Roztrzeplin wiechowaty

Roztrzeplin wiechowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	mydleńcowce
Rodzina	mydleńcowate
Rodzaj	roztrzeplin
Gatunek	roztrzeplin wiechowaty
	Nazwa systematyczna
	Koelreuteria paniculata Laxm.; Novi Comment. Acad. Sci. Imp. Petrop. 16: 563 (1772)
Synonimy
	Koelreuteria apiculata Rehder & E.H.Wilson; Koelreuteria chinensis (L.) Hoffmanns.; Koelreuteria japonica Hassk.; Koelreuteria paullinoides L'Hér.; Paullinia aurea Radlk.; Sapindus sinensis J.F.Gmel.;
	Koelreuteria apiculata Rehder & E.H.Wilson; Koelreuteria chinensis (L.) Hoffmanns.; Koelreuteria japonica Hassk.; Koelreuteria paullinoides L'Hér.; Paullinia aurea Radlk.; Sapindus sinensis J.F.Gmel.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Roztrzeplin wiechowaty^[5], mydleniec wiechowaty^[6] (Koelreuteria paniculata Laxm.) – gatunek rośliny z rodziny mydleńcowatych. Rodzajowa nazwa naukowa została nadana na cześć niemieckiego przyrodnika Josefa Gottlieba Koelretera^[7]^[5]. Gatunek występuje naturalnie w Chinach i Korei^[3]^[5], gdzie rośnie w podszycie świetlistych lasów dębowo-sosnowych^[7].

Został rozpowszechniony jako dekoracyjne drzewo parkowe^[5].

Morfologia

Pokrój: Duży krzew lub małe drzewo rozgałęziające się już tuż nad ziemią^[5], osiągające wysokość 6–8 (–15) i szerokości 5 metrów. Korona jest kopulasta, szeroka, dość regularna i gęsta^[5]. W młodości kulistawa, w starszym wieku płasko wysklepiona do parasolowatej^[7].
Liście: Opadające na zimę, długości do 35 centymetrów, ustawione skrętolegle, nieparzystopierzasto złożone, składające się z 7–15 podłużniejajowatych listków długości 3–8 centymetrów, barwy ciemnozielonej, natomiast młode listki są barwy jaskrawoczerwonej; jesienią liście przebarwiają się na pomarańczowo lub pomarańczowobrązowo^[7].
Kora: Brunatnoszara, pionowo bruzdowana lub listewkowana. Gałązki czerwonawobrunatne^[5].
Kwiaty: Małe – o średnicy ok. 1 cm, składają się z 4 żółtych płatków korony i 5 zielonkawych działek kielicha. Zebrane są w luźne wiechy powstające na szczytach pędów i osiągające do 50 cm długości^[5].
Owoce: Rozdęte torebki o cienkich, pergaminowatych ściankach, początkowo zielonkawe, później czerwonobrązowe. Długo utrzymują się na gałązkach. Zawierają liczne czarne nasiona^[7]^[5].

W Japonii z nasion roztrzeplinu produkuje się różańce^[7]. Rozpowszechnione w wielu krajach drzewo parkowe^[5].

Wymagania: Preferuje stanowiska słoneczne, dobrze znosi wysoką temperaturę oraz suszę; w młodości wrażliwy na przymrozki; odporny na warunki typowo miejskie. Gleby świeże do suchych, o dużej zawartości wapnia. Unika gleb ciężkich, wilgotnych, gliniastych i ilastych^[7].

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
↑ ^a ^b ^c Koelreuteria paniculata Laxm.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-16].
↑ Koelreuteria paniculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Bruno T. Kremer (tłum. Władysław Matuszkiewicz): Drzewa. Warszawa: GeoCenter International, 1995, s. 230. ISBN 83-8614639-7.
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 104, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Helmut Pirc, 2004. Bäume von A – Z. Ulmer Eugen Verlag.