Stempel lustrzany (numizmatyka)
Stempel lustrzany – określenie odnoszące się do bicia monety w sposób pozwalający na osiągnięcie estetycznego efektu idealnie wypolerowanego, lustrzanego tła i matowego rysunku[1]. Stempel lustrzany w innych językach nazywany jest
- Proof lub Mirror Stamp (ang.) lub
- PP (Polierte Platte – niem.)[2].
Stempel lustrzany nie jest jedynie efektem bicia monety odpowiednio dopracowaną wersją zwykłego stempla menniczego, a wynikiem złożonego procesu. Jako materiał wyjściowy wykorzystywane są wyselekcjonowane krążki, poddawane dodatkowemu czyszczeniu, polerowaniu i politurowaniu. Stempel menniczy jest również polerowany, jego rysunek wytrawiany kwasem, a sama technika bicia przewiduje kilkakrotne uderzenie stempla i zwiększony nacisk prasy w porównaniu z procesem stosowanym do bicia monet obiegowych[3].
Pojęcie stempel lustrzany do monet bitych przed II wojną światową oznacza najczęściej efekt bicia monety polerowanym stemplem, czasami również, choć nie zawsze, na polerowanych krążkach. W przedwojennych źródłach, w odniesieniu do monet próbnych (nieobiegowych) używane były określenia:
- moneta bita szczególnie staranną technologią,
- stempel polerowany,
- stempel połyskowy[3].
Niekiedy współczesne monety bite są z wykorzystaniem jedynie polerowanego stempla menniczego. W takich przypadkach w katalogach pojawia się często określenie moneta bita stemplem poprawionym a w literaturze obcojęzycznej Proof-like (ang.) czy Spiegelglanz (niem.)[3].
W pewnym stopniu podobny do stempla lustrzanego efekt estetyczny, czyli połyskowe tło i matowy rysunek, uzyskuje się przy biciu monet obiegowych na zwykłych krążkach świeżymi stemplami z początku procesu bicia monety. W takich przypadkach w katalogach pojawia się czasami określenie moneta wyselekcjonowana[4].
W języku codziennym wśród kolekcjonerów lustrzanka oznacza monetę wybitą stemplem lustrzanym[5].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Janusz Parchimowicz , Monety polskie, 2003 .
- ↑ Fischer, Katalog monet polskich 2012 XX, XXI w. i monety koronne Stanisława Augusta Poniatowskiego, 2012 .
- ↑ a b c Stempel lustrzany, a polerowany. [online], forum.tpzn.pl [dostęp 2017-05-26] .
- ↑ Janusz Parchimowicz , Katalog monet polskich obiegowych i kolekcjonerskich od 1916, 2012 .
- ↑ WCN :: Archiwum :: 31/871 [online], wcn.pl [dostęp 2022-12-13] .