Strzępiak zielonawogarbkowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
strzępiak zielonawogarbkowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Inocybe corydalina Quél. Mém. Soc. Émul. Montbéliard, Sér. 2 5: 543 (1875) | |
Strzępiak zielonawogarbkowy, strzępiak kokoryczowy (Inocybe corydalina Quél.) – gatunek grzybów należący do rodziny strzępiakowatych (Inocybaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Inocybe, Inocybaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
- Agaricus albidulus Britzelm. 1885
- Agaricus corydalinus (Quél.) Pat. 1886
- Agaricus corydalinus var. roseolus Pat. 1886
- Inocybe albidula (Britzelm.) Sacc. 1887
- Inocybe corydalina f. albidula (Britzelm.) R. Heim 1931
- Inocybe corydalina f. griseola R. Heim 1931
- Inocybe corydalina var. albidopallens J.E. Lange 1938)
Nazwę polską strzępiak kokoryczowy podał Andrzej Nespiak w 1990 r., Władysław Wojewoda w 2003 r. zaproponował nazwę strzępiak zielonawogarkowy[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 4–7 cm, początkowo stożkowato-wypukły, potem płaski z garbkiem, czasami promieniście popękany. Brzeg cienki, czasami podcięty. Powierzchnia sucha, delikatnie włókienkowata, czasami drobno łuseczkowata. Początkowo białawy, potem jasnopłowy z zielonawym odcieniem na środku[4].
Zatokowato wycięte lub prawie wolne, cienkie, gęste i szerokie. Początkowo białawe, potem szaropłowe, w końcu jasnocynamonowe. Ostrza jasne, nierówne[4].
Wysokość zwykle 3–8 cm, walcowaty, mięsisty, czasami z niewielką bulwką. Powierzchnia o barwie od białej do białooliwkowej, na środku delikatnie włókienkowata, na szczycie oprószona[4].
O barwie od białej do białożółtawej i silnym zapachu kwiatowym podobnym do zapachu kokoryczy pustej. Smak łagodny[4].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki owalno-migdałkowate, czasami z dzióbkiem, często trapezoidalne lub wieloboczne, gładkie, 7,5–10 × 5–6 µm. Podstawki o wymiarach 28–30 × 10–15 µm, z czterema sterygmami, rzadko z dwoma. Bazydiole o wymiarach 28–35 × 10–15 µm występują grupami. Pomiędzy nimi na powierzchni blaszek tworzą się wrzecionowate lub pękate metuloidy o cienkich ścianach i wymiarach 45–55 × 10–15 µm. Mają cienkie ściany, czasem z kryształkami na szczycie[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Strzępiak zielonawogarbkowy występuje w Europie, Ameryce Północnej i na Nowej Zelandii[5]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano 3 stanowiska, wszystkie na podłożu wapiennym[3]. Więcej stanowisk i bardziej aktualnych znajduje się w internetowym atlasie grzybów. Jest w nim zaliczony do grzybów chronionych i rzadkich[6].
Grzyb mikoryzowy. Występuje na ziemi w lasach iglastych i liściastych wśród opadłych liści i igliwia, zwłaszcza na glebach wapiennych. Najczęściej spotykany pod grabami, bukami, dębami i świerkami. Owocniki zazwyczaj od czerwca do września[3].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Według R. Heima I. corydalina jest jego podgatunkiem strzępiaka gruszkowonnego (Inocybe pyriodora). U I. pyriodora miąższ po uszkodzeniu różowieje[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2019-12-11] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2019-12-11].
- ↑ a b c Władysław Wojewoda, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, ISBN 83-89648-09-1
- ↑ a b c d e f Andrzej Nespiak, Grzyby. Tom XIX. Strzępiak (Inocybe), Warszawa – Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Marie Curie Skłodowskiej, 1990, ISBN 83-01-08749-8
- ↑ DiscoverLife [online] [dostęp 2019-12-06].
- ↑ Aktualne stanowiska strzępiaka zielonawogarbkowego w Polsce [online] [dostęp 2019-12-11].