Przejdź do zawartości

Leszek Szaruga

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Leszek Szaruga
Aleksander Wirpsza
Ilustracja
Leszek Szaruga (2023)
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1946
Kraków

Data i miejsce śmierci

15 października 2024
Warszawa

Narodowość

polska

Język

polski

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Dziedzina sztuki

poezja, proza

Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa
Julią Hartwig, Stefanem Bratkowskim[1] i Leszek Szaruga, Warszawa, 29 kwietnia 2013

Leszek Szaruga, właśc. Aleksander Wirpsza (ur. 28 lutego 1946 w Krakowie, zm. 15 października 2024 w Warszawie[2]) – polski poeta, prozaik, eseista, tłumacz niemieckiej, rosyjskiej i ukraińskiej poezji, wykładowca uniwersytecki – historyk literatury, krytyk literacki.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Był synem Witolda Wirpszy i Marii Kureckiej. Ukończył studia na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego[3]. Pracę doktorską pt. Walka o godność[4] napisał pod kierunkiem prof. Ireny Maciejewskiej. W 1968 r. był zatrzymany i aresztowany podczas wydarzeń marcowych. Wtedy też przybrał pseudonim Leszek Szaruga[4].

W latach 70. i 80. był redaktorem pism drugiego obiegu, takich jak „Puls”, „Wezwanie”. W latach 1979–1989 współpracował z sekcją polską Radia Wolna Europa (pod pseudonimami: Jan Krajnik, Krzysztof Powoski). Od 1979 współpracował z „Kulturą”, Pod koniec istnienia pisma był w nim szefem działu poezji. 23 sierpnia 1980 roku dołączył do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[5]. W latach 1987–1990 mieszkał w Berlinie Zachodnim, gdzie współpracował z sekcjami polskimi BBC oraz Deutsche Welle oraz czasopismami emigracyjnymi.

Od przyjazdu na stałe do kraju w roku 2003 wykładowca Uniwersytetu Szczecińskiego, Częstochowskiej WSP, Uniwersytetu Warszawskiego. Redaktor pism „Nowaja Polsza” oraz „Przegląd Polityczny”. Laureat Nagrody Kościelskich (1986) oraz nagrody literackiej „Kultury” (1999).

W 2000 otrzymał habilitację na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu na podstawie rozprawy Państwo – historia – literatura[3].

2 czerwca 2009 z rąk podsekretarza stanu w MKiDN Tomasza Merty odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”[6]. Członek Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie[7]. Był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, z którego odszedł na znak protestu wobec członkostwa Marcina Wolskiego i Rafała Ziemkiewicza w tymże stowarzyszeniu[8].

W 2019 nominowany do Orfeusza – Nagrody Poetyckiej im. K.I. Gałczyńskiego za tom W tym samym czasie[9], a w 2022 do Nagrody Literackiej „Nike” za poemat Mucha[10] i do Nagrody Poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana za tom Łowca[11].

Został pochowany na Nowym cmentarzu na Służewie w Warszawie[12].

Twórczość literacka

[edytuj | edytuj kod]

Poezja

[edytuj | edytuj kod]

Eseistyka

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Ze Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego
  2. W wieku 78 lat zmarł Leszek Szaruga (właśc. Aleksander Wirpsza), „PolskieRadio.pl” [dostęp 2024-10-15] (pol.).
  3. a b Leszek Szaruga. culture.pl. [dostęp 2019-01-31].
  4. a b Jubileusz czterdziestolecia pracy twórczej Leszka Szarugi. tekstualia.pl. [dostęp 2019-01-31].
  5. Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).
  6. Medale Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. mkidn.gov.pl, 1 czerwca 2009. [dostęp 2013-01-01].
  7. Stowarzyszenie Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego – O Stowarzyszeniu. wolnaeuropa.pl. [dostęp 2023-12-14].
  8. Autorzy opuszczają Stowarzyszenie Pisarzy Polskich. [w:] lubimyczytać.pl [on-line]. 2020-08-17. [dostęp 2020-08-21].
  9. Orfeusz – Nagroda Poetycka im. K. I. Gałczyńskiego – Nominowani [online], www.orfeusz-nagroda.pl [dostęp 2019-05-02].
  10. Nagroda Literacka Nike 2022. Oto lista nominowanych [online], Onet Kultura, 15 czerwca 2022 [dostęp 2022-06-15] (pol.).
  11. Nominowani do Nagrody poetyckiej im. Kazimierza Hoffmana „KOS” 2022 (za najlepszy tom poetycki wydany w 2021 roku) [online], KPCK, 29 kwietnia 2022 [dostęp 2022-05-01] (pol.).
  12. Aleksander Wirpsza vel. Leszek Szaruga - nekrolog [online], nekrologi.wyborcza.pl, 6 listopada 2024 [dostęp 2024-11-08] (pol.).
  13. We wszystkim jest wszystko (o Leszku Szarudze), [w:] Janusz Drzewucki, Charakter pisma. Szkice o polskiej poezji współczesnej, Kraków-Warszawa: Instytut Książki – „Twórczość”, 2015, ISBN 978-83-61005-24-7.
  14. Leszek Szaruga: After All | Books Music Theatre [online] [dostęp 2023-11-12] (ang.).
  15. Leszka Szarugi czas zaprzyszły niedokonany, [w:] Janusz Drzewucki, Środek ciężkości. Szkice o współczesnej liryce polskiej, Mikołów: Instytut Mikołowski, 2016, ISBN 978-83-85250-20-9.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]