Sałata jadowita

Sałata jadowita
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Cichorioideae
Rodzaj	sałata
Gatunek	sałata jadowita
	Nazwa systematyczna
	Lactuca virosa L.; Sp.Pl.2 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sałata jadowita (Lactuca virosa L.) – gatunek rośliny z rodziny astrowatych (Asteraceae Dumort). Rodzimy obszar jej występowania to południowa i środkowa Europa oraz Algieria, Maroko i Madera, ale rozprzestrzeniła się także w wielu innych regionach świata: W Australii i Nowej Zelandii, w USA i Holandii^[3]. Kiedyś występowała w całej niemal Europie^[3]. W Polsce roślina zawleczona i zdziczała (efemerofit), kiedyś uprawiana.

Morfologia

Pokrój: Roślina roczna lub dwuletnia.
Łodyga: Osiąga wysokość od 50 do 150 cm, kwitnąca łodyga dołem szczecianiasta w górze gładka, rozgałęziona. Wszystkie części rośliny na przełomie wydzielają biały, piekący sok mleczny.
Liście: Odziomkowe wycinanoząbkowane lub pierzastosieczne, zwężone w ogonek o strzałkowatej nasadzie. Dolne łodygowe niebieskawozielone, eliptycznolancetowate, ząbkowane o kolczastym nerwie głównym. Górne prawie siedzące, całobrzegie, nasadą obejmują łodygę.
Kwiaty: Zebrane po 6–12 w niewielki koszyczek. Te tworzą piramidalne wiechy. Kwiaty języczkowe jasnożółte. Kwitnie od lipca do sierpnia.
Owoc: Czarna, podługowata niełupka z dzióbkiem zaopatrzonym w puch kielichowy.

Zastosowanie

Roślina zielarska
- Surowiec: ziele sałaty jadowitej – Herba Lactucae virosae, (Herba Intybi angusti); sok mleczny sałaty jadowitej – lactucarium germanicum
- Roślina lecznicza: silny środek nasenny, wykrztuśny, rozkurczający i kojący. Medycyna ludowa wykorzystywała lactucarium jako lek przeciwastmatyczny. Dawniej wykorzystywano sok mleczny sałaty jadowitej, gdy brakowało opium do znieczulania.
Środek psychoaktywny: mleczko bywa używane pozamedycznie ze względu na działanie na układ nerwowy. Środek bywa porównywany do opium, ale jest dużo łagodniejszy. Działa uspokajająco, wywołuje uczucie zrelaksowania i euforię. Mimo działania podobnego do opium, ziele nie zawiera alkaloidów podobnych strukturalnie do opiatów, nie wywołuje też typowych dla nich nudności. W połowie lat 70. ekstrakty sałaty do palenia były sprzedawane w Stanach Zjednoczonych pod nazwami handlowymi jak "L'Opium" i "Lettucene". Podczas szczytu popularności tej używki nie stwierdzono przypadków toksyczności lub wywołania uzależnienia. Sałata była przedstawiana na malowidłach egipskich już 4500 lat p.n.e.

Zobacz też

sałata kompasowa

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[grin-3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-05-05].

[1]

[2]

[3]