Węglany

Anion węglanowy (na górze) i wzór ogólny diestru węglanowego (na dole)

Węglany – grupa związków chemicznych, soli i estrów kwasu węglowego.

Sole

Sole zawierają anion węglanowy CO2−
3. Znane są też wodorowęglany, zawierające anion HCO−
3. Węglany są dość rozpowszechnione w przyrodzie, odgrywają również dużą rolę w gospodarce, np. w przemyśle chemicznym czy w budownictwie. Sole te, prócz węglanów metali alkalicznych, są słabo rozpuszczalne w wodzie. Silne kwasy wypierają z nich resztę węglanową, która w roztworach wodnych szybko ulega przemianie do gazowego dwutlenku węgla (CO
2).

Ważniejsze węglany występujące w przyrodzie:

• węglan magnezu (MgCO
  3)
• węglan sodu (Na
  2CO
  3, soda) – znajduje zastosowania w życiu człowieka: produkcja szkła, produkcja proszków do prania, zmiękczanie wody
• węglan wapnia (CaCO
  3, wapień, marmur, kreda) – otrzymuje się z niego m.in. szkło, cement i kredę szkolną. Używa się go także przy produkcji papieru oraz do odtleniania żelaza w procesach hutniczych.
• węglan litu (Li
  2CO
  3) – stosowany w leczeniu zaburzeń afektywnych dwubiegunowych.
• węglan potasu (K
  2CO
  3) – główny składnik potażu

Estry

Estry kwasu węglowego można podzielić na monoestry i diestry. Monoestry kwasu węglowego są nietrwałe i mogą być izolowane jedynie w formie soli, np. potasowych lub sodowych typu ROC(=O)O−
M+
, które są ciałami stałymi o wysokich temperaturach topnienia. Natomiast w formie kwasowej typu ROC(=O)OH, monoestry ulegają spontanicznemu rozkładowi do alkoholi i CO
2. Diestry (R1
OC(=O)OR2
), np. węglan dimetylu lub węglan difenylu są stabilne.

Zobacz też

• poliwęglany
• skała węglanowa