Oruç Reis
 wizerunek Oruça Reisa | |
| sułtan Algieru | |
| Okres |
od 1516 |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Rodzeństwo | |
Oruç Reis lub Arudż Barbarossa (ur. 1474 na Lesbos, zm. w maju 1518 w Tilimsanie) – osmański pirat i korsarz. W latach 1516–1518 samozwańczy sułtan Algieru, jego działalność położyła podwaliny pod późniejszy osmański bejlerbejlik Algieru.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W młodości zajmował się handlem morskim[1]. Podczas wyprawy do Trypolisu został pojmany przez rycerzy Zakonu Maltańskiego i uwięziony; nie doszły do skutku próby wykupienia go przez jego młodszego brata Hayreddina, ostatecznie Oruçowi udało się uciec z niewoli[1]. Udał się następnie do Aleksandrii w celach handlowych, ze względu na jego rosnącą popularność oraz na umiejętności handlowe mamelucki sułtan Kansuh al-Ghauri przyjął go do służby na swoim dworze[1]. Stanął na czele floty handlowej złożonej z 16 statków, która została zaatakowana przez flotę Zakonu Maltańskiego, a następnie rozproszona[1].
W 1511 roku prowadził działalność piracką na Morzu Śródziemnym, m.in. nieopodal wybrzeża Puli zdobył dwa weneckie statki, a w pobliżu Eubei stoczył walkę z trzema weneckimi statkami[1]. W następnym roku działał w pobliżu Cypru; zdobył pięć kolejnych statków stanowiących część weneckiej floty handlowej[1].
Wiosną 1514 roku bracia rozpoczęli wyprawę, podczas której zdobyli dwa statki pirackie i galeon załadowany tkaniną[1]. Następnie, dysponując czterema statkami, popłynęli w stronę Hiszpanii; stoczyli wówczas bitwę z wojennym galeonem[1]. Podczas wyprawy miała miejsce także bitwa nieopodal Bidżai; schwytane zostały cztery statki pirackie, sam Oruç został ciężko ranny z powodu ostrzału armatniego, co wiązało się z koniecznością amputacji ramienia[1]. Rok później bracia zdobyli cztery genueńskie statki[1].
W 1516 roku objął władzę nad Algierem, ogłaszając się sułtanem[2]; jego siły obroniły stolicę przed siłami hiszpańskimi[1]. Jako władca próbował zawrzeć porozumienie z marokańskim sułtanem Muhammadem al-Burtukalim[1]. Zginął w 1518 roku podczas upadku Tilimsanu[1][2].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W kwietniu 2014 roku tureckie wydawnictwo Ötüken Neşriyat wydało książkę Dursuna Sarala zatytułowaną Oruç Barbaros Sultan[3].
W listopadzie 2018 roku odsłonięto w Ajn Tumuszanat pomnik na jego cześć[4].
W kulturze
[edytuj | edytuj kod]W filmie El Akhira: Ostatnia królowa z 2022 roku w rolę Oruça Reisa wcielił się Dali Benssalah[5].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Był drugim z czterech synów Yakupa Aği oraz starszym bratem Hayreddina[1][6].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n ORUÇ REİS. islamansiklopedisi.org.tr. (tur.).
- ↑ a b Watchtowers & Pirates. mallorcadaysout.com. [dostęp 2017-09-30]. (ang.).
- ↑ Oruç Barbaros Sultan. otuken.com.tr. (tur.).
- ↑ Tevfik Durul: Ottoman sailor's monument inaugurated in Algeria. aa.com.tr, 2018-11-21. (ang.).
- ↑ Falila Gbadamassi: "La Dernière Reine" d'Alger prend vie sur grand écran. francetvinfo.fr, 2023-04-19. (fr.).
- ↑ John P. Rafferty: From Pirate to Admiral: The Tale of Barbarossa. britannica.com. (ang.).