Taoizm na Tajwanie
Taoizm na Tajwanie – taoizm jest drugą pod względem popularności religią we współczesnej Republice Chińskiej zaraz po buddyzmie. W całym społeczeństwie jest około 33% wyznawców tego systemu religijno-filozoficznego[1].
Religijność na Tajwanie charakteryzuje się niezwykłym zróżnicowaniem wierzeń i praktyk religijnych. Mało jest osób praktykujących jedną religię. Jeśli wyznawca praktykuje taoizm lub buddyzm, „zapożycza” wiele obrzędów z tradycji ludowych. Większa część panteonu bóstw czczonych przez Tajwańczyków ma swój rodowód na kontynencie chińskim. Niewiele jest bóstw lokalnych. Jednym z nich jest bóstwo Yimin czczone przez ludność Hakka. Do podstawowych bóstw czczonych przez Tajwańczyków, przywoływanych w czasie m.in. ceremonii pogrzebowych lub obrzędach odbywających się w świątyniach, można zaliczyć boginię Mazu, Guanyin, Guan Gonga, Nefrytowego Cesarza i legendarnego władcę Huang Di, czyli Żółtego Cesarza[2]. Na Tajwanie znajduje się ponad 8 000 świątyń taoistycznych. Większość z tych świątyń poświęcona jest Najwyższemu Bóstwu Mazu (lub Matsu), Najwyższemu Cesarzowi i bóstwu Xuan Wu. Mazu jest boginią, której kult rozprzestrzenił się szczególnie na Tajwanie i w południowej części Chin kontynentalnych[1].
Tradycje taoistyczne
[edytuj | edytuj kod]Większość taoistycznych kapłanów funkcjonujących na Tajwanie przynależy do Sekty Ortodoksyjnej Jedności (Zhengyi Dao, 正一道), której korzenie sięgają jeszcze tradycji Sekty Pięciu Miar Ryżu[3]. Tradycja Szkoły Pięciu Miar Ryżu (Wudoumi Dao, 五斗米道) sięga II wieku n.e. Tradycja jest związana z postacią Zhang Daolinga. Według mitologii, doznał objawienia dao na górze Huming (Huming Shan, 鹄鸣山).
Po tym wydarzeniu resztę życia poświęcił doktrynie taoistycznej, szczególny nacisk kładąc na badania związane z nieśmiertelnością. Grupa uczniów skupiająca się wokół osoby Zhang Daolinga została nazwana szkołą pięciu miar ryżu, ponieważ każdy kto chciał przyłączyć się do mistrza musiał wnieść opłatę w wysokości pięciu miar ryżu. Zhang Daoling po śmierci został nazwany Niebiańskim Mistrzem (Tianshi, 天師). Z czasem tradycja ta przekształciła się w Szkołę Niebiańskich Mistrzów, której gałąź stanowi Sekta Ortodoksyjnej Jedności popularna na Tajwanie[4]. Jeszcze inni przynależą do Szkoły Najwyższej Doskonałości. Inne popularne sekty działające na Tajwanie, to: Sekta Góry Wudang oraz Sekta Góry Kongtong.
Głównymi organizacjami taoistycznymi działającymi na Tajwanie są:
- Tajwańskie Towarzystwo Taoistyczne
- Chińskie Towarzystwo Taoistyczne
Taoizm praktykowany na Tajwanie ma swoje korzenie w Chinach kontynentalnych. Tym samym tajwańscy taoiści często odbywają pielgrzymki do świętych miejsc położonych w Chińskiej Republice Ludowej. Organizowanych jest wiele działań mających na celu promowanie kontaktów taoistów na Tajwanie i w ChRL[5].
W latach 1960. na Tajwanie rozpoczęły się intensywne studia nad taoizmem. W tym samym czasie w Republice Chińskiej został wznowiony kanon taoistyczny w edycji skróconej. Podstawowy kanon taoistyczny zawiera obszerne pisma filozoficzne, religijne, alchemiczne, podręczniki do wykonywanych obrzędów oraz mitologię. Po wydaniu na Tajwanie skróconego kanonu taoistycznego, w Republice Chińskiej rozpoczęto na szeroką skalę studia nad taoizmem[6].
Święta taoistyczne
[edytuj | edytuj kod]
Na Tajwanie raz na jakiś czas odbywa się wielka uroczystość z okazji tradycyjnego święta taoistycznego zwanego Wielką Ofiarą (Dajiao, 大醮). Obchody święta na cześć wspólnoty taoistycznej odbywają się średnio co sześć lat w Pekinie, w Hongkongu i na Tajwanie. Między tym sześcioletnim cyklem, organizowane są również mniejsze święta także poświęcone Wielkiej Ofierze. W Republice Chińskiej święto miało miejsce w 1980 roku w mieście Gaoxiong, w 1984 roku w Tainanie i w 1998 roku w Tajpej. Obchody były organizowane na cześć Lü Dongbina (呂洞賓) - bóstwa, które zalicza się do taoistycznych grupy Ośmiu Nieśmiertelnych[7].
Świątynie taoistyczne
[edytuj | edytuj kod]
W mieście Tainan w Głównej Świątyni Niebiańskiego Ołtarza (Taiwan Shoumiao Tiantan, 台湾首庙天坛) mieści się sanktuarium poświęcone Nefrytowemu Cesarzowi (Yu Huang, 玉帝). Świątynia zbudowana jest z kamieni przywiezionych z Chin kontynentalnych i jest delikatnie rzeźbiona. Na zewnątrz głównej sali świątynnej, na głównej kolumnie wisi pozioma tablica z chińskim znakiem yi (一). Tablica jest jedną z trzech takich znanych płyt na Tajwanie. Inną popularną świątynią jest świątynia Zhinan (chiń. trad. 指南宫; pinyin Zhinan Gong; Wade-Giles Chih-nan Kung), znana też jako świątynia Xiangong Miao, 仙公庙. Jest to największa świątynia w Tajpej. Świątynia położona jest na górze Zhinan w dzielnicy Wenshan. Mieści się tam również Chińska Akademia Taoistyczna.
Kolejną ważną świątynią poświęconą bogini Mazu jest świątynia Chaotian (chiń. trad. 朝天宫; pinyin Cháotiāngōng), nazywana również świątynią Beigang Mazu, od miejscowości, w której znajduje się świątynia. W świątyni mieści się dobrze zachowana korona bogini Mazu wykonana w okresie dynastii Qing. Jest to najważniejsze miejsce kultu tego bóstwa na Tajwanie.
Innym ważnym ośrodkiem religijnym jest świątynia Xingtian (chiń. 行天宫). Ośrodek został wybudowany w 1943 roku, w Tajpej. Bóstwo, któremu jest poświęcone to miejsce znane jest jako Guan Yu (关羽, inna nazwa - Guan Di). Jest to bóg odpowiadający za finanse i dochody, który za życia był znany jako cesarski dowódca, po śmierci zaś został wyniesiony do rangi Bóstwa Handlu. W mieście Tainan z kolei usytuowana jest Świątynia Boga Miasta Tainan (Tainanfu Chenghuang Miao, 台南府城隍庙). Kult bóstw mających za zadanie chronić małe miejscowości i większe miasta zaczął być popularny już w czasach dynastii Tang. Natomiast hierarchiczny charakter bóstw taoistycznych rozwinął się w czasie panowania dynastii Ming[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Religion. Hotnet Sdn.Bhd.. [dostęp 2014-08-15]. (ang.).
- ↑ Taoism in Taiwan. [w:] Life of Taiwan [on-line]. 2013. [dostęp 2014-08-15]. (ang.).
- ↑ Yaoting Chen: Zhengyi. W: The encyclopedia of Taoism. Fabrizio Pregadio (red.). Wyd. 1. T. 2. London ; New York: Routledge, 2007, s. 1258-1260. ISBN 978-0-7007-1200-7. (ang.).
- ↑ Roman Malek: Henryk Zimoń: Religia w świecie współczesnym: zarys problematyki religiologicznej. Lublin: Tow. Nauk. Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2000, s. 310-312. ISBN 83-87703-95-8, ISBN 978-83-87703-95-0.
- ↑ Yin 2005 ↓, s. 174.
- ↑ Köhn 2012 ↓, s. 280.
- ↑ Köhn 2012 ↓, s. 242.
- ↑ Yin 2005 ↓, s. 172-174.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Livia Köhn: Taoizm: wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2012. ISBN 978-83-233-3246-6.
- Zhihua Yin: Chinese tourism: Taoism. Wyd. 1. Beijing: Foreign Languages Press, 2005. ISBN 7-119-03453-7. (ang.).