Taoiseach

Taoiseach

Herb Irlandii
Obecny
Simon Harris
Stanowisko
Państwo	Irlandia
Data utworzenia	29 grudnia 1937
Pierwszy	Éamon de Valera
Obecny od	9 kwietnia 2024
Strona internetowa

Taoiseach, An Taoiseach (wym. [ˈtˠ̪iːʃəx] lub [ˈtˠ̪iːʃəh], l.mn. Taoisigh, wym. [ˈtˠ̪iːʃiː] lub [ˈtˠ̪iːʃɪgʲ]; dosłownie z irl. – wódz, przywódca) – premier Irlandii.

Podstawy prawne

Stanowisko taoiseacha zostało wprowadzone przez konstytucję Irlandii z 1937 roku i zastąpiło stanowisko prezesa rady wykonawczej, które istniało w Wolnym Państwie Irlandzkim.

Zgodnie z obowiązującą konstytucją taoiseach jest mianowany przez prezydenta na wniosek izby niższej parlamentu (Dáil Éireann), której musi być członkiem. Przez cały okres piastowania swojego stanowiska taoiseach musi cieszyć się wotum zaufania tej izby.

Taoiseach nominuje innych członków rządu (ogółem nie mniej niż siedmiu i nie więcej niż piętnastu), którzy wymagają akceptacji przez Dáil Éireann. Nominuje także jednego członka rządu, zwanego Tánaiste, który pełni funkcję wicepremiera. Wszyscy członkowie rządu są powoływani przez prezydenta.

Taoiseach mianuje też 11 członków Seanad Éireann.

Lista premierów Irlandii

Lp		Imię i nazwisko	Data objęcia urzędu	Data złożenia urzędu	Partia
1		Éamon de Valera	29 grudnia 1937	18 lutego 1948	Fianna Fáil
2		John A. Costello	18 lutego 1948	13 czerwca 1951	Fine Gael
		Éamon de Valera (2. raz)	13 czerwca 1951	2 czerwca 1954	Fianna Fáil
		John A. Costello (2. raz)	2 czerwca 1954	20 marca 1957	Fine Gael
		Éamon de Valera (3. raz)	20 marca 1957	23 czerwca 1959	Fianna Fáil
3		Seán Lemass	23 czerwca 1959	10 listopada 1966	Fianna Fáil
4		Jack Lynch	10 listopada 1966	14 marca 1973	Fianna Fáil
5		Liam Cosgrave	14 marca 1973	5 lipca 1977	Fine Gael
		Jack Lynch (2. raz)	5 lipca 1977	11 grudnia 1979	Fianna Fáil
6		Charles Haughey	11 grudnia 1979	30 czerwca 1981	Fianna Fáil
7		Garret FitzGerald	30 czerwca 1981	9 marca 1982	Fine Gael
		Charles Haughey (2. raz)	9 marca 1982	14 grudnia 1982	Fianna Fáil
		Garret FitzGerald (2. raz)	14 grudnia 1982	10 marca 1987	Fine Gael
		Charles Haughey (3. raz)	10 marca 1987	11 lutego 1992	Fianna Fáil
8		Albert Reynolds	11 lutego 1992	15 grudnia 1994	Fianna Fáil
9		John Bruton	15 grudnia 1994	26 czerwca 1997	Fine Gael
10		Bertie Ahern	26 czerwca 1997	7 maja 2008	Fianna Fáil
11		Brian Cowen	7 maja 2008	9 marca 2011	Fianna Fáil
12		Enda Kenny	9 marca 2011	14 czerwca 2017	Fine Gael
13		Leo Varadkar	14 czerwca 2017	27 czerwca 2020	Fine Gael
14		Micheál Martin	27 czerwca 2020	17 grudnia 2022	Fianna Fáil
15		Leo Varadkar	17 grudnia 2022	9 kwietnia 2024	Fine Gael
16		Simon Harris	9 kwietnia 2024		Fine Gael

Zobacz też

• Premierzy Irlandii