Wierzbowce (obwód iwanofrankiwski)
48°37′32″N 25°22′41″E/48,625556 25,378056| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Populacja (2001) • liczba ludności |
|
| Nr kierunkowy |
+380 3430 |
| Kod pocztowy |
78160 |
Położenie na mapie obwodu iwanofrankiwskiego  | |
Położenie na mapie Ukrainy  | |
| 48°37′32″N 25°22′41″E/48,625556 25,378056
| |
Wierzbowce[2] (ukr. Вербівці) – wieś na Ukrainie, w obwodzie iwanofrankiwskim, w rejonie horodeńskim.
Wieś wzmiankowana w 1416 roku[3], na początku XVIII w. należała do Cieńskich herbu Pomian, w 1738 r. Stanisław Cieński z Okna, stolnik bracławski i pułkownik wojsk koronnych, który tytułował się starostą wierzbowskim, odstąpił Wierzbowce za konsensem (pozwoleniem) króla Polski Augusta III Sasa, Adamowi Mrozowickiemu herbu Prus III, staroście stęgwilskiemu i regimentarzowi wojsk koronnych[4]. Prawdopodobnie w październiku 1774 r., kiedy poeta Franciszek Karpiński, otrzymał od Marianny Ponińskiej, wdowy po Józefie Ponińskim, generale lejtnancie wojsk polskich, staroście ostrskim, z którą miał romans, w prezencie imieninowym 5000 złp, wydzierżawił od Mrozowickich wieś Wierzbowce, co pozwoliło mu rozpocząć niezależne życie. Karpiński gospodarował w Wierzbowcach w latach 1775-1776 i tam powstało najwięcej z wczesnych wierszy poety[5][6].
W pierwszej połowie XIX w. właścicielem Wierzbowców był wnuk Adama Mrozowickiego, Gabin Mrozowicki (1780-1831)[7][8], który, jak pisał w 1824 r. Stanisław Wodzicki, założył tam jeden z najpiękniejszych i najbardziej wartościowych naukowo ogrodów w Galicji, podobny do ogrodu w Jabłonowie (w powiecie kopyczynieckim koło Husiatyna) Wawrzyńca Marcina hr. Dzieduszyckiego[9]. Chętnie dzielił się on z krewnymi (m.in. z kniaziami Puzynami z Gwoźdzca i hrabiami Krasińskimi z Radziejowic)[10] oraz z ziemianami Pokucia, np. z Cieńskimi herbu Pomian z Okna[11], egzotycznymi roślinami z Wierzbowiec.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie horodeńskim województwa stanisławowskiego. W 1944 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 8 Polaków[12].
Urodzeni
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu iwanofrankiwskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku. (ukr.).
- ↑ Czasem Wierzbowice; zob. Mrozowicki Adam h. Prus III. [W:] Polski Słownik Biograficzny. T. XXII. 1977, s. 206.
- ↑ Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie wskutek fundacyi śp. Aleksandra hr. Stadnickiego, t. V, wyd. X. Liske, Lwów 1875, s. 39.
- ↑ Adam Boniecki, Herbarz Polski, t. III, Warszawa 1900, s. 194.
- ↑ Korespondencja Franciszka Karpińskiego z lat 1763-1825, opr. T. Mikulski, [w:] Archiwum Literackie Instytutu Badań Literackich PAN, red.: K. Budzyk, T. Mikulski, St. Pigoń, t. IV, Wrocław 1958, s. 9-11.
- ↑ Konstanty Maria Górski, Karpiński w latach 1771-1780, [w:] Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 3/1/4, 1904, s. 542-568.
- ↑ http://wielcy.pl/wgm/?m=NG&t=PN&n=sw.144891, [dostęp: 2018-11-05]
- ↑ Schematismus des Königreiches Galizien und Lodomerien. Für das Jahr 1830, Lwów 1830, s. 298.
- ↑ Stanisław Wodzicki, O chodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów i ziół…, Lwów 1824
- ↑ Aleksander Kraushar, Typy i oryginały warszawskie z odleglejszej i mniej odległej przeszłości z czasów Królestwa Kongresowego 1816-1831, s. 43.
- ↑ Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu, Rękopisy: listy Cieńskich, mf 41065, poz. 9, 219-228.
- ↑ Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Eugeniusz Różański, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w Województwie Stanisławowskim 1939–1946, Wrocław: ALTA 2, 2008, s. 117, ISBN 978-83-85865-13-1, OCLC 261139661.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Wierzbowce, pow. horodeński, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 402.