Osijek
45°33′N 18°40′E/45,550000 18,666667
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Żupania | |||||
| Miasto | |||||
| Burmistrz |
Ivan Radić | ||||
| Powierzchnia |
169 km² | ||||
| Wysokość |
90 m n.p.m. | ||||
| Populacja (2011) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
031 | ||||
| Kod pocztowy |
31 000 | ||||
| Tablice rejestracyjne |
OS | ||||
Położenie na mapie Chorwacji  | |||||
Położenie na mapie żupanii osijecko-barańskiej  | |||||
| 45°33′N 18°40′E/45,550000 18,666667
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Osijek (węg. Eszék, niem. Esseg, Essegg) – miasto we wschodniej Chorwacji, stolica żupanii osijecko-barańskiej, siedziba miasta Osijek[2]. Leży w historycznej krainie Slawonii[3], nad rzeką Drawą. W 2011 roku liczyło 84 104 mieszkańców[1].
Charakterystyka
[edytuj | edytuj kod]Znajdują się tu liczne zakłady: petrochemiczne, produkcji maszyn rolniczych, mebli, zapałek, materiałów budowlanych i duża cukrownia. Ważny węzeł kolejowy i węzeł drogowy. Od 1697 r. istnieje nieprzerwanie browar.
Miasto jest liczącym się w kraju ośrodkiem kulturalnym i akademickim. Ma kilka wyższych uczelni, w tym Uniwersytet Josipa Juraja Strossmayera.
Gospodarka
[edytuj | edytuj kod]W mieście rozwinął się przemysł metalowy, maszyn i urządzeń rolniczych, włókienniczy, skórzany, drzewny, chemiczny oraz spożywczy[4].
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Historia miasta sięga czasów rzymskich, kiedy to istniała tu osada wojskowa Mursa. W 133 cesarz Hadrian nadał Mursie status kolonii rzymskiej[5]. Miasto najechali i zdewastowali Goci (w 380) i Hunowie (w 441)[5]. Pod nazwą Osijek miasto notowane po raz pierwszy w 1196[2][5]. Miasto przez wieki pełniło funkcję strategiczną, strzegąc przeprawy przez Drawę. W czasach osmańskich taką słynną w Europie przeprawą stał się Most Sulejmana[5]. Jego budowę rozpoczęto w 1526 r. na rozkaz Sulejmana Wspaniałego[6]. Most, łączący Osijek z Dardą, miał formę drogi opartej na palach o długości ok. 7 km i szerokości 6 m[5]. Uważany za wielkie zagrożenie dla chrześcijańskiej Europy, był atakowany wiele razy i ostatecznie spalony przez armię habsburską w 1686 r[5]. W 1687 miasto powróciło do Chorwacji w składzie Królestwa Węgier pod panowaniem habsburskim. W 1692 powstało Górne Miasto (Gornji grad), w 1698 powstało Dolne Miasto (Donji grad), a w 1786 Górne Miasto, Dolne Miasto i Stare Miasto zwane Twierdzą (Tvrđa) scalono w jedno miasto[7]. W 1809 Osijek uzyskał status wolnego miasta królewskiego[7]. Niemal do połowy XIX wieku Osijek był największym miastem Chorwacji[7]. Miasto zostało opanowane przez powstańców węgierskich na początku powstania węgierskiego w 1848 i utracone przez nich 4 lutego 1849[8]. Po utworzeniu dualistycznej monarchii Austro-Węgier w składzie jej węgierskiej części. W 1884 w Osijeku uruchomiono tramwaj konny, pierwszy w Austro-Węgrzech na południe od Budapesztu i Wiednia[7]. Po I wojnie światowej wskutek traktatu w Trianon miasto zostało utracone przez Węgry na rzecz nowo powstałego Królestwa Serbów, Chorwatów i Słoweńców, przekształconego w 1929 w Jugosławię, a po jej rozpadzie w składzie niepodległej Chorwacji.
Podczas wojny z Serbią miasto było miesiącami ostrzeliwane. Zostały zniszczone mosty na Drawie i kilka zabytkowych budowli w centrum.
Zabytki i atrakcje
[edytuj | edytuj kod]
Ośrodek turystyczny – muzea, liczne budowle świeckie i sakralne z XVIII w. i XIX w. Historycznym centrum miasta jest – położone poza obecną (pocz. XXI w.) centralną częścią Osijeka – barokowe Stare Miasto, zwane twierdzą (Tvrđa), które otoczone obronnym murem strzegło przeprawy przez Drawę. Zachowało się prawie w niezmienionej formie od XVIII w., z którego pochodzi większość jego zabytków. Na brukowanym rynku stoi ratusz i kamieniczki z trójkątnymi szczytami.
Inne zabytki miasta (w większości pochodzące z początku XVIII w.):
- kościół św. Jakuba z klasztorem Kapucynów,
- kościół św. Michała,
- kościół św. Krzyża wraz z klasztorem Franciszkanów,
- neogotycka konkatedra św. Piotra i Pawła.
Transport
[edytuj | edytuj kod]W mieście kursują wąskotorowe tramwaje (1000 mm). W mieście również znajduje się stacja kolejowa Osijek.
Ludzie związani z Osijekiem
[edytuj | edytuj kod]
Miasta partnerskie
[edytuj | edytuj kod]
Lozanna, Szwajcaria
Maribor, Słowenia
Nitra, Słowacja
Pecz, Węgry
Pforzheim, Niemcy
Ploeszti, Rumunia
Tuzla, Bośnia i Hercegowina
Zemun, Serbia
Vicenza, Włochy
Częstochowa, Polska
Prizren, Kosowo
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Popis stanovništva, kućanstava i stanova 2011. Stanovništvo prema spolu i starosti, Zagreb: Državni zavod za statistiku Republike Hrvatske, 2013 (Statistička izvješća; 1468), s. 498, ISSN 1333-1876 [zarchiwizowane 2023-02-12].
- ↑ a b Wojciech Tyluś, Osijek - największe miasto Slavonii [online], CroLove.pl, 18 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-19] (pol.).
- ↑ Z wyjątkiem terenu leżącego na północnym brzegu Drawy - Podravlje to historyczna Baranja
- ↑ Osijek, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-08-04].
- ↑ a b c d e f Croatian Ministry of Culture Directorate for the Protection of Cultural Heritage: Historical-Town Planning Ensemble Tvrda (Fort) in Osijek. UNESCO, 1 lutego, 2005. [dostęp 2010-05-11]. (ang.).
- ↑ Kemal Çiçek: Great Ottoman Turkish civilization. Yeni Türkiye, 2000. ISBN 978-975-6782-21-7. (ang.).
- ↑ a b c d Osijek after the Turks. Osijek.hr. [dostęp 2021-06-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (ang.).
- ↑ 1911 Encyclopædia Britannica/Esseg. [dostęp 2021-06-16]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Strona oficjalna (chorw.)