Przejdź do zawartości

Juan Bosch

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Juan Bosch
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 czerwca 1909
La Vega

Data i miejsce śmierci

1 listopada 2001
Santo Domingo

Prezydent Dominikany
Okres

od 27 lutego 1963
do 25 września 1963

Przynależność polityczna

Dominikańska Partia Rewolucyjna

Poprzednik

Rafael Filiberto Bonnelly

Następca

triumwirat

Odznaczenia
Krzyż Wielki ze Złota Gwiazdą Orderu Zasługi Duarte, Sáncheza y Mella (Dominikana) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja) Order José Martí (Kuba)

Juan Emilio Bosch Gaviño (ur. 30 czerwca 1909 w La Vega, zm. 1 listopada 2001 w Santo Domingo) – dominikański pisarz, historyk oraz polityk, prezydent kraju w 1963[1][2][3][4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodzony w imigranckiej rodzinie[1]. Z wykształcenia profesor historii. Pracował jako nauczyciel akademicki, napisał ponadto liczne powieści, opowiadania, eseje i prace historyczne[5]. Przeciwnik rządzącego od 1930 dyktatora Rafaela Trujillo[1]. Protestował przeciwko rzezi Haitańczyków dokonanej z jego rozkazu[3]. W 1937 udał się na emigrację. W 1939 założył Dominikańską Partię Rewolucyjną (PRD), której przewodniczącym pozostawał do 1966. Prowadzona przez niego partia była najbardziej popularnym ugrupowaniem opozycyjnym. W latach 1944–1952 zajmował różne stanowiska w rządzie kubańskim. Od 1952 wykładowca nauk politycznych na uniwersytecie w Kostaryce. W 1958 przeprowadził się do Wenezueli. Wziął udział w wyborach prezydenckich w Dominikanie z 20 grudnia 1962, w których zwyciężył dzięki poparciu klasy średniej, intelektualistów i chłopstwa[1][2][3][4].

Urząd objął 27 lutego 1963. Bosch, jako człowiek o lewicowych poglądach, od samego początku nie budził sympatii rządu Stanów Zjednoczonych, który obawiał się istnienia na Karaibach rządu o lewicowym charakterze. 29 kwietnia uchwalił nową konstytucję, która miała demokratyczny i liberalny charakter. Dokument wzbudził sprzeciw w środowisku ziemian (ze względu na ograniczenie systemu latyfundiów), Kościoła katolickiego (za świecki charakter konstytucji), wojska (obawiającego się ograniczenia uprawnień) i przemysłowców (uznali że zbyt sprzyja ona robotnikom). Niepokój budziła również rządowa reforma rolna. W rezultacie 25 września 1963 wojsko przy poparciu wspomnianych grup społecznych przeprowadziło zamach stanu i obaliło Boscha[4][2]. Prezydent udał się na wygnanie na Portoryko[1].

W kwietniu 1965 tzw. ruch konstytucjonalistyczny, kierowany przez młodych oficerów — zwolenników Boscha, podjął zbrojną próbę przejęcia władzy[2][1]. Stany Zjednoczone wykorzystały bunt do wojskowej interwencji która wsparła rząd[4]. W 1966 pozwolono mu na powrót do kraju. Bezskutecznie wystartował w wyborach prezydenckich tego samego roku[3][1]. Po wyborczej porażce dobrowolnie udał się na emigrację do Hiszpanii. Do ojczyzny wrócił w 1970. W 1973 założył Partię Wyzwolenia Dominikany. Bezskutecznie kandydował jako jej kandydat w wyborach prezydenckich w latach 1978, 1982, 1986, 1990 i 1994[3][1].

Autor prac takich jak „Simón Bolívar“ (1960), „The Unfinished Experiment: Democracy in the Dominican Republic“ (1965), „David” (1966) oraz „Pentagonism” (1969)[3].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d e f g h Juan Bosch, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  2. a b c d Dominikana. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-08-20].
  3. a b c d e f Bosch Gavińo Juan. portalwiedzy.onet.pl. [dostęp 2016-09-12]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-25)].
  4. a b c d Juan Bosch, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2022-09-30] (ang.).
  5. Wielka Encyklopedia Polonica. Suplement, Poznań, 2001, s. 168