Sosna wirginijska
Systematyka[1][2][3] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
sosna wirginijska |
Nazwa systematyczna | |
Pinus virginiana Mill. Gard. Dict., ed. 8. Pinus no. 9. 1768 | |
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
Zasięg | |
Sosna wirginijska (Pinus virginiana Mill.) – gatunek drzewa iglastego należący do rodziny sosnowatych (Pinaceae). Sosna wirginijska występuje w stanie dzikim we wschodnich rejonach USA. Obszar jej występowania rozciąga się od południowego New Jersey na zachód przez Pensylwanię i południowe Ohio aż do Karoliny Południowej, północnej Georgii, północnej Alabamy i północnej Missisipi. Żyje średnio 65-90 lat, rzadko osiąga wiek 150 lat.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Drzewo wiecznie zielone o ubogiej, nieregularnej koronie, spłaszczonej na czubku.
- Pień
- Średnica pnia do ok. 80 cm, osiąga 9–18(32) m wysokości. Kora na młodych gałęziach gładka, cienka, brunatno-czerwona, przypomina korę sosny zwyczajnej, z czasem pokrywa się licznymi pęknięciami, grubieje.
- Liście
- Igły zebrane w pęczki po 2, długości (2-)4–8 cm, grubości 1–1,5 mm, sztywne, ciemnozielone lub żółtawo-zielone, delikatnie skręcone.
- Szyszki
- Szyszki męskie są cylindryczne, żółte, zlokalizowane blisko szczytu gałązki, osiągają 10–20 mm długości. Szyszki żeńskie początkowo żółto-czerwone. Dojrzałe jajowate, brązowe, osiągają 4–7 cm długości i 3 cm średnicy. Tarczki łusek zakończone niewielkim kolcem. Nasiona długości 4–7 mm, z wąskim skrzydełkiem o długości 20 mm.
- Korzeń
- System korzeniowy dosyć płytki, z wyjątkiem egzemplarzy rosnących na głębokich piaskach, gdzie główny korzeń może osiągać 2–3 m długości.
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Drzewo jednopienne, wiatropylne. Pylenie następuje od marca do maja, w zależności od szerokości geograficznej. Do zapłodnienia dochodzi 13 miesięcy po zapyleniu. Szyszki dojrzewają na przełomie października i listopada w następnym sezonie, pozostają na drzewie przez kilka do kilkunastu lat. Igły opadają po 3–4 latach.
Rośnie na wysokości 15–760 m n.p.m. Preferuje gleby gliniaste oraz iły, chociaż toleruje także kwaśne i suche podłoże. Tworzy czysto-gatunkowe lasy iglaste lub, razem z innymi gatunkami sosen, lasy mieszane, głównie z dębem. Na obszarze Appalachów rośnie razem z sosną smołową (P. rigida) oraz sosną kłującą (P. pungens). Na wschodnich wybrzeżach Wirginii i Maryland rośnie razem z P. taeda i ambrowcem amerykańskim (Liquidambar styraciflua). Lubi stanowiska nasłonecznione, nie toleruje zacienienia. Średnie temperatury letnie na obszarze występowania wynoszą od 21° do 24 °C, zimowe od -4° do 4 °C[5].
Nasiona sosny wirginijskiej są ważnym źródłem pokarmu dla wielu małych ssaków i ptaków.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Synonimy: Pinus inops Aiton, Pinus turbinata Bosc ex Loudon.
Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus[6]:
- podrodzaj Pinus
- sekcja Trifoliae
- podsekcja Contortae
- gatunek P. virginiana
- podsekcja Contortae
- sekcja Trifoliae
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Dzięki łatwej adaptacji, wykorzystywana do zalesiania kopalnianych wyrobisk. Niegdyś stosowana do wyrobu stempli i podkładów kolejowych, obecnie stała się źródłem miazgi drzewnej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ A. Farjon , Pinus virginiana, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2010-02-05] (ang.).
- ↑ Katherine K. Carter, Albert G. Snow. Silvics of North America / v.1, Pinus virginiana. „Agriculture Handbook”. 654, 1990. Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2010-02-05]. (ang.).
- ↑ Christopher J. Earle , Pinus, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-05] (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- R. Kral. Pinus. „Flora of North America North of Mexico”. Vol. 2, 1993. Flora of North America Editorial Committee (red.). Oxford University Press. [dostęp 2010-02-05]. (ang.).
- Christopher J. Earle , Pinus virginiana, [w:] Gymnosperm Database [online] [dostęp 2010-02-05] (ang.).
- Katherine K. Carter, Albert G. Snow. Silvics of North America / v.1, Pinus virginiana. „Agriculture Handbook”. 654, 1990. Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2010-02-05]. (ang.).
- EoL: 1033063
- Flora of China: 200005370
- Flora of North America: 200005370
- GBIF: 5285091
- identyfikator iNaturalist: 49395
- IPNI: 263413-1
- ITIS: 183394
- NCBI: 71654
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2562256
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:263413-1
- identyfikator Tropicos: 24900223
- USDA PLANTS: PIVI2
- CoL: 4J2KR