Przejdź do zawartości

Serge Gainsbourg

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Serge Gainsbourg
Ilustracja
Serge Gainsbourg (1981)
Imię i nazwisko

Lucien Ginsburg

Data i miejsce urodzenia

2 kwietnia 1928
Paryż

Data i miejsce śmierci

2 marca 1991
Paryż

Zawód

kompozytor, piosenkarz, autor tekstów piosenek, aktor, scenarzysta, reżyser

Współmałżonek

Élisabeth Levitsky
(1951–1957; rozwód)
Françoise Pancrazzi
(1964–1966; rozwód)

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Serge Gainsbourg i Jane Birkin (1976)
Dom Serge’a Gainsbourga na Rue de Verneuil w dzielnicy Saint Germain des Pres, zachowany w tym stanie przez Charlotte Gainsbourg po śmierci ojca

Serge Gainsbourg, [sɛʁʒ ɡɛ̃'zbuʁ], właściwie Lucien Ginsburg[1][2] (ur. 2 kwietnia 1928 w Paryżu, zm. 2 marca 1991 tamże) – francuski bard, kompozytor i filmowiec, którego album Histoire de Melody Nelson został okrzyknięty poematem symfonicznym epoki pop[3].

Gainsbourg tworzył jazz, rock and roll, reggae, nawet rap[4]. Komponował muzykę do filmów, reżyserował, grywał niewielkie role. Inspirował się m.in. muzyką Fryderyka Chopina. Pisał utwory dla wielu artystów, wśród których wyróżniają się Juliette Gréco, Françoise Hardy, France Gall, Brigitte Bardot, Jacques Dutronc, Catherine Deneuve, Johnny Hallyday, Alain Bashung, Anna Karina, Isabelle Adjani, Vanessa Paradis, Jane Birkin i Charlotte Gainsbourg[5].

Uchodził za prowokatora i skandalistę przekraczającego obyczajowe tabu[6][7]

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Życie osobiste i edukacja

[edytuj | edytuj kod]

Przyszedł na świat w Paryżu wraz z siostrą bliźniaczką Liliane jako syn Olgi (1894–1985; z domu Bessman) Ginsburg i Josepha Ginsburga (1896–1971)[8][9], rosyjskich Żydów[10][11], którzy wyemigrowali do Francji, uciekając po rewolucji październikowej (1917)[5]. Miał starszą siostrę Jacqueline (ur. 1926) i starszego brata, który zmarł jako dziecko. Na okres jego dzieciństwa przypadła hitlerowska okupacja Francji, w czasie której rodzina musiała się ukrywać. Jego ojciec był pianistą i grał w klubach[5].

Po studiach artystycznych i pedagogicznych zaczął malować, zanim grał na fortepianie w barach. Wkrótce trafił do obsady musicalu Milord L’Arsoille, gdzie niechętnie przyjął rolę śpiewaka, początkowo chciał jedynie zaistnieć jako kompozytor i producent, a nie jako wykonawca[11].

3 listopada 1951 poślubił Élisabeth „Lise” Levitzky(inne języki), z którą się rozwiódł 9 października 1957[12].

Od listopada 1962 do roku 1967 Gainsbourg był związany z aktorką Brigitte Bardot[12].

7 stycznia 1964 ożenił się z Françoise Pancrazzi, z którą miał dwójkę dzieci: córkę Natachę (ur. 8 sierpnia 1964) i syna Paula (ur. 1968). Jednak 20 października 1966 doszło do rozwodu.

W roku 1968 Gainsbourg związał się z aktorką Jane Birkin. 21 lipca 1971 przyszła na świat ich córka Charlotte[13]. Wspólnie wychowywali obie córki Birkin – najstarsza do 13. roku życia, tzn. do rozstania matki i Gainsbourga, żyła w przekonaniu, że jej biologiczny ojciec nie żyje[14]. Burzliwy związek Birkin i Gainsbourga był wielokrotnie tematem z pierwszych stron gazet[15]. Para rozstała się w 1980 z powodu alkoholizmu i wynikających z niego agresywnych zachowań Gainsbourga[16][6]. Aż do jego śmierci pozostali najbliższymi przyjaciółmi[6][17]. Gainsbourg został ojcem chrzestnym córki Jane Birkin i Jacques’a Doillona[17].

W latach 80. zawarł związek małżeński z piosenkarką Caroline „Bambou” Paulus(inne języki), z która miał syna Luciena „Lulu” Gainsbourga.

Serge Gainsbourg był osobowością budzącą kontrowersje. Kompleksy, nieśmiałość i wrażliwość skrywał pod maską cynizmu i arogancji[6]. Uchodził za prowokatora i skandalistę[6][7]. Znany był z mówienia wprost tego, co myślał – zwłaszcza pod wpływem alkoholu[18]. W 1984 roku w nadawanym na żywo francuskim programie telewizyjnym, podpalił banknot 500-frankowy w akcie protestu przeciwko wysokim podatkom[19]. W 1986 roku, na antenie programu telewizyjnego prowadzonego przez Michela Druckera, pijany, powiedział dwudziestotrzyletniej wówczas Whitney Houston, że „chce ją zerżnąć”[19][20].

Był uzależniony od alkoholu oraz nikotyny, które prawie go oślepiły i doprowadziły do miażdżycy nóg[20]. Zmarł wskutek zawału mięśnia sercowego 2 marca 1991 w Paryżu, w wieku niespełna 63 lat[20]. Został pochowany na słynnym cmentarzu Montparnasse.

Kariera muzyczna

[edytuj | edytuj kod]

We wrześniu 1958 roku zadebiutował albumem Du chant à la une !... Następnie nagrał trzy kolejne płyty: N° 2 (1959), L’Étonnant Serge Gainsbourg (1961) i Serge Gainsbourg N° 4 (1964), które przeszły bez echa, chociaż kompozycje dla takich wokalistów jak Petula Clark, Juliette Gréco i Dionne Warwick okazały się przebojami[11].

Gainsbourg i Brigitte Bardot będąc w związku nagrywali w duecie niezapomniane piosenki, w tym „Bonnie i Clyde”, „Harley Davidson”, „Comic Strip” czy „Initials BB”[4]. W 1967 roku napisał dla Bardot utwór „Je t’aime... moi non plus”[3], choć sama muzyka była publikowana już wcześniej. Wersja w wykonaniu Bardot, która obawiała się skandalu[6], na jej prośbę nie została upubliczniona do połowy lat 80[3]. W 1969 roku Gainsbourg w duecie ze swoją ówczesną partnerką Jane Birkin nagrał ponownie tę piosenkę – nagranie zawierające m.in. głos kobiecej rozkoszy uważano wówczas powszechnie za nieobyczajne i zabroniono jego nadawania w Hiszpanii, Islandii, Jugosławii, Szwecji, Włoszech i Wielkiej Brytanii[21].

W 1965 roku jego kompozycja „Poupée de cire, poupée de son” w wykonaniu 18-letniej wtedy France Gall reprezentowała Luksemburg w finale 10. Konkursu Piosenki Eurowizji organizowanego w Neapolu, który ostatecznie wygrała po zdobyciu 32 punktów, w tym najwyższych not pięciu punktów z Holandii, Niemiec, Austrii i Finlandii[19].

Pisał piosenki dla największych gwiazd estrady swoich czasów: Juliette Gréco, Françoise Hardy i France Gall po Isabelle Adjani czy dla Vanessy Paradis w początkach jej kariery, której patronował.

W 1978 roku na Jamajce Gainsbourg nagrał płytę Aux Armes et caetera, gdzie przerobił Marsyliankę na reggae[4][20].

W 1984 roku wspólnie z 13-letnią wówczas córką Charlotte nagrał piosenkę „Lemon Incest” („lemon zest” oznacza skórkę cytryny, „incest” – kazirodztwo). Na zdjęciach z tamtego okresu Charlotte wyglądała jak kochanka Serge’a. – Kazirodztwo? Wyobrażam sobie, że to może być fantastyczne, a jednocześnie to potworność – powiedział w jednym z wywiadów. Piosenka zdobyła szturmem listy przebojów[4], jednak jej autora zaczęto posądzać o pedofilię, co kompozytor przypłacił załamaniem nerwowym.

Był producentem płyty swojej córki Charlotte Gainsbourg pt. Charlotte for Ever (1986).

W 1988 roku nagrał piosenkę „Gloomy Sunday”, która ukazała się na płycie Le Zénith de Gainsbourg.

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]

Albumy

[edytuj | edytuj kod]
  • 1958: Du Chant A La Lune
  • 1959: Disque N°2
  • 1961: L’Étonnant Serge Gainsbourg
  • 1962: Disque N°4
  • 1963: Gainsbourg Confidentiel
  • 1964: Gainsbourg Percussions
  • 1967: Anna
  • 1967: Bonnie & Clyde
  • 1968: Initials B.B.
  • 1968: Ce Sacré Grand-Père
  • 1969: Jane Birkin/Serge Gainsbourg
  • 1970: Cannabis
  • 1971: Histoire de Melody Nelson
  • 1973: Vu de l’extérieur
  • 1975: Rock Around the Bunker
  • 1976: L’Homme à tête de chou
  • 1979: Aux armes et cætera
  • 1980: Enregistrement public au Théâtre Le Palace (live)
  • 1981: Mauvaises nouvelles des étoiles
  • 1984: Love on the Beat
  • 1985: Serge Gainsbourg Live (Casino de Paris)
  • 1987: You’re Under Arrest
  • 1988: Le Zénith de Gainsbourg (live)
  • 1989: De Gainsbourg à Gainsbarre (Box Set)

Albumy w hołdzie artyście oraz wydane pośmiertnie

[edytuj | edytuj kod]
Grób Serge’a Gainsbourga, Olgi i Josepha Ginsburgów
  • 1997: Great Jewish Music: Serge Gainsbourg (Tribute album)
  • 2001: Gainsbourg Forever (Kompletny Box Set)
  • 2001: Le Cinéma de Gainsbourg (Box Set)
  • 2001: I Love Serge: Electronicagainsbourg (Album z remiksami)
  • 2005: Monsieur Gainsbourg Revisited (Tribute album)
  • 2008: Classé X (Kompilacja)

Obecność w kulturze popularnej

[edytuj | edytuj kod]

W 2018 r. przekształcono jego odręczne pismo na czcionkę komputerową[22].

W 2010 powstał biograficzny film w reżyserii Joann Sfar zatytułowany Gainsbourg. W rolę Gainsbourga wcielił się Eric Elmosnino. Film zdobył trzy nagrody Cezara, w tym dla najlepszego aktora.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Serge Gainsbourg. Listal. [dostęp 2018-01-05]. (ang.).
  2. ↑ Personalidade: Serge Gainsbourg (França). InterFilmes.com. [dostęp 2018-01-05]. (port.).
  3. ↑ a b c Remigiusz Grzela (2006-11-21): Cytrynowe kazirodztwo. Salon Promocji Talentów. [dostęp 2018-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-05)]. (pol.).: w tekście niedokładny tytuł: Melody Nelson.
  4. ↑ a b c d Dawid Karpiuk: Serge Gainsbourg: Piękny brzydal. Newsweek, 2012-03-17. [dostęp 2018-01-05]. (pol.).
  5. ↑ a b c Serge Gainsbourg (2 de Abril de 1928). Filmow. [dostęp 2022-02-16]. (port.).
  6. ↑ a b c d e f Dorota Szuszkiewicz. Jane Birkin i Serge Gainsbourg byli szaleńczo zakochani, kiedy podbili świat zmysłową piosenką „Je t’aime, moi non plus”. „Uroda Życia”. 7/2016. [dostęp 2023-07-17]. 
  7. ↑ a b Gainsbourg. Mężczyzna fatalny. wroclaw.pl, 2014-02-17. [dostęp 2023-07-17].
  8. ↑ Serge Gainsbourg (1928–1991). Geneanet. [dostęp 2023-07-04]. (ang.).
  9. ↑ Genealogy: Serge Gainsbourg. Geni. [dostęp 2023-07-04]. (ang.).
  10. ↑ David B. Green: This Day in Jewish History: 1991: Controversial French Singer Serge Gainsbourg Dies. [w:] Haaretz.com [on-line]. Haaretz Daily Newspaper Ltd, 2014-03-02. [dostęp 2014-05-02]. (ang.).
  11. ↑ a b c Jason Ankeny: Serge Gainsbourg Biography (1928–1991). AllMusic. [dostęp 2011-05-24]. (ang.).
  12. ↑ a b Serge Gainsbourg Dating History. FamousFix. [dostęp 2018-01-04]. (ang.).
  13. ↑ Heather Phares: Charlotte Gainsbourg Biography. AllMusic. [dostęp 2023-07-16]. (ang.).
  14. ↑ Geoffrey Levy: Drink, drugs and a decadent childhood: The troubled life of Jane Birkin’s daughter Kate Barry who this week plunged to her death from her Paris apartment. [w:] Daily Mail Online [on-line]. Associated Newspapers Ltd / Daily Mail, The Mail on Sunday & Metro Media Group, 2013-12-13. [dostęp 2023-07-17].
  15. ↑ Kim Willsher, Life, death and Serge: Jane Birkin reveals her insecurities in emotional memoir, [w:] The Guardian [online], 27 października 2019 [dostęp 2023-07-17].
  16. ↑ Maisie Skidmore, The Secret Stories of Jane Birkin and Serge Gainsbourg, [w:] AnOther Magazine(inne języki) [online], AnOther Publishing Ltd., 5 listopada 2015 [dostęp 2023-07-16] (ang.).
  17. ↑ a b Ewa Zwolak: Jane Birkin i Serge Gainsbourg – miłość ze skandalem w tle. Romantyczna historia skomplikowanej relacji. [w:] Elle.pl [on-line]. Burda Media Polska Sp. z o.o, 2022-11-30. [dostęp 2023-07-17].
  18. ↑ Stephanie Linning: Jane Birkin defends late lover Serge Gainsbourg against claims he was the ‘Weinstein of songs’ saying his accuser is ‘bitter’ and that he shouldn’t be judged against the standards of today’s #MeToo era. [w:] Daily Mail [on-line]. Associated Newspapers Ltd / Daily Mail, The Mail on Sunday & Metro Media Group, 2020-12-11. [dostęp 2023-07-17]. (ang.).
  19. ↑ a b c Francine Gorman (2011-02-28): Serge Gainsbourg’s 20 most scandalous moments. The Guardian. [dostęp 2023-07-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-05)]. (ang.).
  20. ↑ a b c d Monika Jagiełło (2012-04-30): Oto cały Serge Gainsbourg. Rzecz o skandaliście idealnym. Gazeta Krakowska. [dostęp 2018-01-05]. (pol.).
  21. ↑ Sylvie Simmons (2015-08-03): Serge Gainsbourg, Jane Birkin & Je T’aime. The Quietus. [dostęp 2018-01-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-05)]. (ang.).
  22. ↑ Odręczne pismo Bowiego, Cobaina i Lennona do pobrania za darmo w formie czcionek komputerowych. [w:] cojestgrane24.wyborcza.pl [on-line]. Agora SA, 2018-04-10. [dostęp 2018-04-11]. (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Serge_Gainsbourg&oldid=73674314”