Mozela
 Mozela koło miasteczka Wolf | |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Rzeka | |
| Długość | 544 km |
| Powierzchnia zlewni |
28 153,28 km² |
| Średni przepływ |
150 m³/s |
| Źródło | |
| Miejsce | Col de Bussang, Wogezy Francja |
| Wysokość |
696,5 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
| Ujście | |
| Recypient | Ren |
| Miejsce | |
| Wysokość |
59,7 m n.p.m. |
| Współrzędne | |
Położenie na mapie Francji  | |
Położenie na mapie Niemiec  | |
Mozela (fr. Moselle, niem. Mosel, luks. Musel) – rzeka płynąca przez Francję, Luksemburg i Niemcy, lewy dopływ Renu (drugi pod względem długości, po Mozie).
Długość Mozeli wynosi 544 km (313 km we Francji i 231 km w Niemczech), a powierzchnia dorzecza 28 153,28 km². Jej źródła znajdują się w południowych Wogezach we Francji, w okolicach przełęczy Col de Bussang. Następnie Mozela płynie przez Lotaryngię, wzdłuż granicy z Luksemburgiem i przez Niemcy, uchodząc do Renu w Koblencji[1].
Na mocy traktatu mozelskiego z 27 października 1956, zawartego między Francją, Luksemburgiem i Niemcami, w latach 1958–1964 została uregulowana na długości 270 km (odcinek od Metz do Koblencji), stając się głównym szlakiem żeglugowym dla statków o wyporności do 1500 ton, dając tym samym połączenie do Zagłębia Ruhry i portów Morza Północnego. W kolejnych etapach (do 1979 r.) uregulowano ją do Neuves-Maisons, wydłużając tym samym drogę wodną do długości 394 km. W trakcie prac zbudowano 28 stopni wodnych, a na 17 z nich zamontowano turbiny o łącznej mocy 209 megawat. Poprzez kanały Marna-Ren i Kanał Wschodni posiada połączenia z Saoną. Na odcinku od ujścia Saary (pod Trewirem) do Renu, Mozelą mogą żeglować barki o długości do 190 m, a powyżej ujścia Saary – do 175 m. Żeglowność rzeki dla dużych jednostek utrzymana jest na odcinku do Nancy. W latach 1992–1999 pogłębiono rzekę na odcinku od Richemontu do Koblencji. Mozela jest na pewnym odcinku rzeką graniczną między Niemcami a Luksemburgiem i stanowi jedyny śródlądowy szlak żeglowny tego drugiego państwa. W 2019 r. Mozelą przetransportowano 9,5 mln ton towarów (odnotowane na śluzie w Koblencji), 5,3 mln ton na śluzie w Apach i 5,6 mln ton na śluzie w Grevenmacher[1].
U zbiegu granic Niemiec, Luksemburga i Francji nad Mozelą leży luksemburska miejscowość Schengen, którą ze względu na jej symboliczne położenie wybrano jako miejsce podpisania traktatu znoszącego kontrolę na granicach w Unii Europejskiej.
Dolina Mozeli, otoczona wzgórzami, na których znajdują się liczne winnice, jest znanym ośrodkiem produkcji win mozelskich, takich jak Riesling, Elbling, Müller-Thurgau i Kerner. W okolicach Cochem znajduje się najbardziej strome winne wzgórze w Europie Calmont, a okolice Bernkastel-Kues są sercem tego, określanego jako środkowa Mozela, regionu winiarskiego[2].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]Rzeka jest odwiedzana przez wielu kajakarzy, kanadyjkarzy, zwłaszcza podczas tygodniowych zamknięć śluz, które odbywają się co roku na początku lata - wówczas bez żeglugi handlowej.
Wzgórza nad doliną Mozeli zdobią liczne zamki i ruiny. Możliwe jest również zwiedzanie statkiem.
Nad Mozelą biegnie trasa wędrowna Moselsteig otwarta w 2014 r. o długości 365 km, zlokalizowana pomiędzy Perl i Koblencją[3]. Wzdłuż Mozeli biegnie też ścieżka rowerowa Moselradweg od Perl do Koblencji o długości 248 km[4]
Główne dopływy Mozeli
[edytuj | edytuj kod]Główne miejscowości nad Mozelą
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Moselle Commission - Komisja Mozeli. bractwomp.eu. [dostęp 2023-05-10]. (pol.).
- ↑ MOSEL. Specjaliści od Rieslinga. www.winaniemieckie.pl. [dostęp 2023-05-10]. (pol.).
- ↑ Moselsteig Seitensprünge und Mosel-Traumpfade. www.tourenplaner-rheinland-pfalz.de. [dostęp 2023-05-10].
- ↑ Mosel-Radweg (Gesamtstrecke): Von Perl bis Koblenz. www.tourenplaner-rheinland-pfalz.de. [dostęp 2023-05-10].