Krajowa Rada Spółdzielczości Produkcyjnej

Krajowa Rada Spółdzielczości Produkcyjnej – centralna jednostka organizacyjna istniejąca w latach 1953–1972, ustanowiona w celu zabezpieczenia dalszego rozwoju rolniczych spółdzielni produkcyjnych oraz ich organizacyjnego, gospodarczego i politycznego umacniania, poprzez włączenia jej do gospodarki zespołowej w rolnictwie. Ponadto celem Rady było reprezentowanie ruchu rolniczej spółdzielczości produkcyjnej oraz kierowanie jego walką o umocnienie gospodarki spółdzielczej w rolnictwie.

Zadania Rady

Zadaniem Krajowej Rady Spółdzielczości Produkcyjnej było:

• stać na straży ścisłego przestrzegania i poszanowania statutów spółdzielni produkcyjnych, przyjętych przez członków spółdzielni, a przede wszystkim: czuwać nad przestrzeganiem zasady dobrowolności przy organizowaniu i wyborze typu spółdzielni produkcyjnych oraz nad kształtowaniem przyjaznych stosunków między spółdzielnią a chłopami mało- i średniorolnymi, pozostającymi jeszcze poza spółdzielnią,
• pomagać spółdzielniom produkcyjnym w walce z wrogiem klasowym, a zwłaszcza z przenikaniem kułaków i spekulantów do spółdzielni,
• wskazywać środki prowadzące do wzrostu zespołowego gospodarstwa spółdzielni produkcyjnych oraz do zwiększania funduszów niepodzielnych i prawidłowego ich wykorzystania,
• czuwać nad zgodnym ze statutem podziałem dochodu w spółdzielniach produkcyjnych oraz zwalczać wszelkie próby dysponowania dochodami spółdzielni bez wiedzy i zgody ich członków,
• czuwać nad rozwojem i umacnianiem samorządu spółdzielczego, regularnym zwoływaniem ogólnych zebrań członkowskich, przestrzeganiem zasady wybieralności zarządów, przewodniczących spółdzielni i komisji rewizyjnych; dbać o to, aby zapewniony był rzeczywisty udział członków spółdzielni w kierowaniu gospodarstwem zespołowym;
• pomagać spółdzielniom produkcyjnym w zwalczaniu wszelkich przejawów naruszania własności spółdzielczej i marnotrawstwa mienia zespołowego;
• wskazywać spółdzielniom produkcyjnym, właściwe metody obliczania i wynagradzania pracy w oparciu o dniówki obrachunkowe i stosowanie prawidłowych norm pracy, zapobiegania przerostom personelu administracyjnego i usługowego, walki z osobami uchylającymi się od statutowych obowiązków i usiłującymi żyć kosztem członków spółdzielni pracujących uczciwie i sumiennie w gospodarce zespołowej;
• pomagać spółdzielniom w stosowaniu przodujących metod prowadzenia gospodarki zespołowej i prawidłowej organizacji pracy, popierać rozwój współzawodnictwa pracy między członkami, brygadami i spółdzielniami produkcyjnymi, upowszechniać bogate doświadczenia i osiągnięcia przodujących spółdzielców i spółdzielni produkcyjnych;
• pomagać zarządom spółdzielni produkcyjnych w opracowywaniu zasad ewidencji pracy i majątku spółdzielni;
• czuwać nad prawidłowym i terminowym wykonywaniem umów zawartych między spółdzielniami produkcyjnymi a państwowymi ośrodkami maszynowymi oraz innymi przedsiębiorstwami i organizacjami państwowymi oraz właściwym wymiarem zobowiązań państwowych dla spółdzielni produkcyjnych i terminowym ich wykonaniem;
• śledzić przebieg szkolenia kadr spółdzielczych oraz opracowywać wytyczne mające na celu ulepszanie metod i systemu szkolenia oraz doszkalania tych kadr.

Wybór Rady

Radę wybierał Zjazd Spółdzielczości Produkcyjnej. Zjazd Spółdzielczości Produkcyjnej uchwalał statut Rady, który określał tryb jej działania oraz zakres i tryb działania Prezydium Rady.

Rada spośród swych członków wybierała Prezydium Rady w składzie: Przewodniczący Rady, dwóch zastępców przewodniczącego, sekretarza i siedmiu członków.

Organy Rady

Organem Rady było Prezydium Rady.

Przy Prezydium Rady utworzono Biuro Rady.

Członkowie Rady

Członkowie Krajowej Rady byli wybierani na Krajowym Zjeździe Spółdzielczości Produkcyjnej, który każdorazowo ustalał ilość jej członków.

Członkowie Krajowej Rady mieli prawo zgłaszać wnioski w sprawie działalności Krajowej Rady oraz jej nadzoru nad działalnością terenowych związków i rad spółdzielni produkcyjnych.

Prezydium Rady

Przewodniczącym Prezydium był przewodniczący Krajowej Rady.

Do zakresu działania Prezydium Krajowej Rady należało:

• zwoływanie zwyczajnych i nadzwyczajnych sesji Krajowej Rady,
• opracowywanie projektów statutów, regulaminów, wytycznych i przedstawianie do zatwierdzenia Krajowej Radzie,
• przygotowywanie spraw na sesję Krajowej Rady,
• wykonywanie uchwał Krajowej Rady,
• załatwianie innych spraw w ramach upoważnień udzielonych przez Krajową Radę,
• kierowanie pracą biura.

Zniesienie Rady

Na podstawie uchwały Rady Ministrów z 1972 r. w sprawie utraty mocy obowiązującej niektórych uchwał Rady Ministrów, Prezydium Rządu, Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów i Komitetu Ministrów do Spraw Kultury, ogłoszonych w Monitorze Polskim zlikwidowano Krajową Radę Spółdzielczości Produkcyjnej.