Kosowice
50°53′20″N 21°17′08″E/50,888889 21,285556| wieś | |
 Krzyż przydrożny w Kosowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
272[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
27-400[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TOS |
| SIMC |
0229493[4] |
Położenie na mapie gminy Bodzechów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego  | |
| 50°53′20″N 21°17′08″E/50,888889 21,285556[1]
| |
Kosowice – wieś sołecka[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Bodzechów[6][4].
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 751.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0229501 | Folwark | część wsi |
| 0229518 | Grzmiąca Góra | część wsi |
| 0229524 | Na Karczmarkach | część wsi |
| 0229530 | Widoki | część wsi |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Według Jana Długosza miejscowość Kosszowicze (1470 r.) w XV wieku była własnością Marcina Miechowskiego herbu Rawa[7].
W XVII wieku miejscowość i folwark przeszły w posiadanie księcia Janusza Ostrogskiego. Po jego śmierci w 1620 r., wdowa po nim – Teofila Tarło – oddała majątek w dzierżawę m.in. wojewodzie bracławskiemu, Aleksandrowi Zasławskiemu i Dymitrowi Jerzemu Wiśniowieckiemu. W 1675 r. w miejscowości mieszkało 4 kmieci i 10 zagrodników.
W 1827 r. Kosowice liczyły 143 mieszkańców i 20 domów. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego z lat 80. XIX wieku wymienia miejscowość pod nazwą Kossowice jako wieś i folwark w powiecie opatowskim, gminie Boksyce (Bokszyce), parafii Momina. W chwili wydania słownika miejscowość liczyła 265 mieszkańców, 29 domów i 1886 mórg gruntu[7].
Według Towarzystwa Kredytowego Ziemskiego, miejscowość była ośrodkiem dóbr, w skład których wchodziły wsie: Kossowice, Broniszowice, Miłkowska Karczma i Strzyżowice, attynencja Wrzosy oraz folwarki Kossowice i Broniszowice. Folwark Kosowice miał łącznie 1382 morgi, w tym: 551 mórg gruntów ornych i ogrodów, 15 mórg łąk, 6 mórg pastwisk, 771 mórg lasu oraz 39 mórg nieużytków i placów. Było tam 6 budynków murowanych i 23 drewniane. Stosowano płodozmian 8-polowy.
W czasie powstania styczniowego, po nieudanym ataku na Opatów, w kosowickim dworze noc spędził mjr Ludwik Zwierzdowski – jeden z dowódców zrywu. W późniejszym okresie dwór w Kosowicach należał m.in. do rodziny Fijałkowskich. Około 1911 r. od spółki zielarskiej wykupił go (częściowo dziedzicząc) pradziad pisarza Witolda Gombrowicza i budowniczy kolei do Sandomierza – inż. Marceli Kotkowski. Z Kotkowskich herbu Ostoja wywodziła się matka Witolda Gombrowicza – Antonina oraz matka Barbary Piwnik (byłej minister sprawiedliwości). Do majątku w Kosowicach często przyjeżdżał Witold Gombrowicz. Jako nastolatek spędzał tam również wakacje poeta Marian Ośniałowski, spowinowacony z właścicielami[7].
Pochodzą z Kosowic
[edytuj | edytuj kod]- Wisław z Kosowic – ojciec abp gnieźnieńskiego Bodzanta (Bodzęta) herbu Szeliga (1320-1388), który 15 lutego 1386 r. ochrzcił Władysława Jagiełłę, 18 lutego udzielił ślubu jemu i Jadwidze Andegaweńskiej, a 4 marca koronował go na króla Polski.
- Mieczysław Fijałkowski – polski pisarz, działacz polityczny, poseł na Sejm RP.
- Jerzy Mazurek - dr hab., badacz Polonii iberoamerykańskiej, adiunkt w Instytucie Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich Uniwersytetu Warszawskiego oraz wicedyrektor Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie[8].
- Barbara Piwnik – w latach 2001–2002 minister sprawiedliwości i prokurator generalny
- Tadeusz Mazur – ur. w 1925 r., żołnierz Armii Krajowej ps. "Merkury", prawnik, autor książki "Wichry nad strzechami, czyli saga rodziny Jarugów"[9].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]- pozostałości dworu drewnianego z ok. 1840 r. – był to dwór parterowy na planie prostokąta, o 2-traktowym układzie wnętrza. Miał dobudówkę gospodarczą od strony strumienia i 4-kolumnowy ganek od południa. Obok, w układzie zamkniętego czworokątu, mieścił się folwark ze stodołą, owczarnią, spichlerzem i wozownią. Dwór stał w Kosowicach do lat 80. XX w. (jako ostatnia mieszkała w nim matka Barbary Piwnik).
- park podworski.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 59009
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 8 [dostęp 2022-04-18]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 510 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Bodzechów. Urząd Gminy Bodzechów. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-03-20].
- ↑ a b c Kosowice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 474.
- ↑ Dr hab. Jerzy Mazurek, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2014-04-07].
- ↑ nota wydawcy [online], www.biblionetka.pl [dostęp 2023-09-13].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sulimierski Filip, Chlebowski Bronisław, Walewski Władysław, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom IV, s. 473-474.
- Drzewo genealogiczne rodziny Kotkowskich
