Rezerwat przyrody Gawroniec
49°39′20″N 19°17′09″E/49,655556 19,285833
| |
| rezerwat leśny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Data utworzenia |
1995 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
23,69 ha |
| Ochrona | |
Położenie na mapie gminy Świnna  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
| 49°39′20″N 19°17′09″E/49,655556 19,285833
| |
Gawroniec – rezerwat przyrody o powierzchni 23,69 ha[1][2], położony w północnej części Żywieckiego Parku Krajobrazowego (gmina Świnna). Obejmuje on tereny położone na wysokości 375–575 m n.p.m.[3] na północno-wschodnich zboczach[4] Gawrońca[1], opadających stromo w kierunku rzeki Koszarawy[5]. Został utworzony w 1995 roku, posiada status rezerwatu częściowego, leśnego[1].
Celem utworzenia była ochrona naturalnego lasu liściastego – żyznej buczyny karpackiej w postaci śląsko-żywieckiej. Ponadstuletni drzewostan osiąga tu zwarcie 80–100%. Tworzy go głównie buk ze znacznym udziałem jodły. Wysokość drzew często przekracza 30 m, a średnica niektórych buków w pierśnicy przekracza 100 cm. Bardzo zróżnicowaną pod względem zwarcia (5–70%) warstwę krzewów tworzy głównie podrost drzew oraz leszczyna[3]. Bujne runo, w którym występuje szereg rzadkich roślin zielnych[1], ze względu na zmienność siedlisk różnicuje buczynę na dwa podzespoły: buczynę karpacką w podzespole typowym oraz w podzespole z miesiącznicą trwałą (Lunaria rediviva).
Podzespół typowy (Dentario glandulosae-Fagetum typicum) występuje na mniej stromych stanowiskach, o podłożu miernie wilgotnym. W runie licznie rosną żywiec dziewięciolistny, żywiec gruczołowaty, kokorycz pusta, rzeżucha trójlistkowa, gajowiec żółty i paproć narecznica samcza[3]. Ponadto występuje tu kopytnik pospolity[1].
Podzespół z miesięcznicą trwałą (Dentario glandulosae-Fagetum lunarietosum) porasta bardziej strome, czasem urwiste zbocza o nachyleniu przekraczającym nawet 50°, pokryte glebami żyznymi, wilgotnymi i silnie szkieletowymi. Charakteryzuje się on dwuwarstwowym runem, którego górną warstwę tworzy głównie miesiącznica trwała, natomiast w niższej przeważają oba gatunki żywca i szczyr trwały[3].
We wschodniej części rezerwatu, u podnóża skarpy, ciągnie się wąski pas nadrzecznej olszyny górskiej[1]. Drzewostan o zwarciu sięgającym 80% tworzy tu olsza szara z niewielką domieszką jaworu. W podszyciu o niewielkim zwarciu (20%) oprócz podrostu drzew występuje bez czarny. W runie dominuje lepiężnik wyłysiały, a poza tym występują czyściec leśny, podagrycznik pospolity, szałwia lepka, świerząbek orzęsiony i tojeść gajowa[3]. Z rzadkich gatunków należy wymienić występowanie parzydła leśnego[1].
Rezerwat jest miejscem bytowania licznych ssaków: sarny (Capreolus capreolus), jelenia europejskiego (Cervus elaphus), dzika (Sus scrofa), lisa (Vulpes vulpes), kuny leśnej (Martes martes). Sporadycznie pojawia się też ryś (Lynx lynx)[1].
Gospodarzem rezerwatu jest leśnictwo Kiełbasów (Nadleśnictwo Jeleśnia)[5]. Rezerwat nie posiada planu ochrony; na mocy ustanowionych w marcu 2014 roku na okres 5 lat zadań ochronnych jego obszar podlegał ochronie ścisłej[2][6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Rezerwaty przyrody – Nadleśnictwo Jeleśnia – Lasy Państwowe [online], www.jelesnia.katowice.lasy.gov.pl [dostęp 2018-03-25] (pol.).
- ↑ a b Rezerwat przyrody Gawroniec, [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [online], Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska [dostęp 2019-07-30].
- ↑ a b c d e Bernacki Leszek, Blarowski Andrzej, Wilczek Zbigniew: Osobliwości szaty roślinnej województwa bielskiego, wyd. Colgraf-Press, Poznań 1998, ISBN 83-86258-22-5, s. 102.
- ↑ Według mapy [1].
- ↑ a b Rezerwat „Gawroniec” w Świnnej [online], slaskie.travel [dostęp 2018-03-25] (pol.).
- ↑ Zarządzenie nr 3/2014 Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Katowicach z dnia 10 marca 2014 roku w sprawie ustanowienia zadań ochronnych dla rezerwatu przyrody „Gawroniec” [online] [dostęp 2019-07-30].