Mezzotinta

Mezzotinta (sztuka czarna, fr. manière noire, wł. mezzotinto – półton) – technika druku wklęsłego należąca do technik suchych, czyli niewymagających trawienia. Technika mezzotinty, głównie w Anglii, rozwinęła się na przełomie XVIII i XIX wieku. Stwarzała niezwykłe możliwości oddawania walorów obrazu w sposób malarski, miękki oraz tonowy. Dzięki temu stała się bardzo rozpowszechnioną i cenioną techniką graficzną, którą wykorzystywano szczególnie do reprodukowania dzieł malarskich. Technika ta eliminowała charakterystyczną dla rytownictwa linearność, w miejsce której pojawiła się plama tonalna.

Rysunek wykonuje się gładzikiem na chropowatej powierzchni płyty miedzianej, uprzednio równomiernie posiekanej specjalnymi narzędziami – chwiejakiem lub ruletką. Przez wygładzenie określonych partii płyty skrobakiem lub gładzikiem uzyskuje się właściwą formę ryciny. Im bardziej wypolerowane zostaną odpowiednie fragmenty, tym dadzą jaśniejszy ton na odbitce, gdyż przyjmą mniej farby drukarskiej. Odbitki posiadają subtelne przejścia od czerni do bieli i niezwykle miękkie półtony. Jest to najbardziej malarska ze wszystkich technik graficznych. Była często używana do portretów i reprodukcji malarstwa.

Historia

Technika mezzotinty została wynaleziona przez Ludwiga von Siegen (1609–1680) w pierwszej połowie XVII w. Najwcześniejsza znana grafika wykonana w tej technice pochodzi z roku 1642 – jest to portret Amelii Elizabeth, księżnej Hesji-Kassel.

W 2. połowie XVII wieku technika ta rozpowszechniła się w Holandii, a w wieku XVIII także w Niemczech. Największy rozkwit techniki nastąpił w Anglii i Wiedniu pod koniec wieku XVIII. Mistrzami mezzotinty w Anglii byli m.in. John Raphael Smith, Valentine Green, Thomas Watson, Richard Earlom, William Dickinson.

Przykłady dzieł wykonanych techniką mezzotinty

• 
  Portret Amelii Elizabeth von Hessen (aut. Ludwig von Siege, 1642)
• 
  Ptasi koncert (aut. Richard Earlom, 1778)
• 
  Reprodukcja obrazu Nathaniela Dance-Hollanda (aut. Valentine Green, 1797)

Linki zewnętrzne

• Art Navigator: Techniki i metody graficzne.