Stanisław Milski

Stanisław Jan Milski
	; Stanisław Milski (1936)
Imię i nazwisko	Stanisław Jan Hołyst
Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1897 ; Czchów
Data i miejsce śmierci	4 września 1972 ; Warszawa
Zawód	aktor, reżyser
Lata aktywności	1916–1972
	Odznaczenia
	;

Stanisław Jan Milski, właśc. Stanisław Jan Hołyst (ur. 8 lutego 1897 w Czchowie, zm. 4 września 1972 w Warszawie) – polski aktor teatralny, filmowy i telewizyjny, reżyser teatralny.

Życiorys

Urodził się w chłopskiej rodzinie Jana Hołysta i Katarzyny z Rychterów^[1]. Ukończył szkołę baletową w Poznaniu. Po kontuzji uniemożliwiającej mu uprawianie zawodu tancerza, której nabawił się podczas wypadku, zainteresował się scenografią i kostiumologią teatralną.

Od 1916 występował na scenach teatrów Wilna, Katowic, Poznania, Lwowa, Krakowa, Łodzi i Torunia. W latach 30. XX w. parał się również reżyserią. Od 1937 współpracował z warszawską rozgłośnią Polskiego Radia w roli spikera i lektora.

W latach 1939–1941 występował na deskach Teatru Polskiego w Wilnie. Podczas II wojny światowej pracował również w zawodzie woźnicy na Wileńszczyźnie.

W sezonie 1944/45 reżyserował w Polskim Teatrze Dramatycznym w Wilnie. W 1945 razem z całym zespołem teatru wileńskiego przeniósł się do Torunia, gdzie był aktorem i reżyserem Teatru Ziemi Pomorskiej.

W sezonie 1945/1946 występował w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie, będąc jednocześnie kierownikiem artystycznym tego teatru. W sezonie 1946/1947 grał i reżyserował w Teatrze im. Aleksandra Węgierki w Białymstoku, w 1948 w Teatrze Klasycznym w Warszawie, a w latach 1948–1952 ponownie w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie.

W sezonie 1955-56 reżyserował w Teatrze Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze, a w latach 1955–1964 także w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Od 1964 reżyserował w Teatrze im. Juliusza Osterwy w Lublinie. W 1966 obchodził jubileusz pięćdziesięciolecia pracy artystycznej i przeszedł na emeryturę.

Pod koniec życia nie występował już na scenie, stał się natomiast popularnym aktorem filmowym. Grając głównie w rolach drugoplanowych, dzięki posiadanemu talentowi, tworzył prawdziwe kreacje i stąd często nazywano go „mistrzem epizodu”.

Został pochowany na cmentarzu w Warszawie-Radości.

Filmografia (wybór)

Gromada (1951) – Jaglik, sekretarz „Samopomocy”
Celuloza (1953) – Tomasz, ojciec Szczęsnego, oraz majster Czerwiaczek (2 role)
Pod gwiazdą frygijską (1954) – Tomasz, ojciec Szczęsnego
Pokolenie (1954) – dozorca Krone, ojciec Jasia
Godziny nadziei (1955) – Nagel, pułkownik SS
Podhale w ogniu (1955) – Radocki, bakałarz wiejski
Nikodem Dyzma (1956) – Owsik, właściciel dancingu „Gigolo”
Tajemnica dzikiego szybu (1956) – Zajączkowski, dyrektor szkoły
Ewa chce spać (1957) – Fafuła, woźny w Technikum Geodezyjnym
Pętla (1957) – Rybicki, deliryk na komisariacie
Baza ludzi umarłych (1958) – dyrektor
Krzyż Walecznych (1958) – chłop Bartłomiej Kowal
Miasteczko (1958) – Zygmunt Sobczak
Orzeł (1958) – Hozer, zastępca komendanta portu w Tallinnie
Pigułki dla Aurelii (1958) – Jarema
Popiół i diament (1958) – redaktor Pieniążek
Zadzwońcie do mojej żony (1958) – Pietrzykowski, właściciel gospody
Biały niedźwiedź (1959) – profesor
Historia współczesna (1960) – listonosz
Krzyżacy (1960) – ksiądz-znachor opatrujący Maćka
Szatan z siódmej klasy (1960) – profesor Karol Gąsowski, nauczyciel Adama Cisowskiego
Dziś w nocy umrze miasto (1961) – cyrkowiec Vittorio
O dwóch takich, co ukradli księżyc (1962) – szewc w Zapiecku
Gdzie jest generał... (1963) – generał Ernest von Falkenberg
Mansarda (1963) – hrabia Świętokrzyski
Zacne grzechy (1963) – przeor oo. karmelitów
Panienka z okienka (1964) – Mikołaj Struś
Echo (1964) – stary wędkarz na sopockim molo
Faraon (1965) – arcykapłan Mefres
Profesor Zazul (1965) – profesor Zazul
Bicz Boży (1966) – kościelny Antoni
Niewiarygodne przygody Marka Piegusa (serial telewizyjny) (1966) – dyrektor szkoły
Pieczone gołąbki (1966) – lokator bez zębów
Stawka większa niż życie (serial telewizyjny) (1967) – Miller (odc. 17. Spotkanie)
Hrabina Cosel (1968) – hrabia Egon Furstenberg, marszałek dworu
Hrabina Cosel (serial) (1968) – hrabia Egon Furstenberg, marszałek dworu
Kierunek Berlin (1968) – szeregowy Stanisław Fronczak
Samotność we dwoje (1968) – Zając
Czerwone i złote (1969) – kościelny Zapieralski
Do przerwy 0:1 (serial telewizyjny) (1969) – dziadek "Rudego Milka" (odc. 4. Ucieczka i odc. 7. Pożegnanie z wakacjami)
Gniewko, syn rybaka (serial telewizyjny) (1969–1970) – sieciarz (odc. 1. Zdrada)
Jak rozpętałem drugą wojnę światową (1969) – niemiecki generał (cz. 1. Ucieczka)
Epilog norymberski (1970) – mecenas Seidl, obrońca Franka
Lokis. Rękopis profesora Wittembacha (1970) – wiedźma
Pierścień księżnej Anny (1970) – Krzyżak
Nie lubię poniedziałku (1971) – prezes zespołu góralskiego
Samochodzik i templariusze (serial telewizyjny) (1971) – kościelny (odc. 4. Podziemny labirynt)
Chłopi (serial telewizyjny) (1972) – Bylica, ojciec Hanki
Gruby (serial telewizyjny) (1972) – pan Józef, woźny w szkole
Zwycięstwo (1974) – szeregowy Stanisław Fronczak

Ordery i odznaczenia

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1966)

Nagrody i wyróżnienia

Wyróżnienie na I Festiwalu Sztuk Rosyjskich i Radzieckich za reżyserię Kamiennego gościa i Oświadczyn z programu Trzej geniusze (1949)
Wyróżnienie na Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych za rolę w Trzeba było iskry Leona Pasternaka w Teatrze im. Stefana Jaracza w Olsztynie (1951)
Nagroda Państwowa II stopnia za role Tomasza, ojca Szczęsnego i majstra Czerwiaczka w filmach: Celuloza i Pod gwiazdą frygijską (1955)^[2]

Przypisy

↑ Stanisław Milski (1897–1972) [online], dziennikteatralny.pl [dostęp 2024-06-03] .
↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-03].

Bibliografia

Stanisław Dąbrowski, Zbigniew Wilski, Zbigniew Raszewski, Słownik Biograficzny Teatru Polskiego 1900–1980, t. II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1994, ISBN 83-01-11260-3.
Stanisław Milski w bazie filmpolski.pl
Stanisław Milski w bazie Filmweb
Stanisław Milski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-10] .

Linki zewnętrzne

Stanisław Jan Milski w bazie IMDb (ang.)
Stanisław Jan Milski w bazie Filmweb
Stanisław Jan Milski w bazie filmpolski.pl
Stanisław Milski, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .
Stanisław Milski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”

[1] Stanisław Milski (1897–1972) [online], dziennikteatralny.pl [dostęp 2024-06-03] .

[2] Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. [dostęp 2024-06-03].

[1]

[2]