Legenda miejska
Legenda miejska (ang. urban legend) – pozornie prawdopodobna informacja rozpowszechniana w mediach, internecie lub w kręgach towarzyskich, która budzi wielkie emocje u odbiorców.
Legenda miejska elektryzuje słuchaczy i pobudza ich do komentowania oraz do dalszego jej rozpowszechniania, dotyczy bowiem albo sytuacji mogących się przytrafić każdemu, albo znanych osób. Era Internetu i szybkiej wymiany informacji znacznie przyspieszyła obieg tego rodzaju plotek, obecnych od dawna w grupach społecznych. Legendy miejskie często są przekształceniem wcześniejszych opowieści ludowych – na przykład opowieść o czarnej wołdze (którą rzekomo porywano ludzi, zwłaszcza dzieci, w epoce PRL), czy o pedofilach (lub narkomanach) zabierających małe dzieci z centrów handlowych, przetwarza wcześniejszą plotkę o Żydach porywających dzieci po to, by wyssać lub utoczyć z nich krew i użyć do rytualnej macy.
Legenda miejska w ujęciu memetyki
[edytuj | edytuj kod]Z punktu widzenia memetyki legenda miejska jest przykładem replikującego się memu. Mem lub mempleks legendy miejskiej jest przekazywany kolejnym osobom. Ponieważ tego typu opowieści są niesamowite, ich memy rozchodzą się lawinowo. W czasie rozprzestrzeniania się miejskiej legendy powstaje wiele jej zmutowanych form – historyjka powszednieje i traci wiarygodność, a społeczność uodparnia się na wirusa danej opowieści. Niektóre legendy miejskie w swych zmutowanych formach pojawiają się w danym społeczeństwie cyklicznie, niejednokrotnie wywołując panikę.
Cechy typowej legendy miejskiej
[edytuj | edytuj kod]- anonimowy autor lub źródło informacji (czasami jednak miejskie legendy przedostają się do mediów)[1]
- opisywane wydarzenie wydaje się bardzo prawdopodobne[1]
- historia jest w jakiś sposób niesamowita i niepokojąca[1]
- opowieść dotyczy spraw trudnych do zlekceważenia (pożywienia, bezpieczeństwa, znanych osób)[1]
- niekiedy wskazanie grupy osób, którym zależy na ukryciu „prawdy”[1]
Przykłady
[edytuj | edytuj kod]
- czarne wołgi porywające dzieci w czasach PRL[2]
- używanie w wietnamskich barach psiego mięsa do przyrządzania potraw[2]
- czakram wawelski
- istnienie Chupacabry
- gerbilling[3]
- seryjny morderca z hakiem
- zabójca na tylnym siedzeniu[4]
- istnienie superszpiega Kilroya[5][6]
- lista z Villejuif
- znikający autostopowicz[7]
- klątwa Tutanchamona
- śmierć Paula McCartneya w wypadku samochodowym
- Lenin stał się grzybem
- stanie Zoi
- Aligatory w kanalizacji[8]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- faktoid
- creepypasta
- Ulice strachu (1998)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Filip Graliński: Legendy miejskie. [dostęp 2015-04-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-06)].
- ↑ a b Konrad Godlewski: Czarna wołga i inne legendy miejskie. Gazeta.pl, 6 stycznia 2004. [dostęp 2008-09-24].
- ↑ From Gere to Eternity. snopes.com, 11 listopada 2001. [dostęp 2008-09-24]. (ang.).
- ↑ Killer in the Backseat. snopes.com, 6 października 2006. [dostęp 2008-09-24]. (ang.).
- ↑ Kilroy Was Here. snopes.com, 18 lutego 2008. [dostęp 2008-09-24]. (ang.).
- ↑ The Legends of „Kilroy Was Here”. (ang.).
- ↑ The Vanishing Hitchhiker. snopes.com, 16 stycznia 2007. [dostęp 2008-09-24]. (ang.).
- ↑ Strona główna - Psychologia Dziecka [online], igimag.pl [dostęp 2024-04-24] (pol.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
- atrapa.net Polski serwis katalogujący m.in. legendy miejskie. atrapa.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-06)].
- Urban Legends Reference Pages (ang.)
- Dionizjusz Czubala, Wokół legendy miejskiej [online] [dostęp 2016-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2016-06-10]. (plik pdf)