguracja nastąpiła w czasie Świąt Otwarcia Basenów. Król i królowa przemierzyli jezioro statkiem o nazwie „Blask Atona” lub „Aton jest Promieniejący”.

W wielkim Hymnie do Amona bóg ten określany jest mianem ‘’stwórcy ludzkości, zwierząt, drzewa życia i trawy, które żywią wszelkie bydlęta’’. Ten związek sprawczy między „zasadą sprawczą” i przyrodą zostanie podjęty w Hymnach do Atona. Widać, że Aton przejmuje cześć cech charakterystycznych Amona.