Labirynt (film 1962)
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji | |
| Kraj produkcji | |
| Język | |
| Czas trwania |
14 min |
| Reżyseria | |
| Scenariusz |
Jan Lenica |
| Muzyka | |
| Zdjęcia | |
| Montaż | |
| Produkcja |
Labirynt – fantastycznonaukowy krótkometrażowy film animowany z 1962 roku w reżyserii Jana Lenicy, wykonany metodą wycinankową[1]. Labirynt opowiada o człowieku, który na własnoręcznie wykonanych skrzydłach przylatuje do pozornie idealnej metropolii. Film jest alegorią totalitarnego społeczeństwa[2].
Fabuła
[edytuj | edytuj kod]Uskrzydlony mężczyzna w meloniku krąży nad metropolią, zabudowaną secesyjnymi kamienicami. Podczas wędrówki pustymi ulicami zdaje sobie powoli sprawę, że jest obserwowany przez ptaki i gady. Mężczyzna zauważa uwięzioną przez gada piękną kobietę i próbuje ją uratować, lecz ta wraca do oprawcy. Wszelka wolna myśl jest chwytana przez ptaki i niszczona. Przybysz zostaje uwięziony i zbadany pod przymusem; dokonuje się na nim pranie mózgu za pomocą nowoczesnej technologii. Mężczyzna w meloniku próbuje uciec z miasta, ale w powietrzu zostaje rozszarpany przez miejscowe ptaszyska i spada głową w dół[3].
Produkcja
[edytuj | edytuj kod]Labirynt powstał w Studiu Miniatur Filmowych w Warszawie. Reżyser filmu, Jan Lenica, na potrzeby produkcji przyjechał do Polski z Francji, gdzie nie otrzymał żadnego wsparcia finansowego ze względu na zbyt pesymistyczną treść. Choć to właśnie w Polsce udało się dofinansować produkcję Labiryntu – i to pomimo słabo zakamuflowanej krytyki totalitaryzmów – cenzorzy na kolaudacji mieli wątpliwości, czy film nadaje się do puszczenia w obieg. W jednej scenie cenzura dopatrzyła się wizerunku przywódcy Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, Nikity Chruszczowa, na co Lenica odpowiedział, że to tak naprawdę władca Austro-Węgier, Franciszek Józef I – co było zresztą prawdą[4]. Ze względu na wieloznaczność symboliki filmu Labirynt został dopuszczony do rozpowszechniania, ale był początkowo dystrybuowany w ograniczonym obiegu, głównie festiwalowym. Dopiero po wielkim sukcesie festiwalowym pokazano go w polskich kinach i telewizji (w audycji Kino krótkich filmów po godzinie 23)[5].
Odbiór
[edytuj | edytuj kod]Andrzej Kossakowski w retrospektywnym rozdziale Historii filmu polskiego uznał Labirynt za jedno z „najznakomitszych zjawisk w animacji światowej”, cechujące się klarowną kompozycją formalną: „nie ma tu ani jednego elementu, który nie pasowałby do całości, brak choćby jednej klatki nakręconej ponad potrzebę”[6]. Kossakowski podkreślał, że „dzieło Lenicy wywarło wielki wpływ na polski film animowany, pozostając na długie lata niedościgłym wzorem i przedmiotem podziwu”[6].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]| Rok | Festiwal | Nagroda | Nominowani | Wynik[1] |
|---|---|---|---|---|
| 1963 | Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych w Oberhausen | Nagroda NRD-owskiej Ligi Przyjaźni między Narodami | Jan Lenica | I Nagroda w kat. filmu eksperymentalnego |
| Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych w Annecy | Nagroda FIPRESCI | Wygrana | ||
| Krakowski Festiwal Filmowy | Złoty Smok Wawelski w kategorii filmów animowanych | Jan Lenica | Wygrana | |
| Biennale Młodych w Paryżu | Nagroda w kat. filmów o sztuce | Jan Lenica | Wygrana | |
| 1964 | Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Melbourne | Nagroda specjalna za animację | Wygrana | |
| Międzynarodowy Festiwal Filmów Krótkometrażowych w Buenos Aires | Grand Prix w kategorii filmu animowanego | Wygrana | ||
| 1973 | Międzynarodowy Festiwal Filmów Animowanych w Annecy | Najlepszy film animowany świata | 5. miejsce |
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Labirynt w bazie filmpolski.pl
- ↑ Iwona Hałgas: „Labirynt”, reż. Jan Lenica. Culture.pl, 2011-03. [dostęp 2020-04-04].
- ↑ Labirynt [online], 35mm.online [dostęp 2024-07-26] (pol.).
- ↑ Sitkiewicz 2011 ↓, s. 155.
- ↑ Sitkiewicz 2011 ↓, s. 156.
- ↑ a b Kossakowski 1985 ↓, s. 156.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Kossakowski, Film animowany, [w:] Rafał Marszałek (red.), Historia filmu polskiego: 1962-1967, Wydawn. Artystyczne i Filmowe, 1985, s. 154-163 (pol.).
- Paweł Sitkiewicz, Polska szkoła animacji, Słowo/Obraz Terytoria, 2011, ISBN 83-7453-063-4 (pol.).