Nidarosdomen
63°25′37″N 10°23′45″E/63,426944 10,395833| katedra (od 1152) | |||||||||||
 Fasada katedry (2016) | |||||||||||
| Państwo | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||
| Kościół | |||||||||||
| Diecezja | |||||||||||
| |||||||||||
| |||||||||||
Położenie na mapie Norwegii  | |||||||||||
Położenie na mapie Sør-Trøndelagu  | |||||||||||
| 63°25′37″N 10°23′45″E/63,426944 10,395833
| |||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||
Katedra Nidaros (Nidarosdomen) – gotycka katedra wybudowana w 1152 r. w Trondheim.
Katedra nosząca do dziś starą nazwę Trondheim wzorowana była na angielskiej katedrze w Canterbury. Ta największa w całej Skandynawii świątynia jest miejscem pochówku króla Norwegii Olafa II. Wprowadził on w swym kraju chrześcijaństwo i przez wiele lat po jego śmierci jego grób był miejscem pielgrzymek. To sprawiło, że czterdzieści lat po pogrzebie zaczęto budować katedrę. Srebrna trumna Olafa nie zachowała się, gdyż w 1537 wywieziono ją do Danii i przetopiono na monety[1].
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1153 świątynia stała się katedrą katolickiej archidiecezji Nidaros. Była nią aż do ucieczki z miasta ostatniego katolickiego arcybiskupa Olava Engelbrektssona w 1537, kiedy to rozpowszechnił się protestantyzm.
W katedrze przechowywane są norweskie regalia. Z wieży katedry można podziwiać widok całej okolicy[2]. Nieopodal znajduje się Pałac arcybiskupów w Trondheim wzniesiony w XIII w. Katedra jest tradycyjnym miejscem pochówku rodzin królewskich, a od 1814 stanowi miejsce koronacji wszystkich kolejnych monarchów Norwegii[1].
Prace nad katedrą rozpoczęły się około 1070, a zakończyły dopiero około 1300. Na przestrzeni lat katedra była wielokrotnie niszczona przez pożary. Obecny wygląd zawdzięcza rozpoczętej w 1869 odbudowie, początkowo według projektu architekta Heinricha Ernst Schirmera, a dokończona przez innego Christiana Christie. Odbudowa została oficjalnie zakończona w 2000 roku[3].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Rzeźby
[edytuj | edytuj kod]
Korpus budowli z szarego steatytu wieńczy dach kryty zieloną miedzią i strzelista wieża. Okrągłe okna i ornamenty, tak zwane „psie zęby”, pochodzą z XII w. i były wykonane przez angielskich kamieniarzy z Lincoln. Ślady wpływu gotyku angielskiego nosi także wczesnogotyckie prezbiterium z ostro podwyższonymi łukami, maswerkami i łukami przyporowymi. Nawa główna powstała na początku XIII w. zgodnie z założeniami architektury wczesnego gotyku. Podczas pożaru w 1719 uległa jednak całkowitemu zniszczeniu, a odbudowana później kopia to przykład neogotyku. Na frontowej ścianie katedry znajduje się 57 rzeźb apostołów i świętych.
W literaturze
[edytuj | edytuj kod]- W powieści Sigrid Undset Krystyna, córka Lavransa miejsce pielgrzymek bohaterów i częściowo miejsce akcji.
- W powieści Andrzeja Pilipiuka Droga do Nidaros główny bohater pracuje przy rozbiórce ruin katedry.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Odd Brochmann, Stephan Tschudi-Madsen, Ola Storsletten, Nidarosdomen [online], Store norske leksikon, 27 sierpnia 2021 [dostęp 2021-12-18] (norw. bokmål).
- ↑ Nidaros Cathedral [online], visitnorway.com [dostęp 2021-12-18] (ang.).
- ↑ Nidarosdomen | Verdens nordligste gotiske katedral [online], Historiske Trondheim [dostęp 2021-12-18] (norw. bokmål).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Oficjalna witryna katedry i pałacu arcybiskupów. (ang. • norw.)