Słuch
Słuch – zmysł umożliwiający odbieranie (percepcję) fal dźwiękowych. Narządy słuchu nazywa się uszami. Słuch jest wykorzystywany przez organizmy żywe do komunikacji oraz rozpoznawania otoczenia.
U psa zakres słyszalnych dźwięków waha się w granicach od 15 do 30 000 Hz, zaś u przeciętnego człowieka zakres ten wynosi około 16 – 20 000 Hz.[potrzebny przypis]
Według naukowców z Uniwersytetu Strathclyde w Glasgow najlepiej słyszącym zwierzęciem świata jest motyl barciak większy, bowiem rejestruje dźwięki o częstotliwościach do 300 kHz[1]. Natomiast dźwięki o bardzo niskiej częstotliwości (tzw. infradźwięki) najlepiej słyszą gołębie[2][3].
Słuch człowieka
[edytuj | edytuj kod]Fale dźwiękowe: Przez powietrze docierają do małżowiny usznej, następnie przewodem słuchowym zewnętrznym do błony bębenkowej. Pod wpływem drgań powietrza błona bębenkowa porusza przylegający do niej młoteczek. Drgania z młoteczka są przekazywane na kowadełko i strzemiączko, za pośrednictwem okienka owalnego trafiają do ucha wewnętrznego, gdzie drgania są zamieniane na impulsy nerwowe, które nerwem słuchowym (zob. droga słuchowa) docierają do ośrodków słuchowych w korze mózgowej.
Dźwięk skierowany przez małżowinę uszną do przewodu słuchowego zewnętrznego wprawia w drgania błonę bębenkową i tzw. aparat akomodacji tj. kosteczki słuchowe i mięśnie ucha środkowego. Dzięki ruchom podstawy ostatniej z trzech kosteczek – strzemiączka – w okienku owalnym błędnika, drgania akustyczne przenoszą się na płyny, jakimi wypełniony jest ślimak. Ponieważ płyny są nieściśliwe, na to aby podstawa strzemiączka mogła wykonać ruch w głąb ucha wewnętrznego, musi dojść do kompensacyjnego wychylenia – w stronę jamy bębenkowej – błony drugiego okienka ucha wewnętrznego zwanego okrągłym. Ta tzw. gra okienek jest niezbędnym warunkiem prawidłowego przenoszenia dźwięków drogą powietrzną, bębenkowo-kosteczkową[4].
Słuch człowieka – podstawowe dane
[edytuj | edytuj kod]| Zakres słyszalnych częstotliwości | 16–20000 Hz |
| Zakres największej czułości ucha | 1000–3000 Hz |
| Zakres częstotliwości ludzkiej rozmowy | 500–3000 Hz |
| Próg słyszalności | 0 dB HL |
| Próg bólu | 110-140 dB HL |
| Uszkodzenie słuchu | 140 dB HL |
| Zakres rejestrowanych zmian ciśnienia | 0,00002-60 Pa |
| Minimalne wychylenie błony bębenkowej | 10−10 m; 1 Å |
| Wychylenie błony bębenkowej przy głośnym dźwięku o niskiej częstości | 0,1 mm |
| Liczba rozróżnialnych czystych tonów | ~3000 |
| Rozdzielczość częstotliwościowa ucha | 1 Hz przy 1000 Hz |
| Rozdzielczość kątowa ucha | 1-4° |
| Rozdzielczość czasowa ucha | 0,05 s |
| Ubytek słuchu z wiekiem (18–50 lat) | 0,5 dB/rok |
| Ubytek słuchu z wiekiem (powyżej 50 lat) | 1 dB/rok |
| Przeciętny ubytek słuchu w wieku 70 lat | 37 dB |
| Wyprzedzenie oko-usta przy czytaniu na głos | 0,5-2 s |
Źródło: Tablice Biologiczne. praca zbiorowa pod redakcją W. Mizierskiego. Warszawa: Adamantan, 2004. ISBN 83-7350-059-6.
Uszkodzenia słuchu
[edytuj | edytuj kod]W zależności od ubytku słuchu można określić uszkodzenie słuchu jako uszkodzenie słuchu[5]:
- w stopniu lekkim przy ubytku od 20 do 40 dB
- umiarkowanym przy ubytku od 40 dB do 70 dB
- znacznym przy ubytku od 70 dB do 90 dB
- głębokim przy ubytku powyżej 90 dB
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ jc: Najdoskonalszy słuch na świecie ma… owad. [w:] wprost.pl [on-line]. Agencja Wydawniczo-Reklamowa „Wprost” Sp. z o.o, 2013-05-09. [dostęp 2019-08-14].
- ↑ Henry Heffner, Gim Koay, Evan Hill, Rickye Heffner. Conditioned suppression/avoidance as a procedure for testing hearing in birds: The domestic pigeon (Columba livia). Behavior research methods 45, 2012. DOI: 10.3758/s13428-012-0269-y
- ↑ Birds May Use 'Sound Maps' To Navigate Huge Distances – NPR [dostęp: 2022-06-11]
- ↑ Elektrodiagnostyka medyczna. pod redakcją doc. dr med Mariusza Stopczyka. Warszawa: PZWL, 1984. ISBN 83-200-0840-9.
- ↑ Olgierd Kosiba, Piotr Grenda: Leksykon języka migowego. Bogatynia: Sylentium, 2011. ISBN 978-83-932856-3-1.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Casey O’Callaghan, Auditory Perception, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 24 kwietnia 2014, ISSN 1095-5054 [dostęp 2017-12-31] (ang.). (Percepcja słuchowa)