Sejm zwyczajny 1776
Sejm 1776 – sejm zwyczajny I Rzeczypospolitej pod węzłem konfederacji zwołany 15 maja 1776 roku do Warszawy.
Sejmiki przedsejmowe w województwach odbyły się 15 lipca 1776 roku, a sejmik główny wielkopolski 29 lipca 1776 roku. Marszałkami konfederacji byli generał Andrzej Mokronowski i Andrzej Ogiński. Obrady sejmu trwały od 26 sierpnia do 31 października 1776 roku[1].
Konfederację zawiązał król Stanisław August Poniatowski z Radą Nieustającą, działając w porozumieniu z ambasadorem rosyjskim Otto Magnusem von Stackelbergiem, któremu dostarczono z Petersburga fundusz korupcyjny w wysokości 50 000 rubli.
Gwardia królewska nie dopuściła do izby poselskiej kilkudziesięciu posłów przeciwnych konfederacji, a wojska rosyjskie otoczyły Warszawę.
Sejm ten wzmocnił władzę Rady Nieustającej nad ministrami, zniósł Komisje Wojskowe, ograniczył kompetencje hetmanów, oddał zwierzchność nad wojskiem Departamentowi Wojskowemu Rady Nieustającej, dał zupełną kontrolę Komisji Edukacji Narodowej nad majątkiem pojezuickim. Usprawniono budżet i poprawiono reformy poprzedniego sejmu dotyczące wymiaru sprawiedliwości. Zniesiono prawa dotyczące tortur i procesów o czary[2], a kanclerz Andrzej Zamoyski został nominowany do rozpoczęcia prac kodyfikujących polskie prawo (zob. Kodeks Zamoyskiego). Na sejmie tym król zadeklarował, że jest przyjacielem Katarzyny II bo jest polskim patriotą[3].
Sejm rozszerzył kompetencje Rady Nieustającej, dając jej prawo wykładni ustaw i zawieszania urzędników. Król odzyskał prawo nadawania wszystkich szarż wojskowych, zyskując kontrolę nad 4 regimentami gwardii.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Władysław Konopczyński. Chronologia sejmów polskich 1493-1773 (str. 168) [dostęp 2019-12-09]
- ↑ Jerzy Michalski, Jeszcze o konstytucji sejmu 1776 roku "Konwikcje w sprawach kryminalnych"
- ↑ Jerzy Michalski, Stanisław August Poniatowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, Warszawa, Kraków 2002, t. XLI/4, s. 620-621.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Volumina Legum – Konstytucje Sejmu Ordynaryjnego Warszawskiego roku 1776 od dnia 26 Sierpnia aż do dnia 31 Października, pod węzłem Konfederacji Generalnej obojga narodów agitującego się (str. 526-564)
- Volumina Legum – Konstytucje Wielkiego Księstwa Litewskiego (str. 564-574)
- Aleksander Czaja, Między tronem, buławą, a dworem petersburskim : z dziejów Rady Nieustającej 1786-1789, indeks osób opracowała Anna Kazimierska-Czaja, Warszawa 1988.
- Władysław Konopczyński, Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej Kraków 1917, s. 345 - 350.
- Władysław Konopczyński, Liberum Veto Kraków 1918, s. 307n i 423.
- Władysław Konopczyński, Dzieje Polski nowożytnej, t. II Warszawa 1936, s. 346 - 348.
- Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948, s. 168.
- Tadeusz Korzon, Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta, 1764-1794 t. IV, Kraków 1897.