Księstwo Elby

Księstwo Elby
Principato d’Elba
	1814–1815
Herb	Flaga
Ustrój polityczny	monarchia
Stolica	Portoferraio
Władca	Napoleon I
Waluta	frank francuski
Język urzędowy	francuski
Religia dominująca	katolicyzm
	Położenie na mapie;

Jan Chełmiński, *Szwadron Elby z 1 Pułku Szwoleżerów-Lansjerów Gwardii Cesarskiej*

Joseph Beaume, *Napoleon opuszcza Elbę 26 lutego 1815 roku*

Księstwo Elby (wł. Principato d’Elba) – niedziedziczna monarchia utworzona na śródziemnomorskiej wyspie Elbie na mocy traktatu z Fontainebleau podpisanego 11 kwietnia 1814 roku. Księstwo istniało niecały rok, a jego jedynym władcą był Napoleon Bonaparte, który powrócił do rządów we Francji przed upadkiem księstwa.

Utworzenie

Suwerenność nad wyspą, która do tej pory była częścią francuskiego departamentu Méditerranée, została przekazana Napoleonowi, po jego abdykacji po wojnie z VI koalicją. Artykuł 3 traktatu stanowił, że Elba miała być „niezależnym księstwem posiadanym przez niego z całkowitą suwerennością i własnością osobistą”. Rządy Napoleona miały trwać aż do jego śmierci, kiedy to kontrola nad księstwem miała przejść w ręce Toskanii. Były cesarz Francuzów otrzymał także stypendium w wysokości dwóch milionów franków rocznie, które miała wypłacać Francja^[1].

Wojsko

Zgodnie z postanowieniami traktatu z Fontainebleau Napoleon przywiózł na wyspę 870 ludzi z Francji. Armia składała się z 566 żołnierzy z elitarnej Gwardii Cesarskiej (zarówno piechoty, jak i kawalerii w tym polskiego Szwadronu Elby), a pozostałych 300 żołnierzy stanowiło niewielki batalion grenadierów. Armia była pod nadzorem generała Drouota i dowodzona przez generała Cambronne’a oraz kwaterę główną sztabu^[1]. Marynarka wojenna składała się z 66 ludzi i jednego okrętu: dwumasztowego, 18-działowego brygu „Inconstant”, któremu towarzyszyła także mała flotylla złożona z dwóch innych slupów. Pierwszym dowódcą marynarki był porucznik Taillade; jednak po tym, jak prawie stracił „Inconstant” podczas sztormu, Taillade został zastąpiony przez porucznika Chautarda, który później przetransportował Napoleona z Elby w 1815 roku. Paoli Filidoro został mianowany kapitanem żandarmerii i działał pod dowództwem Giuseppe Balbianiego jako inspektor generalny. Do 1815 roku połączone siły zbrojne na Elbie liczyły około 1000 ludzi, co kosztowało ponad połowę skarbu wyspy na opłacenie, wyposażenie i wyżywienie armii^[1].

Rządy Napoleona

W ciągu dziesięciu miesięcy spędzonych na Elbie, poza utworzeniem małej marynarki wojennej i armii, Napoleon rozwinął znajdujące się na wyspie kopalnie żelaza, nadzorował budowę nowych dróg, wydał dekrety w sprawie nowoczesnych metod rolnictwa oraz zreformował wyspiarski system prawny i edukacyjny^[2]^[3].

Rezydencje

Villa Napoleonica (lub Villa San Martino) to jedna z dwóch rezydencji zajmowanych w Portoferraio przez Napoleona podczas jego wygnania na wyspie^[4]. Druga, Palazzina dei Mulini, znajduje się w historycznym centrum miasta Portoferraio, 3,5 kilometra na północny wschód od Villi San Martino^[5]. W 1839 roku Anatoli Demidow di San Donato, rosyjski przemysłowiec i mecenas, wielki wielbiciel Napoleona i mąż siostrzenicy cesarza, księżniczki Matyldy Bonaparte, zlecił florenckiemu architektowi Niccolò Matasowi zbudowanie Galerii Demidoff u podnóża pierwotnego budynku^[6].

Upadek

26 lutego 1815 roku, po prawie 10 miesiącach rządów na Elbie, Napoleon uciekł z wyspy i wylądował w południowej Francji, aby odzyskać władzę. Po porażce w bitwie pod Waterloo Napoleon został przetransportowany przez Brytyjczyków na Wyspę Świętej Heleny, gdzie pozostał w niewoli aż do swojej śmierci w maju 1821 roku. Na kongresie wiedeńskim suwerenność wyspy została przekazana Wielkiemu Księstwu Toskanii.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Napoleon On Elba – An Exile Of Consent. Cairn.info. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ Frank McLynn: Napoleon: A Biography. Pimlico, 1998, s. 597. ISBN 978-0-7126-6247-5.
↑ Why Napoleon Probably Should Have Just Stayed in Exile the First Time. Time. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ Villa San Martino on the Island of Elba. Bonesprit. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ The Palazzina dei Mulini in Portoferraio. Bonesprit. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).
↑ The Galleria Demidoff on the Island of Elba. Bonesprit. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

Bibliografia

Paul Gruyer: Napoleon, King of Elba. London: William Heinemann, 1906. ISBN 978-0-7222-1931-7.

[CI-1] Napoleon On Elba – An Exile Of Consent. Cairn.info. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[2] Frank McLynn: Napoleon: A Biography. Pimlico, 1998, s. 597. ISBN 978-0-7126-6247-5.

[3] Why Napoleon Probably Should Have Just Stayed in Exile the First Time. Time. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[4] Villa San Martino on the Island of Elba. Bonesprit. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[5] The Palazzina dei Mulini in Portoferraio. Bonesprit. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[6] The Galleria Demidoff on the Island of Elba. Bonesprit. [dostęp 2023-10-07]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]