Przejdź do zawartości

Ulica Józefa w Krakowie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica Józefa
Stare Miasto
Ilustracja
Widok z ulicy Krakowskiej (z zachodu)
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Przebieg
ul. Szeroka
ul. Wąska
ul. Jakuba
ul. Kupa
ul. Estery
ul. Nowa
ul. Bożego Ciała
ul. Krakowska
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica Józefa”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica Józefa”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ulica Józefa”
Ziemia50°03′02,3″N 19°56′40,6″E/50,050636 19,944617
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Józefa – ulica w Krakowie, w dzielnicy I Stare Miasto, na Kazimierzu. Łączy ulicę Krakowską z ulicą Szeroką.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Przed lokacją Kazimierza w 1335 r., na miejscu dzisiejszej ulicy znajdowała się droga łącząca wieś Bawół ze Skałką, prawdopodobnie wykładana drewnem, która biegła grzbietem niewielkiej wyniosłości ciągnącej się pośród mokradeł (teren Kazimierza był wtedy w dużej mierze podmokły i bagienny). Podczas lokowania miasta, w miejscu dawnej wiejskiej drogi wytyczono ulicę, której nazwa pojawia się pod koniec XIV w. jako ul. Sukiennicza, ale w wersji łacińskiej: Platea Textorum, Platea Lanificum, Platea Pannificum (polska postać nazwy nie zachowała się do naszych czasów, ale lanifex – tkacz, (texor); sukiennik, lanificus – tkacz, textor, pannifex – sukiennik). Istnienie sukienników na Kazimierzu i zamieszkiwanie ich w tym rejonie potwierdzone jest od 1369 r. Ulicę tę prawdopodobnie zamykała brama Bydlna.

Od 1494 r. północno-wschodnią część Kazimierza zaczęli zajmować wysiedlani z Krakowa Żydzi. Dzisiejszą ulicę Józefa przecięła w 1533 r. na dwie części brama Żydowska, znajdująca się na skrzyżowaniu z obecną ulicą Jakuba, dlatego też w XVI wieku wschodnią część ulicy zaczęto nazywać ulicą Żydowską (Platea Iudeorum, Na zydowskiey ulicy przed broną zydowską, Ulica Żydowska). Na przełomie XVIII i XIX wieku cała dzisiejsza ulica nosiła już nazwę Żydowskiej, a z czasem Chrześcijańsko-Żydowskiej (in der christlichen-Judengasse w 1807 r.).

W 1866 roku, gdy ulica zamieszkana była niemal wyłącznie przez Żydów, pojawiła się nazwa obecna, nawiązująca do pobytu cesarza Józefa II w kamienicy Wojewodzińskiej przy ulicy Krakowskiej 20/Józefa 2. Pierwotnie nazwa ta odnoszona była jedynie do odcinka zachodniego, między ulicami Krakowską a dzisiejszą Nową, później objęła całą ulicę. Była ona jedną z ulic okalających teren dawnego Miasta Żydowskiego, na jej przecięciu z ulicą Jakuba znajdowała się brama wjazdowa. Brama była ważnym miejscem w życiu mieszkańców miasta żydowskiego. Tutaj ogłaszano ważne wiadomości, rozporządzenia oraz ugody między władzami miejskimi Kazimierza a gminą żydowską.

Przy ulicy Józefa znajdują się m.in. Synagoga Wysoka (nr 38), Dom Aktora (nr 16), w którym mieszka i mieszkało wielu krakowskich aktorów oraz oddział Staromiejskiego Centrum Kultury Młodzieży (nr 12). Kiedyś przy numerze 11 mieściła się szkoła parafialna Bożego Ciała. Ulica Józefa od kilku lat obchodzi swoje święto.

W kulturze

[edytuj | edytuj kod]

Ulica pojawia się w wierszu Adama Zagajewskiego pt. Nienapisana elegia dla Żydów krakowskich[3] (Ale najsmutniejsza jest ulica Józefa, wąska jak księżyc w nowiu...)[4].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Collegium Kazimierzowskie
  2. ↑ Kamienica zniszczona (spalona) w 1975 podczas kręcenia film Noce i Dnie. Teren imitował pożar Kalińca
  3. ↑ "Sinfonia da requiem" Krzysztofa Meyera. [dostęp 2024-01-14].
  4. ↑ 78. rocznica likwidacji Getta Krakowskiego – Nieformalny Marsz Pamięci. [dostęp 2024-01-14].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Elżbieta Supranowicz, Nazwy ulic Krakowa, Kraków 1995, s. 66
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Józefa_w_Krakowie&oldid=74966379”