New Routemaster
 New Routemaster w Londynie w 2015 roku | |
| Dane ogólne | |
| Producent | |
|---|---|
| Lata produkcji |
2011–2017 |
| Miejsce produkcji | |
| Dane techniczne | |
| Typy nadwozia | |
| Liczba drzwi |
3 |
| Silniki |
4-cylindrowy silnik wysokoprężny Cummins iSBe, silnik elektryczny Siemens ELFA II |
| Długość |
11,2 m |
| Szerokość |
2,52 m |
| Wysokość |
4,42 m |
| Wnętrze | |
| Liczba miejsc ogółem |
87 |
| Liczba miejsc siedzących |
62 |
New Routemaster – autobus piętrowy produkowany w latach 2011–2017 przez przedsiębiorstwo Wrightbus, zaprojektowany na potrzeby transportu miejskiego w Londynie[1][2].
Projekt i produkcja
[edytuj | edytuj kod]W grudniu 2005 roku ze służby liniowej w Londynie wycofane zostały ostatnie egzemplarze autobusu AEC Routemaster. Autobus ten, zaprojektowany w latach 50. XX wieku, cieszył się dużą popularnością wśród pasażerów i stał się jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Londynu jak i Wielkiej Brytanii[3]. W 2008 roku Boris Johnson, wówczas nowo wybrany burmistrz Londynu (późniejszy premier Wielkiej Brytanii), podjął działania na rzecz stworzenia „nowego autobusu dla Londynu” (ang. New Bus for London), który atrakcyjnością miałby dorównywać dawnemu Routemasterowi. Autobus ten miał jednocześnie zastąpić eksploatowane od 2002 roku autobusy przegubowe, które wywoływały mieszane uczucia wśród londyńczyków[4][5].
W 2008 roku Transport for London (TfL), organ zarządzający transportem publicznym w Londynie, przeprowadził otwarty konkurs na projekt „nowego Routemastera” na XXI wiek. Spośród ponad 700 zgłoszeń wyłoniono dwa zwycięskie projekty – pierwszy opracowany wspólnie przez biuro projektowe Foster and Partners oraz przedsiębiorstwo motoryzacyjne Aston Martin, drugi – przez studio Capoco Design[6][7]. W 2010 roku biuro projektowe Heatherwick Studio zaprezentowało projekt modelu produkcyjnego, w którym wykorzystano niektóre motywy stylistyczne zwycięskich propozycji. W tym samym roku spółka Wrightbus otrzymała kontrakt na realizację projektu i produkcję autobusów[1][7]. Ze względu na zaangażowanie Johnsona, nowy autobus zyskał kolokwialne nazwy Boris Bus („autobus Borisa”)[8] i Borismaster[2].
Produkcja odbywała się w zakładach Wrightbus w Ballymenie, w Irlandii Północnej. TfL złożyło początkowo zamówienie na osiem prototypowych egzemplarzy[1]. Pierwszy pojazd opuścił fabrykę 4 listopada 2011 roku[1], a do służby liniowej trafił 27 lutego 2012 roku[9]. Wszystkie znalazły się w eksploatacji przed rozpoczęciem Letnich Igrzysk Olimpijskich w Londynie w 2012 roku[2][10]. W tym samym roku TfL zamówiło kolejnych 600 sztuk[11], z czasem liczba ta zwiększyła się do 1000[2]. W styczniu 2017 roku nowy burmistrz Sadiq Khan zapowiedział, że TfL nie złoży dodatkowych zamówień, powołując się na wysokie koszty zakupu[11] (od 325[12] do 350 tys. funtów, około 50 tys. więcej niż standardowy autobus piętrowy[13][14]). Produkcja trwała do sierpnia 2017 roku[2], a ostatnia dostawa miała miejsce w lutym 2018 roku[15].
Łącznie zbudowanych zostało 1000 egzemplarzy, wszystkie dla Transport for London[2]. Łączny koszt poniesiony przez TfL, włączając prace projektowe i zakup pojazdów, wyniósł 346 mln funtów[12]. W marcu 2021 roku wszystkie zbudowane autobusy pozostawały w eksploatacji, stanowiąc 11% londyńskiej floty autobusowej oraz 15% eksploatowanych przez TfL autobusów piętrowych[a][16].
Konstrukcja
[edytuj | edytuj kod]Autobus ma 62 miejsca siedzące, w tym 40 na górnym pokładzie i 22 na dolnym, oraz 25 stojących. Pojazd liczy 11,23 m długości[b][2], 4,42 m wysokości i 2,52 m szerokości. W autobusie znajduje się dwoje schodów, jedne umieszczone za kierowcą, drugie z tyłu pojazdu. Wyposażony jest w troje drzwi, z czego tylne z założenia mogą pozostawać otwarte podczas jazdy, pozwalając pasażerom wsiadać i wysiadać poza przystankami. Rozwiązanie to nawiązuje do dawnych autobusów Routemaster, które miały z tyłu otwartą rampę. Do pierwowzoru nawiązuje także zaokrąglone nadwozie[17]. Autobus jest niskopodłogowy, przystosowany do przewozu osób z niepełnosprawnością. Pojazd ma napęd hybrydowy, zapewniany przez 4-cylindrowy silnik wysokoprężny Cummins iSBe oraz silnik elektryczny Siemens ELFA II[18].
Historia operacyjna
[edytuj | edytuj kod]W Londynie ze względów bezpieczeństwa tylne drzwi pojazdu mogą pozostawać otwarte podczas jazdy wyłącznie w obecności konduktora. W lipcu 2016 roku specjalnie w tym celu zatrudnionych było 300 osób[c]. Wówczas to zadecydowano, że tylne drzwi otwierane będą wyłącznie na przystankach, co pozwoliło na redukcję zatrudnienia i oszczędności na poziomie 10 mln funtów rocznie[19]. W styczniu 2020 roku zlikwidowano możliwość wsiadania do autobusów New Routemaster przez tylne i środkowe drzwi w ogóle w celu redukcji liczby gapowiczów. Według ówczesnych szacunków odsetek pasażerów podróżujących bez biletu w pojazdach New Routemaster był dwukrotnie wyższy niż w pozostałych autobusach, a straty z tego tytułu szacowano na 3,6 mln funtów rocznie[20].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Widok z prawej strony -
Widok z tyłu -
Wnętrze pojazdu – górny pokład -
Wnętrze pojazdu – dolny pokład
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W marcu 2021 roku w Londynie eksploatowanych było 9068 autobusów, w tym 6489 piętrowych.
- ↑ W 2015 roku wyprodukowany został pojedynczy egzemplarz (nr boczny ST 812) o długości 10,2 m i 54 miejscach siedzących (36 na górnym pokładzie, 18 na dolnym).
- ↑ Nadzorowanie bezpieczeństwa wsiadających i wysiadających było główną funkcją konduktorów, nie prowadzili oni bowiem sprzedaży biletów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Mayor drives first New Bus for London off production line. Transport for London, 2011-11-04. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Borismaster fleet now complete. Focus Transport, 2018-04-29. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Jonathan Glancey: The London bus: Britain’s most iconic design?. BBC Culture, 2015-04-28. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Matt Prior: New Bus for London driven. Autocar, 2011-12-16. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Boris has ear bent over end of bendy bus. London Evening Standard, 2012-04-12. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Rose Etherington: A new bus for London competition winners announced. Dezeen, 2008-12-19. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ a b Routemaster: an enduring London love affair. BBC News, 2010-05-17. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Dave Hill: Five years of the New Routemaster. How has Boris Johnson’s hallmark policy fared?. On London, 2018-07-05. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ New Routemaster bus starts running on London roads. BBC News, 2012-02-27. (ang.).
- ↑ Weights and capacities of the prototype New Bus for London. What Do They Know, 2012-02-27. (ang.).
- ↑ a b Amy Freerson: London mayor stops orders for Thomas Heatherwick's Routemaster bus. Dezeen, 2017-01-03. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ a b FOI Request Detail – New Routemaster bus. Transport for London, 2018-02-12. (ang.).
- ↑ Mark Chandler: Sadiq Khan axes new 'Boris bus' Routemasters on London streets in cost-cutting drive. London Evening Standard, 2017-01-02. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Tom Edwards: Beginning of the end for the New Routemaster. BBC News, 2016-09-09. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Final New Routemaster, LT1000 has finally entered service on route 267. CLondoner92, 2018-02-20. (ang.).
- ↑ Bus fleet audit – 31 March 2021. Transport for London, 2021-03-31. [dostęp 2021-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-11-10)]. (ang.).
- ↑ Routemasters old and new - a tale of two buses. BBC News, 2010-05-18. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ Routemaster spec sheet. Wrightbus. [dostęp 2021-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-01-26)]. (ang.).
- ↑ London's New Routemaster buses cut 300 conductors. BBC News, 2016-07-11. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).
- ↑ New Routemaster buses to become front-boarding only. Transport for London, 2020-01-10. [dostęp 2021-12-27]. (ang.).