Przejdź do zawartości

Memento kresowe

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Memento kresowe
Autor

Antoni Urbański

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Warszawa

Język

język polski

Data wydania

1928–1929

Wydawca

nakład autora

Memento kresowe – cykl czterech monografii Antoniego Urbańskiego, opisujących majątki polskie poza granicami II RP.

Seria składa się z czterech książek:

  • Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie[1]
  • Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi[2]
  • Memento kresowe[3]
  • Pro memoria: 4-ta serja rozgromionych dworów kresowych[4]

Z czarnego szlaku i tamtych rubieży: zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie

[edytuj | edytuj kod]

Wydane w 1928, opisuje miejscowości:

Ukraina

Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi

[edytuj | edytuj kod]

Wydane w 1928. Spis miejscowości został podzielony na części odpowiadające dzisiejszym państwom i obwodom.

Ukraina

Memento kresowe

[edytuj | edytuj kod]

Wydane w 1929, opisuje miejscowości:

Ukraina

Pro memoria: 4-ta serja rozgromionych dworów kresowych

[edytuj | edytuj kod]

Wydane w 1929 z przedmową Józefa Weyssenhoffa, opisuje miejscowości:

Ukraina
Pałac w Honorówce

Opis bibliograficzny

[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie książki zostały wydane nakładem własnym autora w latach 1928-1929. Traktują o niektórych z polskich rezydencji na obszarach, które na mocy Traktatu Ryskiego znalazły się poza obszarem II RP. Później, w sposób bardziej metodyczny, temat rozwinął Roman Aftanazy w swoim dziele Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, poszerzając opisywany obszar do wszystkich ziem, które zostały oddane Sowietom także po Konferencji Poczdamskiej. Zniszczone bądź dogorywające rezydencje przejęte przez socjalistyczne państwo na terenie Powojennej Polski, dotychczas nie doczekały podobnego, popularnego opracowania.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Antoni Urbański Z czarnego szlaku i tamtych rubieży : zabytki polskie przepadłe na Podolu, Wołyniu, Ukrainie, Warszawa, 1928
  2. Antoni Urbański Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi, Warszawa, 1928
  3. Antoni Urbański Memento kresowe,Warszawa, 1929
  4. Antoni Urbański, Pro memoria: 4-ta serja rozgromionych dworów kresowych, Warszawa, 1929
  5. pałac Stadnickich
  6. Hamernia (3), na przedmieściu m. Połonne, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 551.
  7. na przedmieściu Połonnego
  8. majątek Hańskich
  9. koło Jewia, parterowy dwór kryty wysokim dachem czterospadowym od frontu posiadał portyk z czterema kolumnami, po dwie po bokach, podtrzymujących tympanon; po prawej stronie czworoboczna dwupiętrowa wieża, s. 130
  10. na Żmudzi, dwupiętrowy pałac wybudowany w stylu włoskiej kaszteli, budynek główny kryty dachem dwuspadowym, szczytem skierowany do frontu, na końcach skrzydeł trzypiętrowe czworoboczne wieże, obok park, s. 140
  11. własność Komarów
  12. piętrowy pałac wybudowany w stylu angielskiego neogotyku, na szczytach i rogach wieżyczki, po prawej stronie parterowe skrzydło zakończone dwupiętrową wieżą zwieńczoną blankami, obok park z jeziorem s. 143
  13. w rejonie mozyrskim
  14. w rejonie mińskim
  15. w obwodzie kirowohradzkim
  16. dodatkowe fotografie do opisu w Z Czarnego Szlaku i tamtych rubieży
  17. Szapijówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 791.
  18. Andruszówka 1.), powiat lipowiecki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 28.
  19. Białopole, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 192.
  20. Dołoteckie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 108.
  21. Gruszka nad Murafą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 876.
  22. Kniaża Krynica, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 194.
  23. Eliaszówka (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 343.
  24. Popowce (7), par. Kupiel (obwód chmielnicki), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 798.
  25. dobra Rościszewskich
  26. Czerwona, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 839.
  27. Mołoczki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 646.
  28. Rajgródek (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IX: Pożajście – Ruksze, Warszawa 1888, s. 496.
  29. Szpiczyńce (5), nad rz. Postołą, powiat skwirski, paraf. Wczorajsze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI: Sochaczew – Szlubowska Wola, Warszawa 1890, s. 631.
  30. pow. dyneburski, Inflanty, zamek z 1277 r., pałac przebudowany na styl Ludwika XV, str. 119
  31. w Kurlandii, k. Iłłuszty, zamek, własność rodu Tyzenhauz, przebudowany przez Konstantego Przezdzieckiego pod koniec XIX w., wysadzony w l. 1914-18, str. 135
  32. pow. dyneburski, Inflanty, 25 km od Dyneburga, dwór z ogrodem i parkiem, str. 121
  33. powiat połocki, ziemi witebskiej, str. 126
  34. pow. rohaczewski, ziemia mohylowska, drewniany dwór z 1780 r., od frontu portyk z czterema kolumnami podtrzymującymi tympanon, str. 114
  35. na Żmudzi, pow. rosieński, pałac z dachem łamanym, po lewej stronie posiadał wieżę, str. 143
  36. na Żmudzi, pow. rosieński, pałac wyb. przez Teklę z Syrjatowiczów Billewiczową w 1838 r. w stylu klasycystycznym, od frontu portyk z czterema kolumnami podtrzymującymi tympanon, s. 139
  37. ziemia kowieńska, pow. rosieński, dwór modrzewiowy, należał do Kontrymów, w przeciwieństwie do Malewskich, właścicieli pałacu w innym Wysokim Dworze, tr. 141
  38. Didowszczyzna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 31.
  39. Holaki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 95.
  40. dwór Kumanowskich
  41. Mańkówka (1), ''dziś Sulatyckich'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 100.
  42. w książce Mańkowo pow. bałcki, dom w stylu willi włoskiej, wybudowany przez Aleksandra Mańkowskiego na gruntach posiadłości Słobodzieje, odziedziczone po Sulatyckich
  43. z biblioteką zawierającą korespondencję Sadyka Paszy z Adamem Czartoryskim i Michałem Trzeciakiem
  44. nad Rowem z do dziś istniejącym pałacem Orłowskich
  45. Uzupełnienie opisu z cz. Podzwonne na zgliszczach Litwy i Rusi
  46. Turbijówka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 631.
  47. założony przez Adama Czartoryskiego
  48. dawna osada Lanckorońskich z pałacem Skibniewskich, w którym często bywał dr Rolle
  49. dwór Biskupskich zniszczony w latach 1917 i 1918
  50. zamek i dobra Dunin-Borkowskich
  51. rezydencja i do dziś zachowany park Aleksandra Ścibora Marchockiego
  52. z dworem Szaszkiewiczów
  53. Semerynki, powiat starokonstantynowski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 429.
  54. w książce opisane razem z miejscowością Werborodyńce, dwór polski w kształcie podkowy zniszczony przez bandy chłopskie w 1917 r.
  55. na Inflantach polskich
  56. w pow. nowoaleksandrowskim, w Kurlandii
  57. w pow. dyneburskim, na Inflantach polskich
  58. nad rz. Dźwiną, w pow. dyneburskim, na Inflantach polskich
  59. w Kurlandii, 1,5 w. od Iłłukszty
  60. nad rzeką Berezyną, w pow. bobrujskim, Ziemi Mińskiej
  61. nad rzeką Berezyną, w pow. ihumeńskim na Białej Rusi
  62. Autor napisał, że Nowosiółki były zlokalizowane na południe od Kojdanowa w Mińszczyźnie, natomiast w rzeczywistości zlokalizowane są na północ od tego miasta.
  63. w pow. ihumeńskim, Ziemi Mińskiej
  64. w pow. klimowickim, Ziemi Mohylewskiej
  65. a b w pow. wiłkomierskim, w Kowieńszczyźnie
  66. na Litwie, były tam wszędzie krzyże
  67. w pow. wiłkomierskim, na Litwie
  68. W Turczynowem pałac postawił Ksawery Branicki, pewno w czasie gdy budował linię kolejową Kijów-Odessa, którą we wspomnieniach Wittego car Mikołaj II nazywał "żydowską". W Książce Braniccy, wydanej przez Oficynę Wydawniczą Aleksandra Pszonkiewskiego w Białej Cerkwi pod Kijowem mowa o rezydencji w Turczynowem
  69. Obwód kirowohradzki
  70. Honorówka (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 120.
  71. Pałac zbudowany w stylu barokowym pod koniec XIX w., przez właściciela posiadłości H. Koszarskiego. Dach pokryty łupkiem. Pod koniec XIX w. właścicielem posiadłości był Lipkowski, który posiadał go do 1917 r. W 1918 r. pałac został uszkodzony. Po remoncie w 1934 r. był siedzibą szkoły. Podczas okupacji w latach 1941–1943 w pałacu był szpital. Od 1943 r. mieści się dalej szkoła. Pałac znajduje się w centrum wsi, w otoczeniu parku krajobrazowego, gdzie rosną unikatowe drzewa
  72. Balin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 87.
  73. Balin (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 73.
  74. Borsukowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 324.
  75. Jaromirka, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. III: Haag – Kępy, Warszawa 1882, s. 453.
  76. dwór uległ zniszczeniu w r. 1917
  77. z Fedorówką
  78. z Zawadówką
  79. Frydrychówka, dawniej wieś zaraz, na północny zachód od Wołoczyska
  80. Lipki, graniczą z Krzywem, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 268.
  81. ukr. Пилявин – nieistniejący folwark położony ok. kilometra na południe do wsi Suchowola, tam pałacyk myśliwski, który posiadał elewację ozdobioną porożami. W 1910 r. nastąpiła jego przebudowa. Na ganku znajdowało się jedno poroże jelenia, a na naczółku wieńczącej ganek mansardy oprócz tarczy z herbem Pilawa trzy poroża
  82. Aldona Cholewianka-Kruszyńska Architektura leśna i łowiecka w majątku ordynackim hrabiów Potockich z Łańcuta. zamek-lancut.pl. [dostęp 2016-09-09].
  83. Zwierzyniec Pilawin. [dostęp 2016-08-09].
  84. Wojciechówka (2) nad Słuczą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 742.
  85. Wojciechówka, gm. Miropol, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 694.
  86. w haśle Tyranówka: piękna rezydencja dziedziców nad Słuczą, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 717.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]