Klitoria ternateńska

Klitoria ternateńska
	; Kwiat
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	klitoria
Gatunek	klitoria ternateńska
	Nazwa systematyczna
	Clitoria ternatea L.; Sp. pl. 2:753. 1753
Synonimy
	Clitoria albiflora Mattei; Clitoria bracteata Poir.; Clitoria mearnsii De Wild.; Clitoria tanganicensis Micheli; Clitoria zanzibarensis Vatke;
	Clitoria albiflora Mattei; Clitoria bracteata Poir.; Clitoria mearnsii De Wild.; Clitoria tanganicensis Micheli; Clitoria zanzibarensis Vatke;
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Klitoria ternateńska (Clitoria ternatea L.) – gatunek tropikalnej rośliny należący do rodziny bobowatych (Fabaceae).

Morfologia

Roślina zielna, liście o długości 6–17 cm, naprzemianległe, z 5–7 eliptycznymi listkami o długości 2–7 cm. Kwiaty najczęściej fioletowe, niekiedy białe lub różowe, z żółto-białą plamką w środku. Kwiaty odwrócone o 180 stopni w porównaniu z kwiatkami innych motylkowych. Pod działaniem kwasów kwiat zmienia barwę na czerwoną, zaś zasad – na niebieską^[4]. Owoce: zielone, lekko owłosione strąki o długości 5–12 cm.

Zastosowanie

Ze względu na ładne kwiaty w krajach o tropikalnym klimacie jest uprawiana jako roślina ozdobna.
W niektórych krajach Azji stosuje się do barwienia żywności.
Roślina jest wykorzystywana w tradycyjnej medycynie ajurwedyjskiej. Tradycja przypisuje jej działanie przeciwstresowe, wzmacniające pamięć i inne. Badania naukowe potwierdziły przeciwbakteryjne, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne, przeciwbólowe, moczopędne, znieczulające, przeciwcukrzycowe, owadobójcze działanie ekstraktów, wpływ na agregację płytek krwi oraz działanie relaksujące, połączone z rozluźnieniem mięśni gładkich^[5]^[6]. Etanolowy ekstrakt z korzenia stosowany jest w medycynie ludowej jak lek przeciwastmatyczny. Także w tym zakresie ocena naukowa potwierdza wartość farmaceutyczną wykorzystywanego gatunku. Substancjami aktywnymi mogą być flawonoidy i saponiny obecne w roślinie^[7].

Obecność w kulturze i symbolice

W Indiach kwiaty klitorii (sanskryt: aparadźita, dosłownie: „niezwyciężona”) uważane są za symbol bogini Durgi^{[potrzebny przypis]}.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].
↑ JensJ. Rohwer JensJ., Atlas roślin tropikalnych, Warszawa: Horyzont, 2002, s. 180, ISBN 83-7311-378-9, OCLC 68634821 .
↑ B.Parimala Devi, R Boominathan, Subhash C Mandal. Anti-inflammatory, analgesic and antipyretic properties of Clitoria ternatea root. „Fitoterapia”. 74 (4), s. 345–349, 2003. DOI: 10.1016/S0367-326X(03)00057-1. ISSN 0367-326X. (ang.).
↑ Mukherjee PK, Kumar V, Kumar NS, Heinrich M. The Ayurvedic medicine Clitoria ternatea--from traditional use to scientific assessment.. „J Ethnopharmacol”. 120 (3), s. 291-301, 2008. DOI: 10.1016/j.jep.2008.09.009. PMID: 18926895. (ang.).
↑ Taur DJ, Patil RY. Evaluation of antiasthmatic activity of Clitoria ternatea L. roots.. „J Ethnopharmacol”. 136 (2), s. 374-6, 2011. DOI: 10.1016/j.jep.2011.04.064. PMID: 21575696. (ang.).

Linki zewnętrzne

Clitoria ternatea, [w:] Tropical Forages [online], tropicalforages.info [dostęp 2023-04-09] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-26].

[4] JensJ. Rohwer JensJ., Atlas roślin tropikalnych, Warszawa: Horyzont, 2002, s. 180, ISBN 83-7311-378-9, OCLC 68634821 .

[Devi-2003-5] B.Parimala Devi, R Boominathan, Subhash C Mandal. Anti-inflammatory, analgesic and antipyretic properties of Clitoria ternatea root. „Fitoterapia”. 74 (4), s. 345–349, 2003. DOI: 10.1016/S0367-326X(03)00057-1. ISSN 0367-326X. (ang.).

[Mukherjee-2008-6] Mukherjee PK, Kumar V, Kumar NS, Heinrich M. The Ayurvedic medicine Clitoria ternatea--from traditional use to scientific assessment.. „J Ethnopharmacol”. 120 (3), s. 291-301, 2008. DOI: 10.1016/j.jep.2008.09.009. PMID: 18926895. (ang.).

[Taur-2011-7] Taur DJ, Patil RY. Evaluation of antiasthmatic activity of Clitoria ternatea L. roots.. „J Ethnopharmacol”. 136 (2), s. 374-6, 2011. DOI: 10.1016/j.jep.2011.04.064. PMID: 21575696. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]