Pucharek owocowy
 Owocniki na żołędziu | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pucharek owocowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Hymenoscyphus fructigenus (Bull.) Gray Nat. Arr. Brit. Pl. (London) 1: 673 (1821) | |
Pucharek owocowy (Hymenoscyphus fructigenus (Bull.) Gray) – gatunek grzybów z rodziny tocznikowatych (Helotiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Hymenoscyphus, Helotiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten opisał w 1785r. Jean Baptiste François Bulliard nadając mu nazwę Peziza fructigena. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1821 r. Samuel Frederick Gray[1].
Ma ponad 20 synonimów. Niektóre z nich:
- Ciboria fructigena (Bull.) Killerm. 1935
- Helotium fructigenum (Bull.) Fuckel 1870[2].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Typu apotecjum, zbudowany z miseczki i trzonka. Miseczka o średnicy do 4 mm na trzonku o wysokości kilku mm. Powierzchnia górna gładka lub drobno chropowata, powierzchnia dolna jednolicie biaława do bardzo bladożółtej[3]. Miąższ białawy, półprzeźroczysty[4].
- Cechy mikroskopowe
Worki 85–140 × 7–10 µm, 8-zarodnikowe, maczugowato-cylindryczne, z tępo stożkowatym wierzchołkiem, zwężające się ku podstawie. Wierzchołki w roztworze Lugola zabarwiające się na czerwono-brązowo, w KOH na niebiesko, w odczynniku Melzera nieamyloidalne. Askospory (12,5–) 13,5–17,0 × 3,5–4,5 (–5,0) µm, Q=3,38–4,08, wrzecionowato-elipsoidalne, nieco nierównoboczne, gładkie, szkliste, bez przegród lub z jedną, rzadko dwoma przegrodami. Parafizy o szerokości do 3 µm, szkliste, niektóre z zawartością złocistożółtych granulek, z tępymi wierzchołkami, proste do lekko wygiętych. Zewnętrzna warstwa owocnika zbudowana z pryzmatycznych komórek o wymiarach 18–34 × 4–12 (–23) µm i ścianach o grubości do 1,2 µm. Trzon zbudowany z cienkich, splecionych strzępek o szerokości 2–7 µm[5].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Podano stanowiska pucharka owocowego w Ameryce Północnej, Europie, Azji i na Nowej Zelandii. Najwięcej stanowisk podano w Europie, występuje tu na całym obszarze z wyjątkiem części południowo-wschodniej[6]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła kilkadziesiąt stanowisk[7]. Nowe stanowiska podano także w latach następnych[8], a najbardziej aktualne są w internetowym atlasie grzybów. Zaliczony w nim jest do gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[9].
Grzyb saprotroficzny. Rozwija się na opadłych owocach dębów[7], rzadziej buków, grabów i leszczyny[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-10] (ang.).
- ↑ Index Fungorum [online] [dostęp 2023-03-10] (ang.).
- ↑ Michael Kuo, Hymenoscyphus fructigenus [online], Mushroom Expert [dostęp 2023-03-11] (ang.).
- ↑ a b Fruchtschalenbecherchen, Eichen-Fruchtschalenbecherchen, Gelbes Eichen-Becherchen [online], 123Pilzsuche [dostęp 2023-03-11] (niem.).
- ↑ Panagiotis Delivorias i inni, Some interesting species of Hymenoscyphus from Greece, „Mycologica Balcanica”, 105 (7), 2010, s. 105–110 [dostęp 2023-03-11] (ang.).
- ↑ Występowanie Hymenoscyphus fructigenus na świecie (mapa) [online], gbif.org (ang.).
- ↑ a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-03-04].
- ↑ Aktualne stanowiska pucharka owocowego w Polsce [online], gbif.org (pol.).