Marta Harnecker
 Marta Harnecker (2011) | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie | |
Marta Harnecker (ur. 1937 w Santiago, zm. 15 czerwca 2019 w Vancouver[1][2]) – chilijska dziennikarka, pisarka, psycholożka, socjolożka i intelektualistka marksistowska. Jej prace poświęcone były przede wszystkim analizie ruchu robotniczego i edukacji. Była doradczynią socjalistycznego rządu Kuby i współpracowała z klasowymi ruchami socjalnymi w Ameryce Łacińskiej[3]. W latach 1970–1973 działała w rządzie Salvadora Allendego, w latach 2002–2006 zaś była doradczynią Hugona Cháveza[4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodziła z rodziny austriackich imigrantów, w młodości była wojującą katoliczką[5]. W 1960 roku odwiedziła Kubę, będąc pod wrażeniem efektów rewolucji komunistycznej. Po tym, jak znajomi z Akcji Katolickiej (ruchu religijnego, do którego wtedy należała) zabronili jej ujawniania swoich przeżyć na Kubie, zaczęła dystansować się od wojującego katolicyzmu[6]. W 1962 roku otrzymała stypendium na studia we Francji pod kierunkiem Louisa Althussera, podczas których całkowicie zerwała jakiekolwiek związki z religią na rzecz socjalizmu naukowego[7].
Po powrocie do Chile w 1968 roku zaczęła działać w tajnej partii Ranquil; działała również w ruchu studenckim na uniwersytecie. Wraz z powstaniem partii Unidad Popular wstąpiła do Socjalistycznej Partii Chile[8]. Z powodu rozczarowania bardzo teoretycznym charakterem dyskusji w obrębie partii postanowiła skupić się na marksistowskiej edukacji robotników i chłopów. Była dyrektorką ośrodka badawczego Memoria Popular Latinoamericana w Hawanie[9] i Centro Internacional Miranda w Caracas[7].
Jej książki Los conceptos elementales del materialismo histórico i Cuadernos de educación popular były wykorzystywane przez partie komunistyczne i organizacje robotnicze w krajach hiszpańskojęzycznych do szkolenia swoich bojowników w latach 70. XX wieku i później[3]. Od 1996 roku współpracowała z witryną internetową Rebelión, gdzie dostępne są jej prace[10].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W czasach studenckich była partnerką Rodriga Ambrosio, jednego z założycieli Movimiento de Acción Popular Unitaria[11]. Wyszła za mąż za Manuela Piñeirę, szefa kubańskich organów bezpieczeństwa. Mieli razem córkę, Camilę Piñeiro. Jej drugim mężem był kanadyjski ekonomista marksistowski Michael Lebowitz. Harnecker dzieliła swój czas pomiędzy Kanadę i Hawanę, gdzie mieszkała jej córka, oraz Caracas, gdzie 15 sierpnia 2014 roku otrzymała wenezuelską nagrodę Premio Libertador al Pensamiento Crítico[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Leonardo Buitrago: Falleció Marta Harnecker, una de las más grandes figuras de la izquierda latinoamericana. El Ciudadano, 2019-06-15. [dostęp 2021-08-11]. (hiszp.).
- ↑ La izquierda latinoamericana lamenta la muerte de la chilena Marta Harnecker. Agencia EFE, 2019-06-16. [dostęp 2021-08-11]. (hiszp.).
- ↑ a b Biografía de Marta Hanecker. e-libro.net. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-02-25)]. (hiszp.).
- ↑ Morre, aos 82 anos, a educadora marxista chilena Marta Harnecker. Brasil de Fato, 2019-06-15. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-15)]. (port.).
- ↑ Francesc Arroyo: Muere Marta Harnecker, divulgadora del pensamiento marxista. El País, 2019-07-01. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-23)]. (hiszp.).
- ↑ Rodrigo Ruiz: Marta Harnecker: Marxismo, Revolución y la Izquierda. Rebelión.org. s. 3. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-16)]. (hiszp.).
- ↑ a b Rodrigo Ruiz: Marta Harnecker: Marxismo, Revolución y la Izquierda. Rebelión.org. s. 1. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-16)]. (hiszp.).
- ↑ Rodrigo Ruiz: Marta Harnecker: Marxismo, Revolución y la Izquierda. Rebelión.org. s. 10, 15. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-16)]. (hiszp.).
- ↑ Jorge Serrano Torres: El sistema de inteligencia venezolano y la guerra asimétrica. Voltairenet.org, 2005-12-12. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-04-10)]. (hiszp.).
- ↑ Rebelión amplía la recopilación de las obras completas de Marta Harnecker (actualizado hasta 2015). Rebelión.org, 2012-12-13. [dostęp 2021-08-11]. (hiszp.).
- ↑ Rodrigo Ruiz: Marta Harnecker: Marxismo, Revolución y la Izquierda. Rebelión.org. s. 2. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-16)]. (hiszp.).
- ↑ Así se realizó la entrega del Premio Libertador al Pensamiento Crítico para Marta Harnecker. Alba ciudad 96.3 FM, 2014-08-15. [dostęp 2021-07-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-01-23)]. (hiszp.).