Ulica Wolska w Warszawie
| Czyste, Młynów, Ulrychów, Odolany | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 Ulica Wolska na wysokości ul. Syreny, widok w kierunku wschodnim | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Długość |
3,9 km | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 52°13′49,1″N 20°57′14,4″E/52,230306 20,954000
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Wolska – ulica w dzielnicy Wola w Warszawie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Nazwa ulicy, nadana oficjalnie w 1771 roku, pochodzi od nazwy wsi Wielka Wola, do której prowadziła jako trakt wychodzący ze Starej Warszawy w kierunku zachodnim[1]. Od najdawniejszych czasów jest główną ulicą Woli[2]. Około 1820 jako pierwsza w tej części miasta otrzymała (na swoim wschodnim odcinku) nawierzchnię z bruku i została uregulowana[2].
W 1908 roku ulicą po raz pierwszy pojechały tramwaje elektryczne[3].
W czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 roku ulicę na wysokości ulic Redutowej i Gizów[4] przegrodzono barykadą, zbudowaną m.in. z dwóch wozów tramwajowych[5]. 9 września nastąpił atak wojsk niemieckich ulicą Wolską na polskie pozycje w rejonie barykady i cmentarza prawosławnego, bronione przez żołnierzy 40 Pułku Piechoty Dzieci Lwowskich[6][7]. Obrońcom udało się zatrzymać kolumnę niemieckich czołgów i samochodów pancernych, m.in. dzięki podpaleniu ok. 100 beczek z terpentyną, wytoczonych z Fabryki Przetworów Chemicznych „Dobrolin” i rozmieszczonych 8 września na ok. 100-metrowym odcinku ulicy[8]. Wieczorem tego dnia Niemcy wycofali się z Woli[7]. Zabudowa ulicy została częściowo zniszczona w wyniku walk[9] oraz nalotów Luftwaffe[10].
W maju 1940 roku nazwa ulicy została zmieniona przez okupacyjne władze niemieckie na Litzmannstadtstrasse[11].
15 października 1975 oddano do użytku wielopoziomowy węzeł u zbiegu ulic Wolskiej, Kasprzaka i Redutowej, nazwany wolskim węzłem komunikacyjnym[12]. Jezdnia północna ulicy Kasprzaka, prowadząca ruch w kierunku zachodnim, została poprowadzona w wykopie, zaś jezdnia południowa ulicy Kasprzaka, obie jezdnie ulicy Wolskiej, ulica Redutowa oraz torowisko tramwajowe poprowadzono na poziomie ziemi[13].
5 lutego 2024 oddano do użytku część drogową przebudowanego wolskiego węzła komunikacyjnego, w obrębie którego wszystkie jezdnie krzyżujących się ulic Wolskiej, Kasprzaka i Redutowej znalazły się na poziomie ziemi[14]. 25 marca 2024 oddano do użytku przebudowaną linię tramwajową na odcinku pomiędzy ulicami Elekcyjną i Kasprzaka, która została przeniesiona z północnej strony drogi na pas rozdzielający jezdnie[15]. Przebudowana linia została połączona z oddaną do użytku 5 marca linią tramwajową wzdłuż ulicy Kasprzaka, pomiędzy ulicami Skierniewicką i Wolską, oraz umieszczoną w wykopie tramwajową częścią przebudowanego wolskiego węzła komunikacyjnego[16].
W latach 1952–1986[17] ulica leżała w ciągu drogi państwowej nr 17 oraz od 1962 roku do połowy lat 80.[a] była częścią dróg międzynarodowych E8[19] i E12[19]. Następnie w latach 1986 – 2013[20] stanowiła fragment przebiegu drogi krajowej nr 2 i trasy europejskiej E30.
Ulica stanowi granicę administracyjną między obszarami MSI w ramach dzielnicy Wola: Ulrychów i Odolany oraz Czyste i Młynów[21].
Ważniejsze obiekty
[edytuj | edytuj kod]- Cerkiew św. Jana Klimaka
- Cmentarz mariawicki
- Park Powstańców Warszawy
- Cmentarz Powstańców Warszawy
- Izba Pamięci przy Cmentarzu Powstańców Warszawy
- Cmentarz prawosławny
- Cmentarz Wolski
- Kamień upamiętniający powstańców z batalionu „Parasol” (nr 40)
- Kaplica Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich
- Kompleks biurowy Spark
- Kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy w Warszawie
- Kościół św. Stanisława Biskupa
- Kościół św. Wawrzyńca
- Pałacyk Biernackich
- Park im. Edwarda Szymańskiego
- Park im. gen. Józefa Sowińskiego
- PDT Wola
- Pomnik Pamięci Pilotów RAF (przy skrzyżowaniu z ul. Redutową)
- Przystanek kolejowy Warszawa Wola
- Reduta nr 56
- Skwer im. płk. Zdzisława Kuźmirskiego-Pacaka (na skwerze galeria plenerowa rzeźb współczesnych przeniesionych z ul. Kasprzaka)[22]
- Stacja metra Płocka
- Kilkanaście tablic pamiątkowych Tchorka[23]
- Zajezdnia tramwajowa „Wola”
- Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Obiekty nieistniejące
[edytuj | edytuj kod]- Pałacyk Michlera
- Rogatki Wolskie
- Fabryka Przetworów Chemicznych „Dobrolin”
- Fabryka Obić i Papierów Kolorowych Józefa Franaszka
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Umowę regulującą system tras europejskich sfinalizowano 15 listopada 1975 roku, przyjęto ex officio 15 marca 1983[18].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 221. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ a b Maria Nietyksza, Witold Pruss: Wola w okresie przemian kapitalistycznych [w: Dzieje Woli]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 122.
- ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom I. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 6. ISBN 83-907574-00.
- ↑ Jan Grzybowski: 40 pułk piechoty „Dzieci Lwowskich” w obronie Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990, s. 62. ISBN 83-11-07846-7.
- ↑ Zdzisław Kuźmirski-Pacak: Reduta 56. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966, s. 16.
- ↑ Jan Grzybowski: 40 pułk piechoty „Dzieci Lwowskich” w obronie Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990, s. 67. ISBN 83-11-07846-7.
- ↑ a b Krzysztof Komorowski (red.): Warszawa walczy 1939–1945. Leksykon. Warszawa: Fundacja Polska Walczy i Wydawnictwo Bellona, 2015, s. 415. ISBN 978-83-1113474-4.
- ↑ Jan Grzybowski: 40 pułk piechoty „Dzieci Lwowskich” w obronie Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1990, s. 67. ISBN 83-11-07846-7.
- ↑ Pacak Kuźmirski: Reduta 56. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1966, s. 38.
- ↑ Mieczysław Cieplewicz. Bombardowanie i ostrzeliwanie Warszawy we wrześniu 1939 r.. „Kronika Warszawy”. 4/48, s. 57, 1981.
- ↑ Tomasz Szarota: Okupowanej Warszawy dzień powszedni. Studium historyczne. Warszawa: Czytelnik, 2010, s. 48. ISBN 978-83-07-03239-9.
- ↑ Spotkanie na wolskim węźle komunikacyjnym. „Stolica”. nr 43 (1455), s. 11, 1975-10-26. Warszawa: EKBIN.
- ↑ Krzysztof Jabłoński i in.: Warszawa: portret miasta. Warszawa: Arkady, 1984, s. strony nienumerowane (Kronika odbudowy, budowy i rozbudowy 1945−1982). ISBN 83-213-2993-4.
- ↑ Kasprzaka i Redutowa otwarte dla kierowców. To koniec utrudnień na Woli? [online], rdc.pl, 5 lutego 2024.
- ↑ Warszawa. Tramwaje pojechały Wolską [online], transport-publiczny.pl, 25 marca 2024 [dostęp 2024-04-03].
- ↑ Witold Urbanowicz, Warszawa otworzyła trasę tramwajową na Kasprzaka [online], transport-publiczny.pl, 5 marca 2024 [dostęp 2024-03-05].
- ↑ Uchwała nr 192 Rady Ministrów z dnia 2 grudnia 1985 r. w sprawie zaliczenia dróg do kategorii dróg krajowych (M.P. z 1986 r. nr 3, poz. 16)
- ↑ Organizacja Narodów Zjednoczonych: European Agreement on main international traffic arteries (AGR) (with annexes and list of roads). Concluded at Geneva on 15 November 1975 / Accord européen sur les grandes routes de trafic international (AGR) [avec annexes et listes de routes]. Concluà Genève le 15 novembre 1975. treaties.un.org. [dostęp 2018-06-23]. (ang.).
- ↑ a b Plan Warszawy, wyd. 1, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1963.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 27 września 2013 r. w sprawie pozbawienia dróg kategorii dróg krajowych (Dz.U. z 2013 r. poz. 1153)
- ↑ Dzielnica Wola [online], Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ Żelazne rzeźby zniknęły z Kasprzaka. Przeniesiono je na pobliski skwer – zdjęcie nr 14 [online], gazetapl [dostęp 2022-05-06] (pol.).
- ↑ Stanisław Ciepłowski: Wpisane w kamień i spiż. Inskrypcje pamiątkowe w Warszawie XVII–XX w.. Warszawa: Argraf, 2004, s. 338–344. ISBN 83-912463-4-5.