Senat (Księstwo Warszawskie)

Senat Księstwa Warszawskiego- powstała na mocy Konstytucji Księstwa Warszawskiego z 22 lipca 1807 roku, izba wyższa organu ustawodawczego Księstwa Warszawskiego.

Skład

Sala Senatorska na Zamku Królewskim w Warszawie

W skład izby wyższej Sejmu Księstwa Warszawskiego wchodzili: wojewodowie i kasztelanowie oraz senatorowie duchowni (biskupi), wszyscy mianowani dożywotnio przez króla. Początkowo skład izby wynosił 18 senatorów: po sześciu biskupów, wojewodów i kasztelanów. Kiedy w 1809 roku w wyniku zwycięskiej wojny Napoleona z Austrią, do Księstwa przyłączono ziemie trzeciego zaboru austriackiego, liczbę senatorów zwiększono do 30. Skład senatu został poszerzony o 4 wojewodów, kasztelanów i biskupów. Senatorowie (wojewodowie i kasztelanowie) pełnili urząd o charakterze tytularnym i nie powierzano im innych zadań.^[1]

Kompetencje

Zgodnie z postanowieniami Konstytucji Księstwa Warszawskiego nadanej przez Napoleona Bonaparte, Sejm Księstwa składał się z dwóch izb: Izby Poselskiej i Senatu. Charakteryzowała je nierównorzędność, przy czym Senat był izbą wyższą, co było kontynuacją tradycji parlamentarnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów.^[2] Posiadał on jednak węższy zakres kompetencji niż Izba Poselska.

Zadania izby wyższej polegały głównie na kontroli ustaw uchwalonych przez Izbę Poselską, ważności wyboru posła bądź deputowanego, a także ksiąg obywatelskich. Na udzielenie sankcji, czyli zaakceptowanie ustawy, Senat miał 1 dzień. Istniały jednak przesłanki pozwalające Senatowi na nieudzielenie sankcji. Mogło to nastąpić gdy izba wyższa stwierdziła niezgodność z obowiązującą konstytucja, zauważyła możliwość zagrożenia bezpieczeństwa państwa, a także w przypadku gdy Izba Poselska uchwalając projekt dopuściła się złamania zasad. Król posiadał uprawnienie do ogłoszenia ustawy pomimo sprzeciwu Senatu. Władca mógł także ponownie skierować projekt do izby niższej. W sytuacji, gdyby Senat odmówił sankcjonowania projektu, król posiadał kompetencje do zmienienia jego składu powołując na senatorów nowych kandydatów. Przez takie działanie mógł zapewnić sobie większość w Senacie, co z kolei umożliwiało mu uzyskanie sankcji.^[1]

Obrady

Obradom przewodniczył Prezes Senatu, który czynił to w imieniu króla. Istniał także urząd Sekretarza Izby, który pełnił Julian Ursyn Niemcewicz. Prezesi Senatu, to zaś kolejno: Stanisław Małachowski (1807-1809), Ludwik Gutakowski (1809-1811),Tomasz Ostrowski (od 1811). Zarówno stanowisko Sekretarza Izby, jak i Prezesa mogło być obsadzone przez króla.^[3]

Miejscem obrad Senatu Księstwa Warszawskiego była Sala Senatorska na Zamku Królewskim w Warszawie, w której wisiały portrety Prezesów Senatu.^[2]

Przypisy

↑ ^a ^b AndrzejA. Dziadzio AndrzejA., Konstytucja Księstwa Warszawskiego 1807. Polska odmiana bonapartyzmu., „Państwo i Społeczeństwo”, VII (nr.1), 2007, str.120 .
↑ ^a ^b Senat 1807-1831 » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2019-12-22] .
↑ MarianM. Kallas MarianM., Powstanie i ustrój Księstwa Warszawskiego (1807-1815), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, Historia (Vol. 62), 2007, str.29 .

Bibliografia

Dziadzio Andrzej, Konstytucja Księstwa Warszawskiego 1807. Polska odmiana bonapartyzmu, Państwo i Społeczeństwo 2007, VII nr 1, s. 113-122
Kallas Marian, Powstanie i ustrój Księstwa Warszawskiego (1807—1815), Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia Vol. 62, 2007, Lublin, s. 7-34

Linki zewnętrze

Ustawa Konstytucyjna Księstwa Warszawskiego z dnia 22 lipca 1807 r. na stronie libr.sejm.gov.pl

[:0-1] AndrzejA. Dziadzio AndrzejA., Konstytucja Księstwa Warszawskiego 1807. Polska odmiana bonapartyzmu., „Państwo i Społeczeństwo”, VII (nr.1), 2007, str.120 .

[:1-2] Senat 1807-1831 » Witryna edukacyjna Kancelarii Senatu [online], senat.edu.pl [dostęp 2019-12-22] .

[3] MarianM. Kallas MarianM., Powstanie i ustrój Księstwa Warszawskiego (1807-1815), „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio F, Historia (Vol. 62), 2007, str.29 .

[1]

[2]

[3]