Rzęsistek jelitowy

Rzęsistek jelitowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	pierwotniaki
Podkrólestwo	Eozoa
Infrakrólestwo	Excavata
Typ	Metamonada
Podtyp	Trichozoa
Nadgromada	Parabasalia
Gromada	Trichomonadea
Rząd	Trichomonadida
Rodzina	Trichomonadidae
Rodzaj	rzęsistek
Gatunek	rzęsistek jelitowy
	Nazwa systematyczna
	Trichomonas hominis ; (Davaine 1860), Leuckart 1879

Rzęsistek jelitowy (Trichomonas hominis) – gatunek wiciowca z rodzaju rzęsistków, pasożyt przewodu pokarmowego niektórych zwierząt (w tym człowieka)^[1]^[2]^[3]^[4], wywołuje w nim rzęsistkowicę^[1]. Jest gatunkiem kosmopolitycznym, występuje we wszystkich krajach świata^[1]^[2]^[4], choć najliczniej w cieplejszych regionach^[2]^[4].

Morfologia

Trofozoit o długości (według różnych źródeł) 5–20 µm i szerokości 4–18 µm, zwykle o kształcie gruszkowatym^[1]^[2]^[3]^[4], rzadziej owalnym lub okrągłym^[1].

Jądro komórkowe jest owalne lub jajowate. Kinetosomy są skupione przed jądrem, wychodzi z nich 5 wici, z czego jedna (wić wolna) wychodzi na tylnym biegunie i tworzy błonę falującą, a pozostałe cztery to wici przednie. Cytostom zlokalizowany jest na boku, bliżej przedniego bieguna. Aksostyl zazwyczaj jest ukryty w cytoplazmie, czasami jednak może nieznacznie wystawać poza pelikulę. Jego główka (capitulum) jest częściowo otoczona peltą (podobnie jak u rzęsistka pochwowego)^[1].

Biologia

Jego hydrogenosomy pełnią funkcję nieobecnego mitochondrium. Odżywia się na drodze pinocytozy (chociaż wytwarza pseudopodia rzadziej niż rzęsistek jelitowy i rzęsistek policzkowy). Jego wodniczki pokarmowe są przystosowane do trawienia m.in. erytrocytów. Spośród wszystkich rzęsistków występujących u człowieka ten gatunek jest najbardziej odporny na różne czynniki abiotyczne^[1].

Chorobotwórczość

Chorobowość (prewalencja) jest najwyższa w klimacie tropikalnym^[1]^[2]^[4] (20–32%), nieco niższa w klimacie śródziemnomorskim (5–26%). W Polsce wynosi około 1,5%. Rzęsistkowica przewodu pokarmowego występuje najczęściej u osób cierpiących na przewlekły nieżyt jelita grubego. Często towarzyszy jej zapalenie wyrostka robaczkowego oraz biegunka^[1], choć zdarzają się także zakażenia bezobjawowe^[1]^[2]^[4].

Gatunek ten nie tworzy cyst^[1]. Jego postacią inwazyjną jest trofozoit. Pasożyt rozprzestrzenia się drogą pokarmową^[1]^[2]^[4], w związku z czym wrota zakażenia stanowi jama ustna^[1]. Niektóre źródła wskazują, że u pacjentów cierpiących na achlorhydrię mleko wykazuje działanie ochronne na trofozoity^[2]^[4].

W leczeniu rzęsistkowicy wykorzystuje się nitroimidazole (metronidazol, tinidazol, ornidazol)^[1].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p AntoniA. Deryło AntoniA. (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 93–94, ISBN 978-83-01-13804-2 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Lynne S. Garcia: Diagnostic Medical Parasitology. Wyd. 5. American Sociedad for Microbiology Press, 2006. ISBN 978-1555813802. (ang.).
↑ ^a ^b John W. Ridley: Parasitology for Medical and Clinical Laboratory Professionals. Wyd. I. Delmar Cengage Learning, 2011. ISBN 978-1435448162. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Elizabeth Zeibig: Clinical Parasitology: A Practical Approach. Wyd. II. Saunders Elsevier, 2012, s. 91–92. ISBN 978-1416060444. (ang.).

[Parazytologia2011-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p AntoniA. Deryło AntoniA. (red.), Parazytologia i akaroentomologia medyczna, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 93–94, ISBN 978-83-01-13804-2 .

[Garcia2006-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Lynne S. Garcia: Diagnostic Medical Parasitology. Wyd. 5. American Sociedad for Microbiology Press, 2006. ISBN 978-1555813802. (ang.).

[Ridley2011-3] John W. Ridley: Parasitology for Medical and Clinical Laboratory Professionals. Wyd. I. Delmar Cengage Learning, 2011. ISBN 978-1435448162. (ang.).

[Zeibig2012-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h Elizabeth Zeibig: Clinical Parasitology: A Practical Approach. Wyd. II. Saunders Elsevier, 2012, s. 91–92. ISBN 978-1416060444. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]