Laportea
 Laportea canadensis | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
laportea | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Laportea Gaudichaud-Beaupré in Freycinet, Voyage Monde Bot. 498. Mar 1830[3] | |||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
L. canadensis (L.) Weddell[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
Laportea[4] (Laportea) – rodzaj roślin zielnych i półkrzewów z rodziny pokrzywowatych (Urticaceae). Należy do niego 28[5]–33[6] gatunki występujących na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej oraz w strefie umiarkowanej sięgając do południowych krańców Afryki, północnych Chin i Kanady[6]. Niektóre gatunki dostarczają włókien do wyrobu sznurów. Pędy chronione są włoskami parzącymi[5].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Liście
- Skrętoległe i ogonkowe, z opadającymi przylistkami. Blaszka liściowa z pierzastą nerwacją lub z trzema głównymi żyłkami, na brzegu zwykle wyraźnie piłkowana lub ząbkowana, rzadko całobrzega[5].
- Kwiaty
- Małe, jednopłciowe, zebrane w kwiatostany wyrastające w kątach liści. Kwiaty zebrane zwykle w kulistych pęczkach w luźnych wiechach, gronach lub kłosach. Kwiaty męskie z okwiatem 4–5 listkowym, 4–5 pręcikami i szczątkową zalążnią. Kwiaty żeńskie z 4 nierównymi listkami okwiatu, bez śladu pręcików. Zalążnia owalna z nitkowatą szyjką słupka zakończoną podłużnym znamieniem[5].
- Owoce
- Niełupka owalna lub półkulista, zwykle ścieśniona[5].
Cechą charakterystyczną rodzaju jest występowanie na całych roślinach lub na niektórych organach włosków parzących – wydzielają one substancje powodujące podrażnienie skóry i dermatozę.
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]- Pozycja systematyczna według APweb (2001...)
Rodzaj należący do rodziny pokrzywowatych (Urticaceae Juss.), która wraz z siostrzaną rodziną morwowatych należy do kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2].
- Wykaz gatunków[6]
- Laportea aestuans (L.) Chew
- Laportea alatipes Hook.f.
- Laportea amberana (Baker) Leandri
- Laportea bulbifera (Siebold & Zucc.) Wedd.
- Laportea canadensis (L.) Wedd.
- Laportea cuneata (A.Rich.) Chew
- Laportea cuspidata (Wedd.) Friis
- Laportea decumana (Roxb.) Wedd.
- Laportea disepala (Gagnep.) Chew
- Laportea floribunda (Baker) Leandri
- Laportea fujianensis C.J.Chen
- Laportea grossa (Wedd.) Chew
- Laportea humblotii (Baill.) Friis
- Laportea humilis Lauterb.
- Laportea interrupta (L.) Chew
- Laportea jinganensis W.T.Wang
- Laportea lageensis W.T.Wang
- Laportea lanceolata (Engl.) Chew
- Laportea laxiflora Wedd.
- Laportea medogensis C.J.Chen
- Laportea mooreana (Hiern) Chew
- Laportea oligoloba (Baker) Friis
- Laportea ovalifolia (Schumach. & Thonn.) Chew
- Laportea peduncularis (Wedd.) Chew
- Laportea pedunculata K.Schum. & Lauterb.
- Laportea perrieri Leandri
- Laportea ruderalis (G.Forst.) Chew
- Laportea septentrionalis Leandri
- Laportea stolonifera Bhellum & B.Singh
- Laportea sumatrana Merr.
- Laportea ventricosa Gagnep.
- Laportea violacea Gagnep.
- Laportea weddellii Leandri
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-02-25] (ang.).
- ↑ a b c ING Book Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-02-25]. (ang.).
- ↑ Ludmiła Karpowiczowa (red.): Słownik nazw roślin obcego pochodzenia łacińsko-polski i polsko-łaciński. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1973, s. 105.
- ↑ a b c d e Chen Jiarui, Ib Friis, C. Melanie Wilmot-Dear: Laportea. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-02-25]. (ang.).
- ↑ a b c Laportea Gaudich.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-12-01].