Marta Krasińska
 Marta Krasińska w młodości, fotografia z lat 70. XIX wieku | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
malarka, pisarka |
Marta Krasińska z domu Pusłowska herbu własnego, ps. „Monkgud” (ur. 1859, zm. 1943 w Nicei) – polska malarka, pisarka. Właścicielka Królikarni, współtwórczyni polskiego życia kulturalnego, politycznego i naukowego dwudziestolecia międzywojennego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Córka Wandalina Pusłowskiego i Jadwigi z Jezierskich. Dzieciństwo i młodość spędziła w majątku Mereczowszczyzna na Polesiu oraz w Warszawie.
20 czerwca 1882 r. poślubiła Kazimierza Krasińskiego, dla którego była drugą żoną. Para zamieszkała w Starej Wsi na Podlasiu, tam urodzili się ich synowie: Michał (1883–1939) i Franciszek (ur. 1885). W 1889 r. Krasińska odkupiła zespół pałacowo-parkowy Królikarnia (który po śmierci jej ojca w 1884 r. na kilka lat przeszedł w ręce Aleksandra Druckiego-Lubeckiego)[1], po czym około 1900 r. przeniosła się do Warszawy.
W czasie I wojny światowej wprowadziła zwyczaj cotygodniowych obiadów dla ważnych postaci świata kultury, nauki i polityki, z wykluczeniem przedstawicieli władz zaborczych[2]. Jej salon towarzyski kontynuował działanie w dwudziestoleciu międzywojennym. Do gości Krasińskiej należeli: premier Julian Nowak, ministrowie Konstanty Skirmunt (krewny), Aleksander Meysztowicz i Karol Niezabytowski, Henryk Sienkiewicz, Władysław Reymont, Józef Weyssenhoff, Ignacy Chrzanowski, Zdzisław Dębicki, Ferdynand Goetel i Kazimierz Wierzyński, jak również Adam Grzymała-Siedlecki, Tatarkiewiczowie, Haleccy, Żółtowscy, Miłaszewscy i Stefan Godlewski. Grywali tam prywatnie Egon Petri i Wanda Landowska, śpiewały Maria Trąmpczyńska i Adela Comte-Wilgocka, a Emil Młynarski i Stanisław Kazuro przedstawiali Krasińskiej muzyków przyjezdnych lub dobrze rokujących debiutantów. Do grona jej gości z zagranicy należeli m.in. grupa francuskich biskupów odwiedzających Polskę, grupa delegatów na Międzynarodowy Kongres Historyków obradujący w Warszawie w 1933 r., późniejszy pierwszy premier Indii Jawaharlal Nehru, a także Paul Cazin, który miał zyskać jej przyjaźń[2]. Krasińska organizowała też przyjęcia, które odbywały się w warszawskiej Królikarni, podczas których damy występowały w kreacjach z minionych epok[1].
Krasińska nie tylko przyjaźniła się z artystami, lecz także sama pisała i malowała. Przed I wojną światową miała wydać tom nowel pod pseudonimem Monkgud (rodowy przydomek Pusłowskich), napisała też wtedy powieść po francusku. Po przełożeniu utworu na polski wydała go w 1929 roku pod tytułem Wolny Ptak, dedykując go «mieszkańcom wsi, dworków i dworów litewskich». Współcześni rozpoznawali w postaciach aluzje do osób rzeczywistych. Jej twórczość malarska (pejzaże i portrety olejne) uległa zniszczeniu podczas pożaru Królikarni we wrześniu 1939 r. W grudniu 1939 r. nakłoniona przez rodzinę udała się drogą okrężną (przez Belgrad) do Francji. Zmarła u syna Franciszka w Nicei, została pochowana na cmentarzu w Montrésor[3].
Krasińska wspomagała zakład dla nieuleczalnie chorych, a jego pensjonariuszom pozwalała spacerować po ogrodzie Królikarni[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Jerzy S. Majewski, Przedwojenne gardenparty: tak się bawiła elita Warszawy [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2021-09-25].
- ↑ a b Marta Krasińska (z domu Pusłowska) [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2021-09-25].
- ↑ KRASIŃSKA hr z d. Pusłowska Marta (1859-1943) | Polskie groby historyczne we Francji [online] [dostęp 2021-09-25] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wolny ptak w serwisie Polona