Kocioł parowy

Kocioł płomienicowy

Kocioł lokomobilowy

Kocioł skośnorurowy

Okrętowy kocioł stromorurowy typu Yarrow

Energetyczny kocioł OP-650k opalany pyłem węglowym

Kocioł parowy – urządzenie do wytwarzania pary, przy wykorzystaniu spalania (w przeciwieństwie do wytwornicy pary).

Za wynalazcę kotła parowego, jako oddzielnego urządzenia, uważa się Denisa Papina, który w 1681 przedstawił "kociołek Papina" będący pierwowzorem autoklawu i szybkowaru. Zastosował w nim wynaleziony przez siebie zawór bezpieczeństwa. Datę wynalazku przyjęto umownie bowiem już w starożytności istniały podobne rozwiązania. W najbardziej znanym element wytwarzający parę był połączony z mechanizmem otwierania drzwi świątyni ok. 120 p.n.e. Połączeniem kotła parowego i turbiny parowej była też bania Herona z 140 p.n.e.

Podstawowe parametry

• wydatek pary
• ciśnienie
• temperatura pary
• sprawność

Podstawowe elementy kotła

• palenisko
• parownik
• po-wo (podgrzewacz wody)
• po-pow (podgrzewacz powietrza)
• przegrzewacz pary
• walczak

Osprzęt kotła

Energetyczny kocioł parowy wymaga wielu urządzeń dodatkowych:

• Pompa wody zasilającej, bez niej kocioł nie dałby rady produkować pary pod żądanym ciśnieniem
• wentylator ciągu i podmuchu (często stosuje się ich kilka, aby można było regulować obciążenie kotła)
• Automatyka kontroli poziomu wody w walczaku. Za niski poziom będzie powodował, że do dalszej części kotła – przegrzewacza – będzie dostawać się za mała ilość pary, co skończy się przepaleniem się rur przegrzewacza. Za wysoki poziom spowoduje, że do przegrzewacza będą porywane kropelki wody a to z kolei spowoduje szok termiczny i możliwość powstawania pęknięć i wypaczeń rur.
• Armatura do odpieniania i odszlamiania kotła.
• Układy regulacji temperatury pary poprzez kontrolowany wtrysk wody do przegrzewacza (stosuje się go w kilku miejscach przegrzewacza)
• Młyny węglowe, które mają za zadanie rozdrobnienie węgla do nawęglania na pył
• Instalacja rozpałkowa. Mogą to być palniki gazowe, mazutowe, lub zasilane olejem lekkim
• Parowe zdmuchiwacze żużlu. Zażużlenie powierzchni ogrzewalnych pogarsza warunki wymiany ciepła
• Walczak lub butla separacyjna
• Wymogi ochrony środowiska narzucają konieczność stosowania odpylania, odazotowania i odsiarczania spalin
• Odżużlanie a więc zbieranie, schładzanie i kruszenie żużla a następnie jego transport na składowisko.

Podział ze względu na obieg wodno-parowy

• kotły obiegowe
  • kocioł walczakowy
  • kocioł bateryjny
  • kocioł płomienicowy
  • kocioł płomieniówkowy
  • kocioł płomienicowo-płomieniówkowy
    • kocioł lokomobilowy
  • kocioł opłomkowy (kocioł wodnorurowy)
    • kocioł skośnorurowy
      • kocioł komorowy
      • kocioł sekcyjny
    • kocioł stromorurowy np. Yarrow
  • kocioł kufrowy
  • kocioł lokomotywowy
  • kocioł z wymuszoną cyrkulacją
• kotły przepływowe (bezwalczakowe)
  • kocioł przepływowy Marka Bensona
  • kocioł przepływowy Ramzina
  • kocioł przepływowy Sulzera

kocioł parowy.

Podział ze względu na rodzaj paleniska

Podział ten dotyczy kotłów opalanych węglem, chociaż niektórzy uważają kotły olejowe i gazowe za kotły pyłowe.

• kotły z paleniskiem rusztowym
• kotły ze złożem fluidalnym (fluidyzacyjnym)
  • z warstwą stacjonarną
  • z warstwą cyrkulacyjną
• kotły pyłowe
  • z palnikami naściennymi
  • z palnikami narożnymi (tangencjalny)
• kotły odzyskowe lub odzysknicowe (utylizacyjne)

Piec versus kocioł

Często kocioł centralnego ogrzewania lub kocioł parowy nazywane są nieprecyzyjnie piecem. W kotle energia cieplna akumulowana jest w wodzie lub parze wodnej a użyta do budowy kotła ceramika stanowi jedynie warstwę izolacyjną, podczas gdy, zgodnie z tradycyjną zduńską nomenklaturą, piec akumuluje ciepło tylko w ceramicznej konstrukcji.