Tarczyk omanowy
| Cassida murraea | |
| Linnaeus, 1767 | |
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj | |
| Podrodzaj |
Cassida (Pseudocassida) |
| Gatunek |
tarczyk omanowy |
Tarczyk omanowy[1] (Cassida murraea) – gatunek chrząszcza z rodziny stonkowatych i podrodziny tarczykowatych. Owad palearktyczny, rozprzestrzeniony od Europy Zachodniej po Wyspy Japońskie. Żeruje na omanach, rzadziej na płesznikach.
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1767 roku przez Karola Linneusza. Wyróżnia się w jego obrębie trzy podgatunki[2]:
- Cassida (Pseudocassida) murraea halophila Spaeth in: Spaeth et Reitter, 1926
- Cassida (Pseudocassida) murraea murraea Linnaeus, 1767
- Cassida (Pseudocassida) murraea ussuriensis Spaeth in: Spaeth et Reitter, 1926
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Chrząszcz o ciele długości od 7 do 8,5 mm, krępym u C. m. ussuriensis, smukłym u C. m. halophila, zaś przeciętnie szerokim u podgatunku nominatywnego. Tło przedplecza i pokryw za życia bywa jasnozielone, pomarańczowe lub rdzawoczerwone. U martwych, suchych okazów barwa zielona zmienia się w słomkowożółtą, a pomarańczowa i czerwona w orzechową. Na pokrywach obecny jest charakterystyczny wzór z czarnych plamek, który jednak rzadko rozlany może być na większą część pokryw (aberracja inundata) lub częściowo zredukowany (aberracja immaculata). Ubarwienie odnóży jest w całości czarne. Brzegi przedplecza i pokryw są rozpłaszczone. Punktowanie pokryw jest bardzo regularne, rozmieszczone w rządkach, bez nadliczbowych punktów na międzyrzędach. Stopy mają rozchylone, pozbawione ząbków przy nasadach pazurki wystające poza wieńce szczecinek na trzecich członach[3].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Owad ten zamieszkuje tereny otwarte, zwłaszcza o większej wilgotności[1], przy czym podgatunek C. m. halophila ograniczony jest w wymaganiach siedliskowych do słonych stepów. Zarówno osobniki dorosłe jak i ich larwy są fitofagami żerującymi przede wszystkim na omanach, a sporadycznie na płesznikach. Preferowanymi gatunkami są oman łąkowy i oman wierzbolistny[4][3].
Gatunek palearktyczny, rozprzestrzeniony od Europy Zachodniej po Wyspy Japońskie[4][3]. Podgatunek nominatywny ma zasięg eurosyberyjski[5]. W Europie podgatunek nominatywny znany jest z Wielkiej Brytanii, Francji, Monako, Belgii, Luksemburgu, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Słowenii, Danii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii, Macedonii Północnej, Grecji, Turcji i Rosji[2]. W Polsce występuje od nizin po niższe położenia górskie, ale spotykany jest rzadko i pojedynczo[4][3]. Jego północna granica zasięgu na kontynencie europejskim przebiega przez Wyspy Brytyjskie, południe Szwecji, południe Finlandii i Karelię[4]. W Azji podgatunek ten stwierdzany był na Syberii i Dalekim Wschodzie Rosji, w Kazachstanie, Mongolii, Chinach i azjatyckiej części Turcji (w prowincjach: Bartın, Bolu, Çankırı, Düzce, Giresun, Karabük, Kastamonu, Ordu, Rize, Sakarya, Sinop oraz Trabzon)[5].
Podgatunek C. m. halophila występuje głównie w rejonie Morza Kaspijskiego[4][3]. Podawany był tylko z Ukrainy, południowej Rosji[6] oraz Iranu[5]. Z kolei wschodniopalearktyczny podgatunek C. m. ussuriensis występuje tylko w dorzeczu Amuru i w Japonii[4][3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Cassida murraea – Tarczyk omanowy. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2020-10-31].
- ↑ a b Cassida (Pseudocassida) murraea Linnaeus, 1767. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-10-31].
- ↑ a b c d e f Andrzej Warchałowski: Klucze do oznaczania owadów Polski. Część XIX Chrząszcze — Coleoptera. Zeszyt 94c Stonkowate — Chrysomelidae. Podrodziny: Halticinae, Hispinae i Cassidinae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, PWN, 1978.
- ↑ a b c d e f B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Stonkowate – Chrysomelidae, część 2. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (17), 1991.
- ↑ a b c Neslihan Bal, Didem Coral Şahin, Hüseyin Özdikmen. Leaf-mining and Tortoise Beetles of Çankiri and Kayseri Provinces in Turkey with New Records (Chrysomelidae: Hispinae and Cassidinae). „Munis Entomology and Zoology Journal”. 13 (2), s. 409-420, 2018.
- ↑ Cassida (Pseudocassida) murraea subsp. halophila Spaeth in Spaeth & Reitter, 1926. [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-10-31].