Kiro Gligorow
| |
| Data i miejsce urodzenia |
3 maja 1917 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1 stycznia 2012 |
| Prezydent Macedonii | |
| Okres |
od 27 stycznia 1991 |
| Następca |
Sawo Klimowski (p.o.) |
| |
| Odznaczenia | |
| |
Kiro Gligorow, mac. Киро Глигоров (ur. 3 maja 1917 w Sztipie[1], zm. 1 stycznia 2012[2] w Skopje) – macedoński polityk i prawnik, jugosłowiański działacz komunistyczny, w latach 1991–1999 prezydent Macedonii.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1938 ukończył studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Belgradzie[1][3], po czym pracował w bankowości w Skopje. W czasie II wojny światowej działacz komunistycznej partyzantki, był członkiem zgromadzenia ANSOM, w jego prezydium odpowiadał za finanse. W okresie powojennym działacz Związku Komunistów Jugosławii. Obejmował różne funkcje w administracji rządowej w Belgradzie. Był m.in. wiceministrem finansów w rządzie federacji, wicedyrektorem instytutu do spraw planowania gospodarczego i sekretarzem Związkowej Rady Wykonawczej (rządu Socjalistycznej Federacyjnej Republiki Jugosławii). Wchodził następnie w skład tej rady jako federalny sekretarz do spraw finansów (1962–1967) i jej wiceprzewodniczący (1967–1969). W latach 70. był m.in. członkiem prezydium Jugosławii[1], a od 1974 do 1978 przewodniczącym federalnego parlamentu[4]. W kolejnych latach nie pełnił ważniejszych funkcji publicznych, od koniec lat 80. współpracował przy próbie reform gospodarczych podjętej przez premiera Ante Markovicia[1].
W styczniu 1991, wkrótce po pierwszych pluralistycznych wyborach, został prezydentem Socjalistycznej Republiki Macedonii. Po ogłoszeniu przez Macedonię niepodległości pozostał na tym urzędzie jako jej pierwszy prezydent. W wyborach powszechnych w 1994 z powodzeniem ubiegał się o reelekcję na okres pięcioletniej kadencji[1], którą zakończył w 1999. W okresie prezydentury dążył do utrzymania kraju poza konfliktami zbrojnymi, które wybuchły na Bałkanach po rozpadzie Jugosławii.
3 października 1995 dokonano na niego zamachu. Gdy przejeżdżał niedaleko hotelu Bristol, w stojącym przy drodze pojeździe eksplodował zdalnie zdetonowany ładunek wybuchowy. W zdarzeniu zginął kierowca polityka oraz jeden z przechodniów, prezydent na skutek obrażeń doznał ślepoty jednego oka[2]. Podczas jego niedyspozycji od 4 października do 17 listopada 1995 obowiązki głowy państwa czasowo wykonywał przewodniczący Zgromadzenia Republiki Macedonii Stojan Andow[5][6]. Sprawcy i zleceniodawcy zamachu nie zostali ustaleni[2].
W 2005 odznaczony Orderem Republiki Macedonii[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Kiro Gligorov: President of The Republic of Macedonia: (1991–1999). macedonia.org. [dostęp 2018-09-14]. (ang.).
- ↑ a b c Twenty Years from President Gligorov’s Assassination Attempt. independent.mk, 3 października 2015. [dostęp 2018-09-14]. (ang.).
- ↑ Поранешни претседатели на Република Македонија. president.gov.mk. [dostęp 2018-09-13]. (mac.).
- ↑ Leaders of the Socialist Federative Republic of Yugoslavia. zarate.eu. [dostęp 2018-09-14]. (ang.).
- ↑ Raymond Bonner: Macedonia Names Fill-In for Wounded Leader. nytimes.com, 5 października 1995. [dostęp 2022-03-22]. (ang.).
- ↑ Leaders of Macedonia. zarate.eu. [dostęp 2018-09-14]. (ang.).
- ↑ ДОДЕЛЕНИ ОДЛИКУВАЊА ОД ПРЕТСЕДАТЕЛOT НА РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА, БРАНКО ЦРВЕНКОВСКИ (2004–2009). pretsedatel.mk, marzec 2020. [dostęp 2024-03-22]. (mac.).
|
