Przejdź do zawartości

Teoria pola (psychologia)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Teoria pola (psychologicznego), zwana inaczej psychologią topologiczną – została stworzona przez Kurta Lewina (1890–1947) w 1936 roku. Opisuje ona zależności między polem psychicznym jednostki a środowiskiem zewnętrznym, z którym tworzy ona całość. Zachowanie jest funkcją pola istniejącego w tym czasie, kiedy to zachowanie występuje. Analiza rozpoczyna się od sytuacji jako całości, w której zostają wyróżnione części składowe. Konkretną osobę w konkretnej sytuacji można przedstawić w formie matematycznej. Lewin kładzie także nacisk na podstawowe siły (potrzeby) jako wyznaczniki zachowania i wyraża swą preferencję dla psychologicznego opisu pola, w odróżnieniu od opisów fizycznych czy fizjologicznych. Pole definiuje jako "ogół współistniejących faktów, które są pojmowane jako wzajemnie uzależnione od siebie" (Lewin, 1951, s. 240; za: "Teorie osobowości" Lindzey, Hall, 1998). W celu przedstawienia pojęć dynamicznych, Lewin wynalazł nowy rodzaj przestrzeni, który nazwał hodologiczną. Właściwości przestrzeni hodologicznej Lewin wyraża za pomocą grafów liniowych. Pojęcia dynamiczne tworzą psychologię wektorową. Pojęcia strukturalne przedstawia w kategoriach topologicznych.

Założenia teorii

[edytuj | edytuj kod]

Przestrzeń życiowa jednostki podzielona jest na obszary, których organizacja nie ma znaczenia dla jednostki biernej.

Powstają napięcia w związku z potrzebami, następuje nadanie wartości określonym obszarom, po czym obszary stają się polami sił.

Wartość pozytywna – redukuje napięcie; wartość negatywna – redukuje obszar, w którym jednostka znajduje się teraz.

  • pola sił dążą do równowagi
  • są współzależne, jest to funkcja stanu płynności lub sztywności związków strukturalnych

Sytuacje, w których znajduje się jednostka mogą być poznawczo nieustrukturalizowane:

  • Podmiot (P) może dokonać alternatywnych wyborów, każdy jest pozytywny.
+ ← P → +
  • Podmiot (P) może dokonać wyboru między dwiema negatywnymi rzeczami, jednak posiada pozytywne wyjście (W+).
- → P ← -
  • Podmiot (P) ma dwa negatywne wybory, a wyjście z sytuacji – pozytywne(W+-), będzie działać krótko.
- → P ← -
  • Podmiot (P) nie ma pozytywnego wyjścia (W-) z sytuacji.
- → P ← -
  • Podmiot jest skonfrontowany z jednym obszarem pola posiadającym cechy dodatnie.
+- ↔ P
  • Podmiot znajduje się w pozytywnej sytuacji, jednak druga sytuacja, wpływa na niego negatywnie.
+ P ← -
  • Podmiot dąży do obszaru, który ma dla niego pozytywną wartość, otoczony jest jednak obszarem naładowanym ujemnie.
+(-!) ↔ P

Większość potrzeb może się znajdować w stanie deprywacji, zaspokojenia (nasycenie) i przesycenia.

W tym ostatnim przypadku obserwuje się:

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Teoria_pola_(psychologia)&oldid=74333695”