Maria Żebrowska
| Data i miejsce urodzenia |
13 grudnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
23 kwietnia 1978 |
| profesor nauk humanistycznych | |
| Specjalność: psychologia wychowawcza i rozwojowa | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1931 |
| Profesura |
1955 |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Maria Łucja Żebrowska (ur. 13 grudnia 1900 w Kordelówce k. Winnicy, zm. 23 kwietnia 1978 w Warszawie) – polska psycholog, pierwszy dziekan utworzonego w 1953 Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 13 grudnia 1900 we wsi Kordelówka na Podolu, w rodzinie Kazimierza Jana Skrzywana (1866–1924) i Anny z Chmielewskich (1871–1968). Miała rodzeństwo: Zofię po mężu Pomianowską (zm. 1964), Jerzego Kazimierza (1898–1940)[1], Tadeusza i Stanisława (1902–1971)[2]. Ukończyła gimnazjum polskie w Kijowie. W 1919 wraz z rodziną przeniosła się na stałe do Warszawy. Podjęła studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, które w 1921 zmieniła na psychologię. Od 1928 była asystentką prof. Stefana Baleya. W 1931 uzyskała stopień naukowy doktora u boku prof. Władysława Witwickiego[3]. Wykładała na UW prowadząc zajęcia z psychologii wychowawczej i rozwojowej.
Podczas okupacji niemieckiej uczestniczyła w tajnym nauczaniu. Zajmowała się również organizowaniem opieki i ukrywaniem jeńców angielskich zbiegłych z niewoli. Została aresztowana i przez półtora roku, od lutego 1942 do lipca 1943, więziona na Pawiaku i w krakowskim więzieniu Montelupich[4].
Po wojnie organizowała w Polsce pierwsze uniwersyteckie studia psychologiczne i stworzyła pierwszy podręcznik dla studentów. Pełniła funkcję redaktora naczelnego pisma „Psychologia Wychowawcza”. Po śmierci prof. Baleya objęła stanowisko kierownika Katedry Psychologii Wychowawczej na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego. W 1955 uzyskała tytuł profesorski.
Była promotorką pracy doktorskiej Anny Matczak, promowała przyznanie tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego francuskiemu psychologowi Jean'owi Piaget 14 maja 1958.
Członek Komitetu Nauk Psychologicznych PAN i przewodnicząca Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego[5].
Od 1924 była żoną Tadeusza Marii Żebrowskiego (ur. 1902)[6][7].
Zginęła tragicznie w wypadku samochodowym 23 kwietnia 1978 w Warszawie[8], pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 315-4-23,24)[1].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (28 września 1954)[9]
- Złoty Krzyż Zasługi (22 lipca 1950)[10]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[11]
Publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Dziesięciolecie Zakładu Psychologii Wychowawczej Uniwersytetu Józefa Pilsudskiego, 1928–1938 (1938, redakcja, współautorka: Joanna Kunicka).
- Psychologia rozwojowa. Opracowanie zbiorowe Katedry Psychologii Wychowawczej Uniwersytetu Warszawskiego (1957, redakcja).
- Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży (1966).
- Głos psychologów w dyskusji nad projektem ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu demoralizacji i przestępczości nieletnich (1969).
- Formy więzi między jednostkami gospodarczymi w PRL (1976, współautor: Andrzej Byszewski).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Cmentarz Stare Powązki: POMIANOWSCY, SKRZYWANOWIE, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-06-26].
- ↑ Stanisław Skrzywan [online], geni_family_tree, 27 kwietnia 2018 [dostęp 2024-02-29] (pol.).
- ↑ Teresa Rzepa: Psychologia Władysława Witwickiego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1991, s. 181. ISBN 83-232-0332-6.
- ↑ Piotr Kowolik. Maria Żebrowska (1900–1978). W trzydziestą rocznicę śmierci. „Nauczyciel i Szkoła”. Nr 3–4 (40–41), s. 173–179, 2008. [dostęp 2024-02-29].
- ↑ Danuta Zawierucha. Kronika wydarzeń w Warszawie. 1 IV–30 VI 1978. „Kronika Warszawy”. 4/36, s. 178, 1978.
- ↑ Maria Łucja "Muszka" Żebrowska (z d. Skrzywan), 1900–1978 [online], www.myheritage.pl [dostęp 2024-02-29].
- ↑ Maciej Adam Markowski, Babcia Wanda Polkowska-Markowska » KIM ONI BYLI [online], KIM ONI BYLI, 2 września 2018 [dostęp 2024-02-29] (pol.).
- ↑ Danuta Zawierucha. Kronika wydarzeń w Warszawie. 1 IV–30 VI 1978. „Kronika Warszawy”. 4/36, s. 177, 1978.
- ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 85, poz. 1021 „za zasługi w pracy zawodowej”.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/201 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Maria Żebrowska. psych.uw.edu.pl. [dostęp 2015-04-30].
- Maria Żebrowska. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2015-04-30].
- Krystyna Ostrowska: Maria Żebrowska. W: Słownik psychologów polskich. Elwira Kosnarewicz, Teresa Rzepa, Ryszard Stachowski (red.). Poznań: Instytut Psychologii UAM, 1992, s. 226–228.
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy psycholodzy
- Polskie ofiary wypadków drogowych
- Psycholodzy rozwoju
- Uczestnicy tajnego nauczania na ziemiach polskich 1939–1945
- Urodzeni w 1900
- Więźniowie Pawiaka (okupacja niemiecka)
- Więźniowie więzienia Gestapo na Montelupich w Krakowie
- Wykładowcy Wydziału Pedagogicznego Uniwersytetu Warszawskiego
- Zmarli w 1978