Muchomor porfirowy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
muchomor porfirowy |
| Nazwa systematyczna | |
| Amanita porphyria Alb. & Schwein Consp. fung.: 142 (Lipsk, 1805) | |
Muchomor porfirowy (Amanita porphyria Alb. & Schwein.) – gatunek grzybów należący do rodziny muchomorowatych (Amanitaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Amanita, Amanitaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Synonimów naukowych ma 15. Niektóre z nich[2]:
- Agaricus porphyrius (Alb. & Schwein.) Fr. 1821
- Agaricus recutitus Fr. 1838
- Amanita recutita (Fr.) Gillet 1874
- Amanitina porphyria (Alb. & Schwein.) E.-J. Gilbert, in Bresadola 1941
Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1968 r[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]O średnicy 4–9 cm, u osobników młodych dzwonkowato-łukowaty, następnie szybko spłaszczający się. Brzeg tępy, bez prążków, powierzchnia kapelusza gładka, naga z delikatnymi, wrośniętymi włókienkami, zazwyczaj z łatkowatymi resztkami osłony. Kolor szarobrązowy lub szarofioletowy. Podczas suchej pogody jest błyszczący, podczas wilgotnej śliski[4].
Białe, nierównej długości, gęste i wolne przy trzonie[5].
Wysokość 8–13 cm, grubość 1–2 cm, walcowaty, w górnej części zwężony. Na młodych owocnikach pełny, później pusty w środku. na starszych szarobrązowy z fioletowym odcieniem. Pierścień zwisający, u starszych okazów zanika. Podstawa bulwiasta z dużą, odstającą od trzonu, porozrywaną pochwą, która jest zwykle ciemniejsza od trzonu[4][5].
Kruchy, biały, dość cienki. Ma nieprzyjemny zapach gnijących ziemniaków i smak rzodkwi[5].
Biały. Zarodniki kuliste, gładkie, o średnicy 8–10 μm[5].
-
Bulwa u podstawy trzonu -
Blaszki, pierścień i trzon -
Odmiana ciemna
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje na całej półkuli północnej. Jego stanowiska opisano w Ameryce Północnej, Europie i Japonii[6]. W Polsce jest pospolity[7]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski podano liczne jego stanowiska[3].
Rośnie głównie w lasach iglastych[8] na kwaśnych glebach; na niżu w lasach sosnowych, w górach pod świerkami. Owocniki wyrastają od lipca do października[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Grzyb mikoryzowy[3]. Grzyb trujący (zatrucia psychotropowo-neurotoksyczne)[4].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Czasami podobny jest muchomor twardawy (Amanita excelsa), ale nie posiada odstającej bulwy, jest też większy i bardziej mięsisty[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-09-15]. (ang.).
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2013-09-20]. (ang.).
- ↑ a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e Pavol Škubla: Wielki atlas grzybów. Poznań: Elipsa, 2007. ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c d Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Discover Life Maps. [dostęp 2015-12-16].
- ↑ Marek Snowarski: Grzyby. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010. ISBN 978-83-7073-776-4.
- ↑ MushroomEXpert. [dostęp 2013-03-04].